Gazeta Agronews Nr.11

w latach 70-tych ubiegłego wieku podstaw biologicznego zwalczania szkodników upraw szklarniowych. Introdukcja drapieżnego roztocza P. persimilis i kolejnych gatunków entomofagów pozwoliły na wdrożenie i upowszechnienie praktycznie na terenie całego kraju biologicznego zwalczania w szklarniach, stawiając Polskę w czołówce krajów europejskich. W kombinatach szklarniowych (PGO) oraz w Spółdzielniach Ogrodniczo-Pszczelarskich zorganizowane zostały masowe hodowle gatunków pożytecznych i w większości gospodarstw szklarniowych produkowano warzywa bez stosowania insektycydów. W zorganizowanej przy udziale Terenowej Stacji Doświadczalnej IOR w Nowym Sączu oraz Spółdzielni Ogrodniczo – Pszczelarskiej,, Ziemia Sądecka” hodowlę Phytoseiulus persimilis prowadzono w szklarniach na powierzchni 1420 m2, a hodowlę Encarsia formosa na powierzchni 4410 m2. Z hodowli tej w latach 1985‑88 uzyskano ok. 93 mln. egzemplarzy E. formosa oraz około 20,4 mln. egzemplarzy Ph. persimilis. W 1988 r. podjęto też hodowlę drapieżcy wciornastków gatunku Amblyseius mckenziei. W 1987 r. odbiorcami owadów pożytecznych z hodowli w Nowym Sączu było 75 Spółdzielni Ogrodniczych 25 Kombinatów Ogrodniczych, 5 WOPR-ów, 10 Spółdzielni Produkcyjnych oraz około 300 producentów indywidualnych. Działalność naukowa i wdrożeniowa w zakresie metody biologicznej była dobrze oceniona przez odbiorców oraz administrację państwową i zaangażowane w rozwój tego obszaru ochrony roślin zespoły były wielokrotnie wyróżnione nagrodami Ministra Rolnictwa, Ministra Nauki oraz kierownictwa Naczelnej Organizacji Technicznej. Na zakres wykorzystania metody biologicznej w Polsce negatywny wpływ wywarła realizacja postanowień Dyrektywy 91/414, kiedy to przy bardzo znacznym wzroście wymagań rejestracyjnych i niezastosowaniu specjalnych przepisów dla środków biologicznych ze stosowania w Polsce wycofano wiele ze stosowanych wcześniej środków biologicznych i innych nie chemicznych (tab. 2). Obecnie w Polsce dopuszczone są do obrotu i stosowania wymienione w tabeli 3 środki biologiczne (tab. 3). Oceniając obecny zakres wykorzystania metody biologicznej Grupa środków Zalecenia Ochrony Roślin na lata 2006/2007 2008/2009 2010/2011 2012/2013 Regulatory wzrostu i rozwoju roślin 62 53 48 51 Stymulatory odporności roślin 8 9 7 – Atraktanty i repelenty 24 24 12 7 Feromony 17 16 11 – Środki biologiczne i biotechniczne 64 57 39 25 Razem 175 159 117 83 Tabela 2. Liczba zalecanych do stosowania w Polsce biologicznych, biotechnicznych i innych niechemicznych środków. ochrony roślin. Środek Uprawa Organizm zwalczany Carpovirusine Super SC jabłoń owocówka jabłkóweczka Contans WG rośliny ozdobne i warzynicze(w gruncie i pod osłonami), rzepak ozimy choroby powodowane przez Sclerotinia spp. Contans XX rośliny ozdobne i warzynicze(w gruncie i pod osłonami), rzepak ozimy choroby powodowane przez Sclerotinia spp. Dipel WG kapusta biała gąsienice bielinka rzepnika, bielinka kapustnika, piętnówki kapustnicy, tantnisia krzyżowiaczka groch gąsienice pachówki strąkóweczki Foray 76 B SC drzewostany sosnowe gąsienice brudnicy mniszki Madex Max drzewa ziarnkowe (jabłoń, grusza) owocówka jabłkóweczka Madex SC jabłoń owocówka jabłkóweczka Novodor SC ziemniak larwy stonki ziemniaczanej Polyversum WP truskawka szara pleśń, skórzasta zgnilizna owoców, mączniak prawdziwy, biała plamistość liści, czerwona plamistość liści rośliny warzywne (pomidor, papryka, ogórek, sałata uprawiane pod osłonami) patogeny pochodzenia glebowego powodujące fytoftorozę, zgorzel podstawy łodygi, fuzariozę, zgniliznę twardzikową wiele upraw małoobszarowych ochrona przed niektórymi chorobami Tabela 3. Środki biologiczne zarejestrowane w Polsce (źródłem informacji są etykiety środków ochrony roślin) 28 PRODUKCJA ROŚLINNA numer 11