Gazeta Agronews Nr.18

czarne, zagłębione plamy wielkości około 1-5 mm. Nasiona z porażonych łuszczyn są często zainfekowane przez grzyby, drobne i niedojrzałe. Przy dużym nasileniu choroby łuszczyny zasychają przedwcześnie i pękają, a nasiona osypują się. Rozwojowi choroby sprzyja ciepła i wilgotna pogoda, występująca zwłaszcza pod koniec kwitnienia rzepaku, częste opady deszczu, uszkodzenia roślin wywołane przez chowacza podobnika, pryszczarka kapustnika i mszyce, a także zbyt gęsty siew i brak odpowiedniego płodozmianu. Skuteczne ograniczenie czerni krzyżowych wymaga zbiegu przy użyciu odpowiedniego fungicydu w fazie od opadania pierwszych płatków kwiatowych do tworzenia pierwszych łuszczyn (faza rozwojowa BBCH 65-71), gdy stwierdza się, że porażonych zostało 10-15% liści. Wyższy z podanych procent porażonych roślin w progach szkodliwości należy uwzględnić w przypadku mniej intensywnie uprawianych i chronionych plantacji. Dla łuszczyn równie groźna jest też szara pleśń powodowana przez grzyb Botrytis cinerea (Botryotnia fuckeliana). Choroba najczęściej rozprzestrzenia się poprzez zarodniki konidialne, które masowo tworzą się na porażonych tkankach. Grzyb ten może też rozwijać się saprotroficzne np. na płatkach kwiatowych opadających podczas kwitnienia na liście, a następnie infekować nieuszkodzone tkanki roślin. W korzystnych warunkach (podwyższona wilgotność) infekcja przebiega w ciągu kilku godzin, a okres inkubacji trwa od kilku do kilkunastu dni. Objawy szarej pleśni występują na łodygach, liściach i łuszczynach we wszystkich fazach rozwojowych rzepaku. Porażone części roślin pokryte są szarobrązowym nalotem grzybni z zarodnikami konidialnymi. Zainfekowane przez patogena liście oraz łodyga stają się szarobrunatne i stopniowo gniją. Na porażonych łuszczynach występuje szary nalot, natomiast wewnątrz znajdują się drobne, często niedojrzałe nasiona. W przypadku silnego porażenia, łuszczyny przedwcześnie zasychają, pękają a nasiona osypują się. Sprawca choroby poraża najczęściej części rzepaku, które uprzednio zostały osłabione lub uszkodzone przez różne czynniki np. szkodniki, przymrozki, suszę, maszyny, grad lub przez inne choroby. Rozwojowi choroby sprzyjają opady deszczu, duża wilgotność względna powietrza i temperatura wynosząca 10-18°C oraz duży udział rzepaku w płodozmianie. Zabiegi zwalczania tego sprawcy choroby wykonuje się w tym samym terminie co czerni krzyżowych. Progi szkodliwości dla tych chorób są również podobne. Precyzyjne określenie progów szkodliwości wymienionych chorób wymaga analizy wybranych losowo w 4-6 różnych punktach pola 25 roślin, ogółem od 100 do 150, w zależności od wielkości pola. Na większych plantacjach obserwacje te należy zwielokrotnić. Przy ocenie uwzględnia się liczbę roślin z opisanymi objawami choroby lub chorób na łodygach (zgnilizna twardzikowa) i liściach (czerń krzyżowych, szara pleśń). Po stwierdzeniu progu szkodliwości zaleca się wykonanie zabiegu, ponieważ jest to sytuacja wymagająca interwencji, w przeciwnym razie straty w plonie mogą być istotne. EWA JAJOR IOR POZNAŃ Niebezpieczeństwo infekcji jest podwyższone w rejonach o dużym udziale rzepaku i innych roślin żywicielskich w strukturze zasiewów oraz na terenach o zwiększonej wilgotności. Zgnilizna twardzikowa 25 PRODUKCJA ROŚLINNA