Rolnicy poszkodowani w wyniku powodzi, która miała miejsce we wrześniu 2024 roku, mogli skorzystać z różnych form pomocy.
Dotacje i refundacje
Na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. poz. 187, z późn. zm.) została uruchomiona pomoc dla:
- Producentów rolnych, w których gospodarstwie rolnym powstały szkody spowodowane wystąpieniem powodzi, która miała miejsce we wrześniu 2024 r., w związku z którą wprowadzono stan klęski żywiołowej.
- W formie dotacji
Wnioski o pomoc można było składać do 15 listopada 2024 r.
Stawka pomocy wynosiła:
- 5000 zł na 1 ha powierzchni uprawy kukurydzy, buraków cukrowych, ziemniaków, konopi włóknistych, tytoniu, chmielu, lnu, winorośli, ziół, słonecznika lub warzyw,
- 4000 zł na 1 ha powierzchni uprawy soi. Wysokość pomocy ustala się jako iloczyn powierzchni uprawy kukurydzy, buraków cukrowych, ziemniaków, soi, konopi włóknistych, tytoniu, chmielu, lnu, winorośli, ziół, słonecznika lub warzyw wskazanej w oświadczeniu, na której powstały szkody spowodowane wystąpieniem powodzi, która miała miejsce we wrześniu 2024 r., w związku z którą wprowadzono stan klęski żywiołowej, i stawki tej pomocy.
Złożono 2151 wniosków. Wypłacono ponad 44,5 mln zł
- W formie refundacji III i IV raty podatku rolnego
Wnioski można było składać do 29 listopada 2024 r. – 2013 wniosków, a do 30 grudnia 2024 r. wypłacono 5,8 mln zł.
- Pomoc dla producentów rolnych, w których gospodarstwach rolnych powstały szkody spowodowane wystąpieniem w 2024 r. deszczu nawalnego lub powodzi, które wynoszą powyżej 30% średniej rocznej produkcji roślinnej
- W formie dotacji
To pomoc dla producenta rolnego:
- któremu został nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności;
- będącemu mikroprzedsiębiorstwem, małym albo średnim przedsiębiorstwem w rozumieniu załącznika I do rozporządzenia 2022/2472;
- w którego gospodarstwie rolnym powstały szkody w uprawach rolnych spowodowane wystąpieniem w 2024 r. deszczu nawalnego lub powodzi w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, które zostały oszacowane przez komisję i które wynoszą powyżej 30% średniej rocznej produkcji roślinnej w gospodarstwie rolnym z trzech ostatnich lat poprzedzających rok, w którym wystąpiły te szkody, albo z trzech lat w okresie pięcioletnim poprzedzającym rok, w którym wystąpiły te szkody, z pominięciem roku o najwyższej i najniższej wielkości produkcji roślinnej.
Wysokość pomocy ustala się jako iloczyn powierzchni uprawy, na której zgodnie z protokołem oszacowania szkód, powstały szkody spowodowane wystąpieniem w 2024 r. deszczu nawalnego lub powodzi w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, i stawki pomocy.
Wysokość stawki pomocy wynosi:
- 3000 zł na 1 ha powierzchni upraw rolnych, na których wystąpiły szkody w wyniku deszczu nawalnego lub powodzi w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich w wysokości co najmniej 70% plonu;
- 2000 zł na 1 ha powierzchni upraw rolnych, na których wystąpiły szkody w wyniku deszczu nawalnego lub powodzi w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich w wysokości co najmniej 50% i mniej niż 70% plonu;
- 1000 zł na 1 ha powierzchni upraw rolnych, na których wystąpiły szkody w wyniku deszczu nawalnego lub powodzi w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich w wysokości co najmniej 30% i mniej niż 50% plonu;
- W formie refundacji III i IV raty podatku rolnego
Producenci rolni mogli również ubiegać się o pomoc w wysokości równowartości III i IV raty podatku rolnego za 2024 r. – 380 wniosków –złożonych do 31 stycznia br.
