Gazeta Agronews nr 27

numer 25 numer 25 PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 27 AgroNews .com.pl 7. Z e względu na wysoki udział kolby i ziar- na, wiele odmian przeznaczonych do upra- wy na ziarno jest rekomendowanych również do uprawy na wysokoenergetyczną kiszonkę. Potencjał plonowania odmiany jest zaprogra- mowany przez hodowcę w genach, a jego re- alizacja odbywa się w odpowiednim środo- wisku (interakcja genotypu i środowiska), w warunkach optymalnej agrotechniki. Odmia- ny są zróżnicowane pod względem tolerancji na jakość gleby; niektóre tolerują gleby słab- sze, inne wymagają gleb lepszych. Nowsze odmiany mają wyższy potencjał plonowania. Poza plennością wnoszą większą odporność na czynniki stresowe i inne ważne cechy agrotechniczne i użytkowe. Dlatego przy wy- borze odmiany należy zwracać uwagę na rok jej wpisania do Krajowego Rejestru. Nowsze odmiany wymagają jednak sprawdzenia w konkretnych warunkach produkcji. Nasiona odmian nowszych są na ogół droższe. Rolnicy wybierają do uprawy również odmiany star- sze, tańsze i już sprawdzone w konkretnych warunkach środowiskowych. W czesność odmian jest określana licz- bą FAO. W warunkach Polski, przedmiotem uprawy, zarówno na ziarno jak i na kiszon- kę z całych roślin, są odmiany o liczbie FAO do 290. Odmiany pod względem wczesno- ści dzielą się na 3. grupy: wczesne, o liczbie FAO do 220, średniowczesne, (FAO 230- 250) i średniopóźne, (FAO 260-290). Od- miany wczesne mogą być uprawiane na te- renie całego kraju, jednak konieczny jest ich wybór do mniej korzystnych warunków ter- micznych, czyli do rejonów Polski Północnej, (III rejon uprawy) i Polski Centralnej, (II rejon uprawy). Najczęściej popełnianym błędem jest wybór zbyt późnych odmian dla tych re- jonów, co uniemożliwia uzyskanie wyższych plonów, a w niektórych latach stwarza brak możliwości osiągnięcia dojrzałości zbiorczej. Odmiany średniowczesne mogą być upra- wiane na dużym obszarze kraju, w rejonach Polski Centralnej i Południowej. Odmiany średniopóźne są przeznaczone do uprawy w najcieplejszych rejonach kraju, czyli w Pol- sce Południowo-Zachodniej i Południowo- -Wschodniej, (I rejon uprawy). W tych rejo- nach z powodzeniem można uprawiać też odmiany średniowczesne. Liczba FAO reje- strowanych odmian jest wyznaczana na pod- stawie wilgotności ziarna przy zbiorze, a w przypadku odmian kiszonkowych na podsta- wie zawartości suchej masy w roślinach. Od- miany są porównywane pod względem tych cech do odmian wzorcowych, o określonej liczbie FAO, przypisanych do konkretnych grup wczesności. Cecha wczesności jest ne- gatywnie skorelowana z plennością odmian. Odmiany późniejsze charakteryzują się więk- szą, a odmiany wcześniejsze mniejszą wilgot- nością ziarna przy zbiorze. W pracach ho- dowlanych, z dobrym skutkiem, poszukuje się „łamaczy korelacji” tych dwóch cech, czyli odmian plennych i jednocześnie wczesnych. O dmiany o wysokiej plenności, zarówno w uprawie na ziarno jak i na kiszonkę, cha- rakteryzują się cechą wczesnego wigoru. Kiełkują i rozwijają się nawet w warunkach chłodów wiosennych. Starsze odmiany mia- ły próg kiełkowania przy temperaturze gleby 8 o C, podczas gdy nowsze mają przesunięty ten próg o 2 o C i kiełkują już w temperatu- rze 6 o C. Szybszy start roślin wiosną oznacza szybsze wytworzenie systemu korzeniowego, lepsze wykorzystanie zasobów wody i skład- ników pokarmowych, a w konsekwencji wyż- sze plony. W nowoczesnych odmianach do uprawy na kiszonkę występuje genetycznie uwarunkowana cecha „stay green”, polega- jąca na wydłużonym utrzymywaniu się zie- loności liści i łodyg w okresie dojrzewania. Wpływa ona korzystnie na akumulację su- chej masy w końcowym okresie wegetacji jak i na wydłużenie terminu zbioru. Z arówno w uprawie kukurydzy na ziarno jak i na kiszonkę, odmiany muszą wykazywać tolerancję na najważniejsze choroby - głow- nię guzowatą, fuzariozy kolb i szkodniki, a w szczególności na omacnicę prosowiankę. Najgroźniejszymi chorobami kukurydzy są fuzariozy kolb powodowane głównie przez grzyby z rodzaju Fusarium. Te pasożytnicze