Gazeta Agronews Nr.19

do wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych (CCA), może być przedmiotem obrotu handlowego. Badania urzędowe odrębności, wyrównania i trwałości (OWT) oraz wartości gospodarczej (WGO) odmian rzepaku prowadzone są przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU). Wartość gospodarczą odmian (WGO) określa się na podstawie ścisłych doświadczeń polowych, realizowanych według ustalonej i opracowanej metodyki. Doświadczenia polowe prowadzone są w sieci kilkunastu stałych stacji doświadczalnych, które są rozmieszczone w całym kraju i reprezentują podstawowe siedliska przyrodniczo-rolnicze. Zasadą jest badanie nowych odmian na tle wyznaczonych na dany sezon wegetacyjny odmian wzorcowych. Niezbędny jest minimum dwuletni okres (dwa sezony wegetacyjne) prowadzenia badań przed zarejestrowaniem odmiany. Uzupełnieniem oceny polowej odmian są badania laboratoryjne zawartości tłuszczu i glukozynolanów, a także białka i włókna w nasionach ze zbioru doświadczalnego. Wyniki tych badań stanowią główne kryterium podejmowania decyzji rejestrowych. Zarejestrowane odmiany badane są następnie w ramach systemu porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego (PDO). Wartość rolniczo-użytkowa odmian rzepaku ozimego w badaniach określana jest zasadniczo na podstawie wielkości i jakości plonu nasion. Zwraca się także uwagę na stabilność plonowania w kolejnych sezonach wegetacyjnych. Spośród innych cech użytkowych podstawowe znaczenie ma zimotrwałość, która w dużym stopniu wpływa na ryzyko uprawy. Ważna jest także zdrowotność roślin, gdyż przy małej odporności na patogeny z reguły następuje obniżenie plonowania lub pogorszenie jego jakości oraz odporności na wyleganie. Ponadto, jak wspomniałem wyżej, nowe odmiany zgłoszone do KR muszą spełnić wartości progowe takich cech jak zawartość kwasu erukowego w s.m. nasion poniżej 1% i zawartość glukozynolanów w s.m. nasion mniejszą niż 15 µM/gram. W ostatnich latach spośród dużej liczby badanych odmian rzepaku ozimego corocznie rejestrowanych jest około piętnastu. Ile trwa proces uzyskania rejestracji od momentu stworzenia odmiany? Postępowanie związane z rejestracją odmiany poprzedza okres jej wyhodowania, czyli wytworzenia w krajowych lub zagranicznych ośrodkach hodowlanych. Samo wyhodowanie odmiany to długotrwały i kosztowny proces, trwający w zależności od posiadanych materiałów wyjściowych, wyposażenia technicznego i możliwości organizacyjnych od kilku do kilkunastu lat. Hodowcy dążą do skrócenia tego okresu. W tym celu znaczna część procesu hodowlanego prowadzona jest w laboratoriach, gdzie stosuje się m.in . metody molekularne i techniki kultur in-vitro oraz wykorzystuje kontrolowane warunki fitotronowe lub komór niskich temperatur. Wytworzone w laboratoriach 37 PRODUKCJA ROŚLINNA