Do wniosku o pomoc należy dołączyć protokół oszacowania szkód.
Pomoc będzie wypłacana wg. kolejności złożenia wniosku do kwoty 54 mln zł.
O powyższą pomoc nie mogą ubiegać się producenci rolni, którzy wnioskowali o pomoc z tytułu wystąpienia szkód w wyniku powodzi, w związku z którą wprowadzono stan klęski lub przymrozków wiosennych, huraganu, gradu lub deszczu nawalnego, które wystąpiły do 10 września 2024 r.
Kredyty
Niezależnie od powyższego, producenci rolni poszkodowani w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych, w tym suszy mogą ubiegać się o preferencyjny kredyty na wznowienie produkcji i odtworzenie środków trwałych.
Kredyt na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej, w których wystąpiły szkody spowodowane niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi może zostać udzielony w terminie do 12 miesięcy od daty sporządzenia protokołu przez komisję powołaną przez wojewodę.
Oprocentowanie tych kredytów wynosi 0,5% dla producenta rolnego, który w dniu wystąpienia szkód posiadał ubezpieczone 50% powierzchni upraw rolnych, z wyłączeniem wieloletnich użytków zielonych, lub co najmniej 50% liczby zwierząt gospodarskich, w przypadku pozostałych producentów rolnych oprocentowanie obecnie wynosi 4,9250%.
Pomoc z KRUS
Składki
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na podstawie przepisów ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw, zwalnia z obowiązku opłacania należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników oraz na ubezpieczenie zdrowotne za osobę objętą tymi ubezpieczeniami, na okres od 1 października 2024 r. do 30 września 2025 r.
Grupą docelową są osoby podlegające ubezpieczeniu społecznemu rolników, które poniosły szkody w związku z wystąpieniem klęski powodzi w 2024 roku, co oznacza że są to wyłącznie osoby fizyczne, tj.: – ubezpieczeni rolnicy/płatnicy, niezależnie od rodzaju ubezpieczenia.
Zwolnienie dotyczy składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe oraz wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie oraz na ubezpieczenie zdrowotne.
Zasiłki
KRUS przyznaje również prawo i wypłaca zasiłki opiekuńcze dla ubezpieczonych rolników/ domowników z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem lub osobą dorosłą niepełnosprawną. KRUS realizuje wnioski rolników w zakresie odroczenia terminu płatności składek na ubezpieczenie społeczne rolników oraz rozłożenia zaległości z tytułu składek na dogodne raty.
Na podstawie art. 22a ustawy powodziowej, świadczenie interwencyjne może być przyznane również na wsparcie dalszego prowadzenia działalności rolniczej przez rolników podlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników – poszkodowanych w wyniku wystąpienia powodzi, którzy prowadzili działalność rolniczą i posiadali jednocześnie status płatnika składek w powszechnym systemie ubezpieczeń społecznych za pracowników zatrudnionych w ich gospodarstwach.
Wnioski o tę pomoc można składać do 28 marca 2025 r. do ZUS.
Świadczenie interwencyjne może być przyznane wyłącznie rolnikom, którzy:
- ponieśli szkodę polegającą na utracie, uszkodzeniu lub zniszczeniu, bezpośrednio w wyniku wystąpienia powodzi, składników materialnych gospodarstwa rolnego prowadzonego przez rolnika, niezbędnych do dalszego prowadzenia działalności gospodarczej lub działalności rolniczej oraz
- zobowiążą się do prowadzenia działalności rolniczej, przez okres co najmniej 6 miesięcy od dnia otrzymania świadczenia interwencyjnego, oraz – zobowiążą się do utrzymania poziomu zatrudnienia przez okres 6 miesięcy.
Prace komisji ds. szacowania strat
Komisje powołane przez wojewodów zakończyły w ostatnich dniach szacowanie szkód spowodowanych wystąpieniem powodzi we wrześniu 2024 r w związku, z którą wprowadzono stan klęski żywiołowej w gospodarstwach rolnych.
