Gazeta Agronews Nr.21

popełnianych błędów dotyczących regulacji zachwaszczenia w przedplonach buraka cukrowego (opóźnione zabiegi lub źle dobrane substancje czynne do struktury zachwaszczenia) niezniszczone chwasty wydają nasiona i w znaczącym stopniu wzbogacają bank nasion w glebie. Według przeprowadzonych badań liczba nasion chwastów zawiera się w przedziale od 1000 szt./m2 na polach utrzymanych w dobrej kulturze do 80 000 szt./m2 i więcej na polach zaniedbanych. Uwzględniając olbrzymią zasobność banku nasion chwastów w glebie oraz zdolność ich kiełkowania w kolejnych latach, najlepszym rozwiązaniem jest zaniechanie uprawy buraka cukrowego na polach silnie zachwaszczonych. W tym miejscu sprawdza się stare przysłowie rolnicze: jeśli na dane pole się zapuści, to przez siedem lat plewić się je będzie na kolanach. Drugim czynnikiem nie mniej ważnym w ochronie buraka cukrowego jest odpowiednie przygotowanie pola pod uprawę roślin. O ile ograniczenie szkodliwości chwastów jednorocznych na polach uprawnych odbywa się w dłuższym okresie (kilka lat) i związane jest bezpośrednio z redukcją zachwaszczenia potencjalnego gleby (banku nasion), to w przypadku zwalczania gatunków wieloletnich (perz właściwy, ostrożeń polny) możemy je skutecznie wyeliminować przed nadejściem nowego sezonu wegetacyjnego. Najlepszym sposobem ich niszczenia jest zastosowanie herbicydów opartych na substancji czynnej glifosat w zespole uprawek pożniwnych. Jeśli plantatorzy będą zmuszeni wysiać buraki cukrowe na polach silnie zachwaszczonych, jedynym rozsądnym sposobem zabezpieczenia upraw przed chwastami pozostanie wykonanie zabiegu doglebowego bezpośrednio po siewie lub zastosowanie herbicydów nieselektywnych (glifosat) do trzech dni przed wschodami roślin. Jedynym mankamentem w obydwu rozwiązaniach jest niedobór opadów. W latach suchych skuteczność zabiegów doglebowych oscyluje w zakresie od 10 do 20%. Podobne rezultaty można uzyskać w przypadku zastosowania herbicydów zawierających glifosat z tą zasadniczą różnicą, że nie dotyczy ona spadku efektywności herbicydów, lecz warunkowana jest ich niewielkim nasileniem w momencie wykonywania zabiegu. Skuteczność działania zabiegów nalistnych uzależniona jest od: ▪ terminowego wykonania wszystkich zabiegów, ▪ fazy rozwojowej chwastów, ▪ stopnia zachwaszczenia pola, ▪ doboru odpowiedniej substancji czynnej do struktury zachwaszczenia, ▪ sprawności sprzętu ▪ panujących warunków atmosferycznych. Podstawowym warunkiem uzyskania wysokiej efektywności chwastobójczej aplikowanych herbicydów w systemie dawek dzielonych jest umiejętność rozpoznawania poszczególnych gatunków chwastów w początkowych fazach rozwojowych. Właściwe zdiagnozowanie struktury zachwaszczenia pozwala na trafny dobór substancji czynnych. Powszechnie stosowane herbicydy zawierające fenmedifam, desmedifam oraz etofumesat pozwalają na skuteczną redukcję około dziesięciu gatunków chwastów – w uprawie buraka cukrowego może jednak występować nawet kilkadziesiąt gatunków. Na szczęście taka sytuacja dotyczy głównie pól zaniedbanych, charakteryzujących się wysokim zachwaszczeniem potencjalnym gleby. Nawet jeśli takie pola zostały wyeliminowane z uprawy buraka cukrowego w danym sezonie wegetacyjnym, należy liczyć się z występowaniem gatunków średnio wrażliwych na daną substancję czynną lub charakteryzujących się budową anatomiczną utrudniającą wnikanie herbicydów. Tab. 2 Wykaz substancji czynnych herbicydów dostosowanych do fazy rozwojowej chwastów CHWASTY ZWALCZANIE (SUBSTANCJE CZYNNE HERBICYDÓW) – FAZA CHWASTÓW Chaber bławatek Metamitron – doglebowo Mhlopyralid – liścienie Przytulia czepna Etofumesat – doglebowo (liścienie) Chinomerak - liścienie Rumian polny Rumianek pospolity Maruna bezwonna Stadium kiełkowania – chlorydazon Stadium liścieni do 2 liści właściwych – triflusulfuron metylowy, metamitron Stadium rozety – chlopyralid Samosiewy rzepaku Metamitron – doglebowo Triflusulfuron metylowy - liścienie Chwastnica jednostronna Etofumesat – w fazie liścienia Graminicydy od fazy 2 liści właściwych Jeśli plantatorzy będą zmuszeni wysiać buraki cukrowe na polach silnie zachwaszczonych, jedynym rozsądnym sposobem zabezpieczenia upraw przed chwastami pozostanie wykonanie zabiegu doglebowego bezpośrednio po siewie lub zastosowanie herbicydów nieselektywnych (glifosat) do trzech dni przed wschodami roślin. 28 PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 21