Gazeta Agronews nr 27

numer 25 numer 25 PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 27 AgroNews .com.pl 5. Z iarno kukurydzy ma wszechstronne za- stosowanie, przede wszystkim, jako pasza w żywieniu wszystkich grup zwierząt gospo- darskich – monogastrycznych (trzoda, drób) i przeżuwających (bydło mleczne i opasowe, kozy, owce, hodowle zwierząt jeleniowatych), również w produkcji ryb. Ziarno kukurydzy jest bardzo ważnym, niekiedy podstawowym składnikiem produktów spożywczych dla lu- dzi. Odgrywa coraz większe znaczenie w produkcji energii od- nawialnej (bioetanol) i w wielu dziedzinach produkcji przemysło- wej, wykorzystujących skrobię i inne skład- niki. Przemysłowe wykorzystanie ziar- na kukurydzy zaczyna stanowić coraz więk- szą konkurencję dla zastosowania paszo- wego i spożywczego. K iszonka z kukury- dzy jest podstawową paszą energetyczną i objętościową w żywieniu bydła mlecznego i opasowego. W ostatnim okresie staje się ona również najważniejszym surowcem do pro- dukcji biogazu wykorzystywanego do wytwa- rzania ciepła i energii elektrycznej Podstawą nowoczesnej hodowli kukurydzy jest wyko- rzystanie zjawiska heterozji, czyli bujności mieszańców. Zjawisko to przejawia się w po- koleniu F1 uzyskiwanym w wyniku krzyżo- wania elitarnych linii wsobnych matecznych i ojcowskich. Nasiona F1 pozyskuje się z linii matecznych pozbawionych wiech przed kwit- nieniem (kastracja ręczna lub mechaniczna) lub pozbawionych genetycznie możliwości wytwarzania pyłku (linie CMS). Linie ojcow- skie służą wyłącznie do zapylania i po kwit- nieniu są usuwane z plantacji nasiennych. Efekty heterozji występują wyłącznie w po- koleniu F1, gdyż w następnym i dalszych po- koleniach występuje segregacja cech, która powoduje gwałtowny spadek plonów ziarna i kiszonki oraz obniżenie poziomu innych cech, dlatego nasiona F1 nie mogą być przedmio- tem dalszej reprodukcji. W edług ekspertów zajmujących się upra- wą kukurydzy, rolnik ma decydujący wpływ na kształtowanie poziomu plonowania tej rośliny. Wśród czynników wpływających na maksymalny plon kukurydzy wymienia się: dobór odmiany (w 30%), zabiegi uprawowe (w 40%), warunki klima- tyczne (w 30%). Rolnik ma wpływ w 100% na pierwsze z dwóch wy- mienionych czynników. Warunki klimatyczne za- leżą od rolnika jedynie w 20%, a w 80% są nieza- leżne od rolnika. W szelkie błędy po- pełnione przy wyborze odmiany i w agrotechnice powodują obniżenie plo- nu kukurydzy, zarówno w uprawie na ziarno jak i na kiszonkę. Optymalne cechy odmiany kukurydzy ziarnowej to: •wysoki plon ziarna w warunkach umożli- wiających tę produkcję, • odpowiednia wczesność do danego rejonu uprawy, a także zdolność do rozwoju w niż- szych temperaturach w okresie siewu (cecha wczesny wigor) i możliwość aktywnego do- sychania ziarna w polu w okresie dojrzewa- nia, • generatywny typ roślin (niezbyt wysoka ło- dyga, brak skłonności do krzewienia, czyli powinna wytwarzać nie więcej niż jedną ło- dygę, o jednej dorodnej kolbie, dobrze za- ziarnionej do samego czubka). • odporność na wyleganie, nawet w przypad- ku opóźnionego zbioru, • odporność na choroby, szkodniki i inne czynniki stresowe. W praktyce, wczesność odmian kuku- rydzy jest określana przez wilgotność ziarna przy zbiorze, tj. po osiągnięciu przez odmiany Ze względu na wysoki udział kolby i ziarna, wiele odmian przeznaczonych do uprawy na ziarno jest rekomendowanych również do uprawy na wysoko- energetyczną kiszonkę.