Gazeta Interaktywna AgroNews Nr 38

PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 38 16. AgroNews .com.pl Żyto Żyto jest typową rośliną klimatu umiarkowanego i ma małe wymagania cieplne. Kiełkowanie roz- poczyna już w temperaturze powyżej 1 o C. W cza- sie jesiennej wegetacji optymalna, średnia dobo- wa temperatura powietrza wynosi od 7 do 8,3 o C i sprzyja ona ulistnieniu, krzewieniu i hartowaniu roślin przed zimą. W okresie spoczynku zimowe- go żyto spośród zbóż ozimych jest najbardziej wytrzymałe na niskie temperatury i znosi mro- zy nawet do -30 o C. Układ temperatur w okre- sie strzelania w źdźbło oraz kłoszenia ma duży wpływ na plonowanie i w tym czasie jest pożą- dana stosunkowo niska temperatura dobowa po- wietrza (ok. 6,5 o C). Żyto ma stosunkowo małe potrzeby wodne, co wynika z niskiego współczyn- nika transpiracji i obfitego systemu korzeniowe- go. Największe zapotrzebowanie na wodę wy- kazuje od fazy pierwszego kolanka do początku nalewania ziarna. Żyto jest tolerancyjne na niskie pH gleby oraz na jony wolnego glinu i manganu w roztworze glebowym. Żyto najlepiej plonuje po dobrych przedplonach, tj. roślinach bobowa- tych grubonasiennych (groch, peluszka, łubiny), ziemniakach na oborniku, a także po owsie. Naj- gorszymi przedplonami są zboża ozime, co wyra- ża się obniżeniem plonu. Uważa się, że żyto dość dobrze znosi uprawę wieloletnią po sobie, ale w pewnych sytuacjach spadek plonu tego gatunku może wtedy ulec znacznemu obniżeniu. Uprawa roli Uprawę roli zaleca się na przynajmniej 10 dni przed planowanym wysiewem zboża. W przypad- ku przedplonu zbożowego lub roślin strącz- kowych należy za-stosować podorywkę, ta- lerzowanie lub kultywatorowanie. Zaleca się orkę siewną na głębokość ok. 20 cm. Po wy- konanym zabiegu agrotechnicznym należy odczekać, aby ziemia się „uleżała”. Doprawie- nie wierzchniej warstwy gleby przed siewem można wy-konać agregatem złożonym z bron i wałów strunowych. Sam siew należy wy- konać na głębokości 1-2 cm. Wwarunkach klimatycznych województwa podlaskiego możliwy jest również siew bezpośredni żyta, zastępując orkę siewną uprawką kultywato- rem podorywkowym tzw. gruberem. Nawożenie zrównoważone Żyto toleruje kwaśny odczyn gleby, jednak w warunkach uregulowanego odczynu przy- swajalność składników pokarmowych jest lepsza i dlatego gleby zbyt kwaśne należy wapnować. Nawozy fosforowe i potasowe na glebach zwięźlejszych najlepiej rozsiać przed uprawą przedsiewną. Na glebach lżejszych, z których składniki pokarmowe są łatwo wy- mywane, korzystniej jest dawkę potasu po- dzielić na dwie części: połowę zastosować przed siewem, a resztę wiosną przed rusze- niem wegetacji. Na glebach ubogich w ma- gnez i siarkę należy stosować nawozy wielo- składnikowe, zawierające te pierwiastki. Przy uprawie żyta po przedplonach niezbożowych nie należy nawozić azotem przedsiewnie, na- tomiast w stanowiskach po zbożach należy wysiać 20-30 kg N/ha. Żyto uprawiane in- tensywnie musi być wiosną nawożone odpo- wiednimi dawka-mi azotu, pod spodziewany plon ziarna i wysiewa się go w 2-3 częściach: pierwsza – przed ruszeniem wegetacji, ma na celu pobudzić rośliny do nadmiernego krze- wienia i zwiększenia liczby źdźbeł bocznych; druga – na początku strzelania w źdźbło, ma na celu ograniczenie redukcji źdźbeł kłoso- nośnych oraz kłosków w kłosach i zawiązków ziarników; trzecia – na początku kłoszenia, wpływa na wypełnienie ziarna (MTZ) i na za- wartość białka w ziarnie. W perspektywie najbliższych lat zapotrzebowanie na zboża jakościowe będzie wzrastać. Tendencje wzrostowe w produkcji i wykorzysta- niu zbóż będą utrzymywać się na wysokim pozio- mie, gdyż rosnąć będzie spożycie zbóż w krajach rozwijających się, na co wpływa większa licz- ba ludności i wyższe dochody. Ponadto w coraz większym stopniu staje się surowcem dla celów przemysłowych i paliwowo-energetycznych.