Gazeta Agronews Nr. 6

27 produkcja roślinna istotną rolę pełni wykonanie podorywki i orki przykrywającej resztki pożniwne, a zachowanie 4‑5-letnich przerw w uprawie roślin kapustowatych na tym samym polu znacznie zmniejsza ryzyko infekcji. W sezonach, gdy jesień jest ciepła i wilgotna, można obserwować wystąpienie czerni krzyżowych powodowanej przez grzyby z rodzaju Alternaria ( A. brassica , A. brassicicola i występujący wraz z nimi A. alternata ). Źródłem infekcji jest materiał siewny oraz resztki pożniwne pozostające w glebie. Objawy mogą wystąpić na liścieniach, liściach, ogonkach liściowych i łodygach w postaci czarnych, okrągłych plam. Na części plam występują charakterystyczne, koncentryczne, na przemian jasne i ciemne pierścienie. Tkanka wokół plam początkowo żółknie, a następnie zasycha, powodując zmniejszenie powierzchni asymilacyjnej rośliny. Silnie porażone liście przedwcześnie obumierają. Wystąpienie choroby jesienią jest stosunkowo niegroźne jednak brak zwalczania powoduje nagromadzenie się materiału infekcyjnego i znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia choroby wiosną w okresie dojrzewania łuszczyn, gdy jej szkodliwość znacznie wzrasta. Niekiedy w okresie jesieni na plantacji rzepaku ozimego obserwuje się wystąpienie szarej pleśni, której przyczyną jest patogen Botrytis cinerea. Choroba rozwija się szczególnie intensywnie w warunkach podwyższonej wilgotności i stosunkowo niskich temperaturach. Infekcji sprzyjają uszkodzenia roślin powstałe na skutek przymrozków bądź innych czynników raniących, jak np. szkodniki. Szara pleśń może wystąpić na wszystkich organach nadziemnych rzepaku od wschodów do pełnej dojrzałości. Objawem choroby jest pojawienie się szarobrązowego nalotu grzybni z zarodnikami konidialnymi. Z upływem czasu dochodzi do zamierania porażonych tkanek. Jeśli choroba wystąpi we wczesnym stadium rozwoju (a więc jesienią), może spowodować całkowite zamieranie roślin. Mączniak rzekomy powodowany przez Peronospora parasitica , występuje na rzepaku w różnych fazach jego rozwoju, między innymi jesienią. Rozwojowi choroby, podobnie jak w przypadku szarej pleśni, sprzyja stosunkowo niska temperatura w granicach 10‑15 o C i podwyższona wilgotność powietrza. W okresie wegetacji choroba rozprzestrzenia się poprzez zarodniki konidialne, roznoszone przez wiatr oraz deszcz. Objawem choroby jest pojawienie się żółtych nieregularnych plam na górnej powierzchni liścia bądź liścienia i białym nalotem grzybni po jego dolnej stronie. Na powierzchni plam widoczne są brunatne lub czarne punkty będące skupiskiem zarodników. Na skutek porażenia grzybem dochodzi do zasychania i opadania dolnych partii liści. Choroba ta może być bardzo groźna dla młodych siewek rzepaku. Jeśli w okresie jesieni, pomimo zastosowania prawidłowej agrotechniki, obserwuje się znaczne wystąpienie chorób należy skorzystać z chemicznej ochrony. Zabiegi przeciw chorobom w okresie jesieni najczęściej przeprowadza się w fazie 4‑6 liści właściwych. Większość środków zarejestrowanych w Polsce (tab. 2) zwalcza więcej niż jedną chorobę, a środki z grupy triazoli dodatkowo mogą wykazywać działanie regulatorów wzrostu. Prawidłowo zastosowany środek, w odpowiedniej dawce i przy użyciu sprawnego sprzętu opryskującego, zabezpieczy plantację rzepaku ozimego przed chorobami. Zdrowe rośliny lepiej przezimują, a prawdopodobieństwo uzyskania wysokich plonów znacznie wzrośnie. Tekst i zdjęcia: dr inż. Romuald Gwiazdowski Instytut ochrony roślin Poznań Sucha zgnilizna kapustnych Jeśli w okresie jesieni, pomimo zastosowania prawidłowej agrotechniki, obserwuje się znaczne wystąpienie chorób należy skorzystać z chemicznej ochrony.