Gazeta Interaktywna AgroNews Nr 43

numer 25 numer 25 PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 43 10. AgroNews .com.pl Wykorzystanie potencjału plonotwórczego i znaczenie czynników beznakładowych Dane IHAR-PIB w Radzikowie wykazują, że plony rzepaku i wykorzystanie potencjału odmian w doświadczeniach i  produkcji jest różne. Biorąc pod uwagę ranking czynników agrotechnicznych kształtujących plon kon- kretnej odmiany rzepaku, najwyższy udział mają nawożenie oraz cała ochrona przed agrofagami nazywanymi czynnikami nakła- dowymi. Wśród niechemicznych czynników technologii największy udział w kształtowa- niu plonu ma przedplon, uprawa roli i siew. Właśnie poziom czynników niechemicznych, zwanych beznakładowymi wpływa na pro- duktywność i efektywność tych nakłado- wych. Generalnie należy podkreślić, że pod- stawowy, decydujący wpływ na biologię plonowania rzepaku ozimego ma agrotech- nika letnio-jesienna. Jest ona ważna, gdyż po pierwsze wpływa na zimowanie czyli ob- sadę roślin plonujących, po wtóre ze wzglę- du na to, że generatywna inicjacja plonu ma miejsce jesienią a nie wiosną. Właśnie od 7 liścia, pod koniec października rozpoczyna się tworzenie zawiązków rozgałęzień produk- tywnych z łuszczynami i zawiązkami nasion w łuszczynie. Tworzy to główne elementy składowe plonu. LETNIO-JESIENNE CZYNNIKI PLONOTWÓRCZE Przedplon, udział rzepaku w zmianowaniu Najlepszym przedplonem dla rzepaku są ro- śliny jednoroczne strączkowe (groch). W dal- szej kolejności ziemniaki wczesne, mieszanki zbożowo-strączkowe, motylkowate wielo- letnie, jęczmień, żyto, owies, pszenica. W praktyce udział zbożowych jako przedplo- nu jest szczególnie duży w gospodarstwach większych, które specjalizują się w uprawie gatunków technologicznie podobnych (zbo- ża +rzepak) gdzie stanowią nawet 90-100%. Najczęstszym przedplonem rzepaku jest pszenica. Z badań wynika, że stanowi 50% przedplonów, a łącznie z jęczmieniem – 72%. Takie następstwo powoduje spiętrzenie prac i konieczność uproszczeń w pożniwnej upra- wie roli oraz zabiegach doprawiających rolę, wykonywanych bezpośrednio przed siewem rzepaku. Po takim późnym przedplonie nale- ży zmniejszyć ilość słomy w resztkach poż- niwnych i płytko, bezpłużnie rozpulchnić wierzchnią warstwę gleby, nawet na krótko przed orką siewną. Nie uprawiać rzepaku po sobie Skutki dużego wysycenia zmianowań rzepa- kiem są następujące: • kompensacja chwastów, głównie rumia nowatych, miotły zbożowej i przytulii • pogorszenie warunków fitosanitarnych (większe porażenie przez suchą zgniliznę kapustnych, czerń krzyżowych, szarą pleśń, cylindrosporiozę) • infekcja siedliska przez kiłę kapustnych (bardzo trudna do usunięcia) uniemożliwia jąca kontynuację produkcji rzepaku