Gazeta Agronews Nr. 6

26 numer 06 produkcja roślinna kiełka. Choroba może również wystąpić powschodowo, porażając nieco starsze już rośliny, i w tym przypadku objawia się w postaci brunatnych, kreskowatych plamek na korzeniach i szyjkach korzeniowych, które z czasem rozrastają się i obejmują cały obwód szyjki. Postępujący rozwój choroby powoduje charakterystyczne (ciemnobrązowe, czasem czarne) przewężenia na porażonych organach, co prowadzi do utrudnionego przewodzenia wody i minerałów do górnych części rośliny i odwrotnie substancji powstających w górnej części rośliny do korzenia. W pierwszym przypadku (zgorzel przedwschodowa) kiełki obumierają przed wydostaniem się na powierzchnię, a przy silnym porażeniu nie dochodzi do wschodów, w drugim przypadku (zgorzel powschodowa) obserwujemy tzw. „wypady”, czyli placowy brak roślin na polu. Największą szkodliwość zgorzeli siewek obserwuje się do fazy 3‑4 liści, a jej rozwojowi sprzyja wysoka wilgotność gleby oraz głęboki i gęsty siew nasion. Podstawowym sposobem walki z tą chorobą jest wysiewanie zdrowego, zaprawionego (tab. 1) materiału siewnego oraz niszczenie resztek pożniwnych i przestrzeganie prawidłowej agrotechniki. Nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie sucha zgnilizna kapustnych jest często uważana za najgroźniejszą chorobę występującą na rzepaku. Może być ona powodowana przez dwa gatunki grzybów: Leptosphaeria maculans i Leptosphaeria biglobosa (stadia płciowe), ( Phoma lingam – stadium konidialne-bezpłciowe). Należy wspomnieć, że wymienione gatunki dają różny obraz symptomów chorobowych obserwowanych na roślinie oraz różnią się chorobotwórczością wobec rzepaku, przy czym L. maculans jest gatunkiem bardziej agresywnym, odpowiedzialnym za znaczne straty w plonie rzepaku. Sucha zgnilizna kapustnych może pojawić się w bardzo wczesnym stadium rozwoju rośliny (może być jednym z patogenów wchodzących w skład kompleksu powodującego zgorzel siewek). Obserwuje się wówczas na szyjce korzeniowej porażonych siewek czarno zabarwione zwężenie, które znacznie osłabia rośliny, a w konsekwencji może doprowadzić do zniszczenia podstawy łodygi i zamierania całych roślin. Ta faza choroby, nazywana czarną nóżką może być groźna aż do powstania 6-go liścia rzepaku. Pocieszający jest fakt, że tak wczesne wystąpienie choroby o tak groźnym przebiegu w warunkach naszego kraju należy do rzadkości. W Polsce pierwsze objawy suchej zgnilizny kapustnych najczęściej obserwuje się późną jesienią na liściach. Najczęściej są to owalne, jasnoszare, a czasem zielonkawe plamy (z ciemną obwódką lub bez) z widocznymi na ich powierzchni czarnymi punktami. W miarę upływu wegetacji objawy przenoszą się na inne części rośliny. Zdecydowanie najgroźniejszą postacią suchej zgnilizny kapustnych jest jej wystąpienie na łodydze. Na porażonych łodygach z czasem plamy chorobowe powiększają się i pogłębiają, doprowadzając do przedwczesnego zasychania roślin. Zarówno zasychanie roślin, jak i przedwczesne dojrzewanie łuszczyn spowodowane jest zaburzeniem transportu wody w roślinie i osłabieniem samej łodygi, co w ostateczności prowadzi do wylegania lub wyłamywania rośliny. Późna infekcja łuszczyn jest na ogół rzadka, ale jeśli wystąpi, to powoduje ich pękanie i osypywanie się nasion, grzyb może też zaatakować same nasiona. Ochrona rzepaku przed suchą zgnilizną roślin kapustnych obejmuje przede wszystkim zabiegi agrotechniczne i chemiczne. Bardzo Efekt działania triazoli - po prawej roślina traktowana triazolem, po lewej roślina z obiektu kontrolnego W Polsce za najgroźniejsze choroby występujące jesienią na plantacjach rzepaku ozimego uważa się suchą zgniliznę kapustnych i zgorzel siewek.