Gazeta Agronews Nr. 3

Przy porodzie należy zapewnić higienę i odpowiednią pomoc fachową. Krowy po ciężkich porodach trudno się zacielają. Ważne jest skuteczne rozpoznawanie i wykrywanie rui. Ruja u zdrowych krów występuje regularnie, co 18-24 dni. Czas trwania rui u poszczególnych krów wykazuje spore zróżnicowanie i wynosi od 6 do 24 godzin. Stojąca faza rui jest najważniejsza dla rozrodu i trwa od 6 do 18 godzin. Późna faza rui trwa od 12 do 24 godzin (krowa odsuwa się, gdy jest obskakiwana, wyraźnie widać czysty śluz na sromie i ślady suchego śluzu na ogonie). W około 2 dni po zakończeniu rui może pojawić się krwawa śluzowa wydzielina ze sromu. Objaw ten jest pomocny w wypadku, gdy inne oznaki rui są niewyraźne lub wątpliwe. Następna ruja powinna wystąpić w ok. 19. dniu. W celu wykrycia rui należy dokładnie obserwować krowy wcześnie rano i późnym wieczorem. U 70 proc. krów ruja zaczyna się w nocy. Inseminować należy po 45-50 dniach od wycielenia. Wcześniej drogi rodne są nie przygotowane do rozwoju płodu, następuje zmniejszenie wydajności. Najlepsze rezultaty zapewnia inseminowanie pod koniec okresu stojącego. Inseminacja krowy we wczesnej fazie rui jest bezcelowa. W praktyce krowy, u których zauważono ruję rano, należy inseminować w tym samym dniu po południu. Krowy, które pomimo inseminacji następnego ranka mają ruję należy inseminować ponownie. Natomiast krowy, u których wystąpiła ruja po południu – inseminować następnego dnia do południa. Do leczenia powinno się zgłaszać krowy, które: n wykazują ropne lub śluzowato-ropne wycieki z dróg rodnych, n mają zaburzenia w cyklu płciowym, n nie wykazują objawów rui w ciągu dwóch miesięcy po wycieleniu, n mają ruję (nie zacielają się) po trzykrotnym unasiennianiu. Ważna jest dobra rejestracja danych i informacji o funkcjonowaniu układu rozrodczego (data ocielenia, łatwość porodu, daty rui, inseminacji, nazwa buhaja, zaburzenia płodności, leczenia itp.). Zapiski te umożliwiają skuteczne sterowanie rozrodem. Należy również zapewnić odpowiednie warunki utrzymania, prawidłową obsługę i pielęgnację krów. Korzystanie zwierząt z wybiegów i ruch w oborach wolnostanowiskowych korzystnie wpływa na płodność. Tylko krowy zdrowe można skutecznie zacielić Krowy zdrowe, prawidłowo żywione i utrzymane mają najczęściej prawidłowy przebieg porodu. Łożysko odchodzi w ok. 6 godzin po wycieleniu. Inwolucja macicy następuje szybko, a ruja pojawia się do 60 dni po porodzie. Przy bardzo wczesnych rujach krów nie należy inseminować; są one potrzebne do oczyszczenia i przygotowania dróg rodnych do zapłodnienia i rozwoju zarodka. U zdrowych krów objawy rui są wyraźne: nabrzmiałe wargi sromowe, błona śluzowa pochwy jest bardziej soczysta, lekko zaczerwieniona i wilgotna. Na wyrostkach kulszowych i wewnętrznej stronie ogona występują ślady zaschniętego śluzu. Wydobywający się z pochwy śluz jest szklisty i ciągnący się w formie nitek. Krowy trzymane w złych warunkach środowiskowych i nieprawidłowo żywione często mają zaburzenia w rozrodzie. Może wystąpić rodzenie martwych i słabo żywotnych, cherlawych cieląt, pojawiają się komplikacje poporodowe i zatrzymanie łożyska. Może dojść do infekcji i zakażenia dróg rodnych szczególnie przy niedoborze witaminy A. Bardzo długie i intensywne ruje świadczą o występowaniu cyst na jajnikach powodujących trwałą jałowość. Inseminować w odpowiedniej fazie rui Osoba inseminująca powinna przeprowadzić wstępny wywiad dotyczący daty wycielenia i przebiegu porodu, odejścia łożyska, okresu poporodowego, występowania rui i jej regularności, dotychczasowej inseminacji itp. Szczególną uwagę należy zwrócić na okres rui. Bardzo ważne jest ustalenie, czy krowa nadaje się do inseminacji. Najczęściej stosuje się badanie macicy przez odbytnicę. Jednocześnie można wycisnąć na zewnątrz śluz rujowy Krowy trzymane w złych warunkach środowiskowych i nieprawidłowo żywione często mają zaburzenia w rozrodzie. 32 numer 03 hodowla