Gazeta Interaktywna AgroNews Nr 42

PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 42 Wybór metody zbioru rzepaku W Polsce metodą jednofazową zbiera się około 47% areału zasiewów rzepaku. Na około 40% areału stosuje się desykanty, na pozostałym 13% areału rzepak jest zbie- rany metodą dwufazową. O wyborze metody zbioru decyduje przede wszystkim stan plantacji (równomierne doj- rzewanie, zachwaszczenie wtórne), stan plan- tacji, przebieg pogody, a także posiadany sprzęt żniwny. W praktyce, aby ograniczyć straty, podczas zbioru należałoby uwzględnić każdą z trzech metod. Miesiąc od końca kwitnienia W celu określenia właści- wej metody zbioru, nale- ży w okresie wchodzenia plantacji rzepaku w okres dojrzałości technicznej (czyli na 28-31 dni od mo- mentu końca kwitnienia rzepaku) dokonywać dokładnej lustracji, ce- lem określenia stanu dojrzałości. Najistotniejszym czynnikiem wpływającym na samoosypywanie się rzepaku jest wilgot- ność łuszczyn. W okresie dojrzałości tech- nicznej wynosi ona około 60% i stopniowo obniża się do 12%. Wilgotność nasion wy- nosi w tym czasie 39% i obniża się stopnio- wo, także do 12%. Krytycznym momentem, w którym plantacja rzepaku jest wrażliwa na samoosypywanie się nasion jest wilgot- ność łuszczyn w przedziale 14-12%. 6. AgroNews .com.pl Podatne na pękanie Po osiągnięciu dojrzałości pełnej i ponow- nym zawilgoceniu (np. przez opady desz- czu) łuszczyny stają się szczególnie podatne na pękanie. Okres ponownego dosychania łanu wydłuża się najbardziej przy zbiorze dwufazowym, na pokosach. Natomiast naj- krócej, czyli 1-2 dni dosycha łan, w którym stosowano preparat Reglone 200 SL. Skraca to okres najbardziej wrażliwy na samoosy- pywanie się rzepaku. Przykładowy schemat procesu schnięcia łanu rzepaku w warunkach polowych przedstawia wykres. Ważne jest także zachowanie optymalnego okresu zbioru rzepaku, ponieważ przedłuża- nie jednej metody w gospo- darstwie posiadającym duży rzepakowy areał, powoduje gwałtowny wzrost strat na- sion. Zbiór dla zróżnicowa- nych W okresie wchodzenia rzepaku w okres po- czątku dojrzałości technicznej możemy zebra go metodą dwufazową – optymalny okres koszenia na pokosy trwa 3-5 dni. Optymal- ny termin to taki, gdy łan w przewadze ma kolor seledynowo-żółty, a wilgotność na- sion wynosi 40-55%. Zbiór tą metodą pocią- ga za sobą straty nasion średnio na poziomie 9% plonu, jednak przedłużanie zbioru znacz- nie zwiększa straty nasion, które mogą sięgać 40% plonu. Zbiór dwufazowy jest polecany w przypadku dużego zróżnicowania dojrze- wania plantacji spowodowanego porażeniem PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 42 AgroNews .com.pl 7. przez choroby i szkodniki rzepaku lub dużą zmiennością gleby. Z badań wynika, że na plantacjach pora- żonych zgnilizną twardzikową w 60-70%, straty nasion przekroczyły 50% plonu. A za- tem wczesne skoszenie na pokosy i ponow- ny zbiór metodą podwójnego cięcia ograni- czy straty. Pamiętajmy jednak, że wybór tej metody zbioru to wyższe nakłady na sprzęt i niższa wydajność pracy w porównaniu do zbioru z pnia. Zbiór z pnia Zbiór jednofazowy z pnia można wykonać po uzy- skaniu stanu pełnej doj- rzałości plantacji rzepaku. Optymalny okres zbioru z pnia trwa 4-5 dni. W tym okresie nasiona mają poni- żej 16% wilgotności, a łan uzyskuje jednolitą brunat- noczarną barwę. Wcześniejsze koszenie łanu sprawi, że bę- dzie więcej niedomłotów. Oznacza to więk- sze straty nasion. Zielonych łuszczyn nie spo- sób omłócić nawet przy bardzo wysokich obrotach bębna młócącego (powyżej 900 obr./min.) i małej szczelinie pomiędzy bęb- nem a klepiskiem. Ponadto nasiona uzyskane z niejednolicie dojrzałego łanu, będą pośla- dem podatnym na samozagrzanie i pleśnie- nie. Będą się też charakteryzowały niską za- wartością kwasów tłuszczowych i wysoką zawartością chorofilu. Dosuszanie Zbiór jednofazowy z pnia opóźnia omłot o kilkanaście dni i powoduje spiętrzenie prac polowych związanych ze zbiorami zbóż ozi- mych. Na plantacjach zachwaszczonych perzem, rumianowatymi i przytulią zbiór jest trudniejszy, a czasem niemożliwy. A wy- soka wilgotność zbieranych nasion wyma- ga kosztownego dosuszania. Należy po- kreślić, że tempo odwadniania nasion jest niespieszne. Dziennie tracą one od 1 do 2% wilgotności. Oznacza to konieczność dosu- szania rzepaku przed zbiorem preparatami nieselektywnymi. Wcześnie, czyli w okresie pełni dojrzałości technicz- nej, która trwa 3-4 dni, mo- żemy zastosować preparat Avans Premium dla przyspie- szenia procesu dojrzewania, a także likwidacji wtórnego zachwaszczenia (zwłaszcza chwastami jednoliściennymi, a głównie perzem). Analiza łuszczyn W celu określenia właściwego terminu zabie- gu należy pobrać po 20 łuszczyn ze środko- wej części pędu głównego, z 3 punktów pola z przewagą żółto-seledynowych roślin (stan dojrzałości plantacji). Jeżeli z analizy zebra- nych łuszczyn wynika, że w około 60% z nich nasiona w 2/3 mają barwę czerwonawo-brą- zową i ich wilgotność wynosi około 30%, to zabieg należy wykonać w okresie najbliższych 3-5 dni (w zależności od pogody). Z badań wynika, że na plantacjach porażonych zgnilizną twardzikową w 60-70%, stratynasion przekroczyły 50% plonu. Wcześniejsze koszenie łanu sprawi, że będzie więcej niedomłotów. Oznacza to większe straty nasion.