Gazeta Interaktywna Nr44

PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 44 AgroNews. com.pl 11. Źródłem próchnicy są… …najróżniejsze materiały organiczne wprowadzone do gleby. Mogą to być zarówno nawozy naturalne (obor- nik, gnojowica), jak również resztki pożniwne (słoma), nawozy zielone, komposty i odpady z gospodarki ko- munalnej oraz przemysłu (osady ściekowe, trociny). Materiały te różnią się szybkością humifikacji, czyli zdolnością do odtwarzania próchnicy. Długoletnie doświadczenia z obornikiem wykazują, że nawóz ten początkowo zwiększa zawartość mate- rii organicznej w glebie, natomiast w późniejszych la- tach nie ma już większego wpływu. Istotne jest jednak to, że stosowanie obornika utrzymuje zawartość mate- rii organicznej w glebie na wyższym poziome, niż ma to miejsce w glebach nie nawożonych. Objęcie naturalnych gleb w system gospodarowania rolniczego powoduje generalnie obniżenie zawarto- ści próchnicy. Jest to wywołane głównie stosowaniem zabiegów spulchniających glebę (np. orka), gdyż w ten sposób zwiększa się dopływ tlenu, a zarazem zwiększa mineralizacje związków organicz- nych. Dlatego też aktywna uprawa nie ma wpływu na bilans próchnicy na glebach zwię- złych, natomiast zmniejsza jej zawartość na glebach lekkich. Najważniejsze pierwiastki Jednym z najważniejszych składników mine- ralnych wpływających na zawartość próch- nicy w glebie jest azot. Jego działanie na próchnicę i pozostałą masę organiczną gleby jest bezpośrednie i pośrednie. Bezpośrednie działanie wynika z łączenia się azotu z próch- nicą, zarówno na drodze chemicznej, jak i mikrobiologicznej. Azot jest w ten sposób magazynowany do następnego sezonu wege- tacyjnego. Natomiast pośrednie działanie na- wożenia azotem wynika z dodatniego wpły- wu tego pierwiastka na plony roślin, a tym samym na masę korzeniową i resztki pożniw- ne. Powolny, ale systematyczny wzrost resz- tek pożniwnych, przeciwdziała spadkowi za- wartości próchnicy w glebie. Na podstawie dotychczasowej wiedzy można stwierdzić, że przyrost zawartości próchnicy pod wpływem nawożenia azotem może osiągnąć 10-12%. Znaczącym pierwiastkiem kształtującym zawartość próchnicy w glebie jest także wapń. Z jednej strony pierwiastek ten przy- śpiesza rozkład materii organicznej, a z dru- giej strony wytrąca część powstających z tej materii związków organicznych, co utrudnia ich wymywanie i mineralizację. Zabieg ten przyczynia się do stabilizacji związków próch- nicy i wzrostu ich zawartości. Należy również podkreślić znaczącą rolę próchnicy w chronieniu środowiska glebo- wego przed skutkami skażenia odpadami przemysłowymi oraz nadmiernej chemiza- cji rolnictwa. Jest to związane ze zdolnością substancji próchnicznych do tworzenia połą- czeń z pestycydami, a zwłaszcza herbicyda- mi. Andrzej Marek Kukwa MODR Oddział Ostrołęka