Gazeta AgroNews Nr.31

PRODUKCJA ROŚLINNA 6. AgroNews .com.pl NUMER 31 PRZEMIAŁ ZIARNAWMŁYNACH Suche mielenie jest tradycyjną technologią przerobu ziarna kukurydzy. Głównymi pro- duktami przemiału są kaszki o różnej gru- bości (zwane grysem lub grysikiem), mąka kukurydziana, zarodki i otręby. Najmniej- sze cząstki (mąka) wykorzystywane są też w przemyśle odlewniczym. Produkty przemia- łu kukurydzy są szczególnie przydatne jako pokarmy dla dietetyków, a w browarnictwie jako dodatek poprawiający jakość słodu. Po- została śruta i zarodki przeznaczane są na paszę. Ziarnu przeznaczonemu do przemiału sta- wia się szereg wymagań, które bezpośrednio lub pośrednio zależą od doboru odmian i me- tody produkcji polowej. Najważniejsze z nich to: • kształt ziarniaka zbliżony do okrągłego; • ziarno duże, o dużej zawartości bielma szklistego; • łatwość oddzielania owocni od zarodka; • pełna dojrzałość fizjologiczna; • mały udział ziarna połamanego i popęka- nego (właściwy przebieg omłotu i suszenia); • wyrównanie wielkości, zabarwienia i do- bry stan zdrowotny ziarna; • jednolitość partii ziarna. Ponieważ wszystkie aktualnie uprawiane odmiany kukurydzy są odmianami mieszań- cowymi, budowa ziarniaka jest konsekwen- cją doboru linii wsobnych, ich pochodzenia i składu genetycznego. Z tego względu istnieje ogromna różnorodność form budowy ziarnia- ka kukurydzy i określone trudności w jedno- znacznej ocenie ich wartości przemiałowej. Przydatność poszczególnych odmian różni się zasadniczo, w zależności od typu budowy ziarna, konsystencji bielma, a także zawarto- ści składników takich jak tłuszcz i białko. Do przemiału w młynach bardziej przydat- ne są kukurydze o ziarnie typu flint, które najczęściej zawierają więcej bielma szkliste- go niż mączystego. W naszych warunkach klimatycznych istotne znaczenie ma wcze- sność odmian i termin ich zbioru. Odmiany wcześniejsze dają ziarno bardziej dojrzałe, o mniejszej zawartości wody, co przyspiesza także suszenie i zmniejsza niebezpieczeń- stwo popękania ziarna. Badając wydajność przemiałową ziarna pięciu odmian o zróżni- cowanej budowie i wczesności stwierdzo- no, że wczesne odmiany o ziarnie zbliżonym do typu flint charakteryzowały się dużą wy- dajnością, zarówno ogólną, jak i wydajnością grysu I (o najwyższej jakości). Bardzo dobre wyniki uzyskano również dla odmiany o ziar- nie typu flint-dent, ale o twardym ziarnie z dużym udziałem bielma szklistego. Zdecydo- wanie gorsze wyniki dał przemiał ziarna póź- niejszych, zębokształtnych odmian. Jak wy- nika z tabeli 3, zbyt wczesny zbiór powoduje, że bielmo nie rozwija się jeszcze całkowicie i w efekcie jakość ziarna jest gorsza. Najlepsze rezultaty daje zbiór w 15-20 dni po uzyska- niu dojrzałości fizjologicznej. Suszenie ziarna przeznaczonego do prze- miału powinno być możliwie delikatne, tak by go nie przegrzać. Nadmierna temperatu- ra suszenia powoduje popękanie ziarna oraz przenikanie tłuszczu z zarodka do grysu, co znacznie ogranicza jego przydatność i trwa- łość. W nowoczesnych suszarniach, np. z tzw. wielokrotnym chłodzeniem, temperatury czynnika suszącego mogą sięgać 100°C, pro- ces suszenia musi być jednak dokładnie kon- trolowany. W polskich warunkach baza przemiałowa jest jeszcze niedostatecznie rozwinięta. Ziar- no kukurydzy ma zdecydowanie inną budo- wę niż ziarniaki podstawowych zbóż, dlatego potrzebne są specjalistyczne urządzenia do mielenia. Wyniki próbnego przemiału ziarna dwóch odmian kukurydzy, zrealizowane w jednym z młynów przystosowanych do mie- lenia kukurydzy, wskazują, że mimo dobrej ja- kości uzyskanych produktów, wydajność była jednak nie najlepsza, a poza tym zbyt wysoka była zawartość tłuszczu w produktach. Wg dzisiejszych wymagań w handlu, wynosić ona powinna nie więcej niż 0,9%. W Polsce w ostatnich latach ilość kukury- dzy wykorzystywanej w przemyśle spożyw-