Gazeta AgroNews Nr. 8

22 szkodników. Przyjęto więc, że plon rzepaku w przypadku wysokiej presji szkodników wynosić może 2/3 przeciętnego plonu, a w przypadku średniej presji 5/6 przeciętnego plonu w województwie. W wyniku przeprowadzonych obliczeń ustalono, że na 48,4% powierzchni produkcji rzepaku można założyć przeciętne nasilenie występowania szkodników, na 16,1% podwyższone, a na 35,5% wysokie. Wartości te określono biorąc pod uwagę konieczną liczbę zabiegów dla zachowania plonu (wg danych firmy Bayer CropScience). Uwzględniając strukturę zagrożenia wg województw i przewidywane obniżenie plonów określono przewidywane plony w przy różnych poziomach presji szkodników (rys. 1). W warunkach wysokiej presji szkodników plony mogą ulec obniżeniu nawet o 30%. Przeciętny plon rzepaku w Polsce w latach 2009‑2011 wynosił około 25 dt/ha. Wycofanie neonikotynoidów prowadzi do spadku plonów przeciętnie do poziomu 21,7 dt/ha, czyli o 3,9 dt/ ha (rys. 2). Jest to spadek o około 15,3%. Zbiory rzepaku zmniejszą się w takim przypadku proporcjonalnie do spadku plonów. Przy plonie 25,2 dt/ha oraz powierzchni produkcji 946 tys. ha (wg stanu w 2010 r.) zbiory wynosiłyby 2,4 mln ton. Po wycofaniu neonikotynoidów obniżyłyby się o 371 tys. ton do 2,1 mln ton. Zmiana ta nie uwzględnia ewentualnej zmiany powierzchni produkcji, a także obserwowanych corocznych wahań plonów. Większość rzepaku w Polsce uprawiana jest w gospodarstwach większych obszarowo. W gospodarstwach do 10 ha użytków rolnych znajdowało się 2010 r. około 72 tys. ha rzepaku, w gospodarstwach 10‑50 ha 238 tys. ha, a w gospodarstwach o powierzchni powyżej 50 ha – 636 tys. ha. Stanowiło to odpowiednio 8%, 25% i 67% areału produkcji rzepaku (rys. 3). Uwzględniając strukturę gospodarstw według powierzchni w województwach i obserwowaną presję szkodników ustalono, że plony w gospodarstwach najmniejszych mogą obniżyć się o 2‑2,5% bardziej niż przewidywano średnio dla Polski, a w gospodarstwach największych spadek plonów może być mniejszy o 1‑1,5%. Zmniejszenie produkcji obliczone dla wszystkich gospodarstw z wykorzystaniem tego podejścia 30 25,2 przeciętne podwyższone wysokie 21,7 17,1 20 5 10 15 0 25 30 25,2 obserwowane po wycofaniu neonikotynidów 17,1 20 5 10 15 0 25 Źródło* Źródło* Rysunek 1. Poziom plonów rzepaku przy różnym nasileniu występowania szkodników Rysunek 2. Poziom plonów rzepaku w Polsce w latach 2009-2011 i oszacowany dla sytuacji wycofania neonikotynoidów Poziom nasilenia występowania szkodników plony dt/ha plony w dt/ha numer 08 ekonomia