Na podstawie danych dotyczących wysokości i zakresu szkód powstałych w wyniku ww. powodzi prowadzona jest obecnie analiza przedstawionych przez wojewodów danych w kontekście uruchomienia niezbędnych dodatkowych programów wsparcia dla producentów rolnych, u których w gospodarstwach rolnych w 2024 r. wystąpiły szkody spowodowane wystąpieniem powodzi.
Pomoc udzielona przez KOWR
Do 197 gospodarstw rolnych przekazano 260 ton materiału siewnego co pozwoliło na obsianie 1300 ha.
Do 30 gospodarstw trafiła pomoc w postacie przekazania 224 ton wysłodków.
4 spółkom KOWR udzielono pomocy w łącznej wysokości ponad 211,2 tys. zł.
Na końcowym etapie znajduje się rozpatrywanie wniosków o udzielenie ulg w sprawie czynszu dzierżawnego.
Inne formy pomocy – z PROW 2014-2020
W ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 w zakresie wsparcia na rzecz odbudowy dla powodzian, została uruchomiona operacja typu „Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej” (poddziałanie 5.2) w ramach którego złożono 41 wniosków o przyznanie pomocy na kwotę 6,5 mln zł.
Wsparcie uruchomione było wyłącznie dla gospodarstw położonych na obszarach objętych stanem klęski żywiołowej, w których powstały szkody w wyniku powodzi we wrześniu 2024 r.
Wysokość poniesionych strat, jakie powstały w gospodarstwie rolnika, szacuje komisja powołana przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce ich wystąpienia. Na podstawie oszacowanej przez komisję wartości szkód w składniku gospodarstwa, którego odtworzenia dotyczy wniosek o przyznanie pomocy, określana jest wysokość wsparcia, jaką może otrzymać rolnik.
Z pomocy mogli skorzystać rolnicy, którzy ponieśli straty na poziomie co najmniej 30% średniej rocznej w gospodarstwie.
Maksymalna kwota wsparcia wynosiła do 300 tys. zł, (wsparcie polega na refundacji 80% kosztów kwalifikowalnych). Co istotne, beneficjenci „Inwestycji odtwarzających potencjał produkcji rolnej” w związku z realizacją operacji mogą otrzymać pomoc zaliczkową.
W celu zwiększenia skuteczności realizowanej pomocy, w warunkach szczegółowych obowiązujących dla ww. instrumentu wsparcia wprowadzono istotne usprawnienia – m.in. zaktualizowano metodologię szacowania strat, rozdzielając je na produkcję roślinną i zwierzęcą. Oznacza to, że szacowania strat w gospodarstwach dotkniętych klęską powodzi w 2024 r. realizowane są odrębnie dla produkcji roślinnej i zwierzęcej. Biorąc pod uwagę wyjątkowo trudną sytuację poszkodowanych rolników, dokonano zmian, w wyniku których część dokumentacji wymaganych na etapie ubiegania się o przyznanie pomocy, będzie mogła zostać dostarczona dopiero na etapie rozliczania wsparcia.
Nabór wniosków dla poddziałania 5.2 „Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej” trwał od 22 listopada do 24 stycznia 2025 r.
Wsparcie w ramach poddziałania 5.2 „Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej” było komplementarne wobec innych form wsparcia dostępnych dla poszkodowanych gospodarstw.
Pomoc w zakresie badania gleb i doradztwa w Stacjach Chemiczno-Rolniczych
Rolników poszkodowanych w powodzi z września 2024 r. zwolniono (Art. 36 ustawy powodziowej) z opłat za: badania gleb na potrzeby doradztwa nawozowego, opracowanie wyników przeprowadzonych badań, a także działalność szkoleniową i informacyjną – prowadzone w Stacjach Chemiczno-Rolniczych.
Łączna szacunkowa wartość pomocy wyniosła 74 448, 57 zł. W sumie przebadano 7 642,94 ha w 309 gospodarstwach.
Źródło: MRiRW
