Gazeta Agronews Nr.20

piknidiami, z których uwalniają się zarodniki. Są one odpowiedzialne za wtórne infekcje sąsiednich roślin.Na jednym liściu może znajdować się od kilku do kilkudziesięciu plam, które niekiedy stykają się z nerwami, przez któregrzybnia przerasta do ogonków liściowych, a dalej do szyjki korzeniowej, powodując jej porażenie. Wiosną u podstawy pędu pojawia się wówczas wyraźna zgnilizna, potem tkanki murszeją, a łodyga w czasie dojrzewania wyłamujesię. Pierwotnym źródłem porażenia w przypadkusuchej zgnilizny kapustnych są resztki pożniwne porażonych w poprzednim sezonie roślin, które znajdują sięna danej plantacjilub na sąsiadujących polach. Na resztkach łodyg i łuszczyn powstają tzw. pseudotecja z zarodnikami workowymi. Późnym latem i jesienią, zwłaszcza kiedy jest ciepło i wilgotno, zarodniki uwalniają sięmasowo i przemieszczają z wiatrem nawet na odległe plantacje, docierającna zdrowe, wschodzące rośliny. Źródłem choroby może być też materiał siewny. Jeżeli zarodniki znajdują się na nasionach rzepaku, to rozwijająca się z nich grzybnia może powodować zgorzel siewek lub porażenie liścieni. Do ograniczania występowania tej ważnej gospodarczo choroby na plantacjach rzepaku zaleca się podchodzić kompleksowo. W pierwszej kolejności należy wykorzystać wszystkie niechemiczne metody walki z chorobą, a dopiero na końcu zastosować środek chemiczny. W przypadku rzepaku ważna jest odpowiednio długa przerwa w jego uprawie na tym samym polu. Jeżeli wynosi ona 3-4 lata, to wyraźnie zmniejsza się niebezpieczeństwo obecności choroby. W nawiązaniu do biologii sprawców suchej zgnilizny kapustnych niezmiernie ważne jest po zbiorachstaranne niszczenie resztek pożniwnych rzepaku, a więc likwidacja pierwotnego źródła infekcji. Dobrym sposobem ograniczenia zagrożenia przez suchą zgniliznę kapustnych jest uprawa odmiany lub odmian o zwiększonej odporności, szczególnie gdy rzepak uprawiany jest na dużych areałach. Chorobę zaleca się zwalczaćw fazie 4-8 liści na podstawie ilości objawów chorobowych. Monitoring plantacji przeprowadza sięmożliwie jak najczęściej w celu określenia, czy został przekroczony próg ekonomicznej szkodliwości, a jest to ok. 10-20% ocenianych roślin z pierwszymi objawami. Można również kierować się wskazaniami Systemu Pojawu Epidemii Chorób (SPEC), który informuje, jaka liczba zarodników workowych (askospor) znajduje się w 1 m 3 powietrza. Gdy następuje gwałtowny wzrost ilości zarodników w powietrzu, zaleca się wykonanie zabiegu. Stosując fungicyd, przy okazji ograniczy się również występowanie czerni krzyżowych i szarej pleśni. W tym samym czasie co sucha zgnilizna kapustnych rozwijają się też grzyby powodujące czerń krzyżowych ( Alternaria brassicae, A. brassicicola, A. alternata ). Pojawienie się na liściach ciemnobrunatnych plam, niekiedy otoczonych chlorotyczną obwódką, wskazuje na porażenie przez wymienione grzyby. Szara pleśń (Botrytis cinerea) to choroba występująca w dużym nasileniu w miejscach uszkodzenia liści przez szkodniki, maszyny, herbicydy itp. Objawem obecności sprawcy choroby jest początkowo sinozielona plama, która po pewnym czasie gnije, a na jej powierzchni pojawia się szara grzybnia z licznymi trzonkami i zarodnikami. Czas wykonania zabiegu i faza rozwojowa roślin są niezwykle istotne. Wiele zarejestrowanych fungicydów zawiera bowiem substancje czynne, które mają za zadanie nie tylko zniszczyć sprawcę choroby, ale dodatkowo działają jak regulatory wzrostu, hamując wynoszenie stożka wzrostu ponad powierzchnię gleby i zmieniając tym samym pokrój roślin. Dotyczy to środków, które mają w swoim składzie takie substancje 6 PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 20