Gazeta AgroNews Nr 48

Regulacje UE dotyczące emisji. Zacznijmy od zasobów – bo ich koniec już planuje Arabia Sau- dyjska. Zakładając, że obecne wydobycie surowców utrzyma się na niezmienionym poziomie, to zgodnie z informacjami z worldometers.info mamy możli- wej do wydobycia ropy naftowej na ~43 lata, gazu ziemnego na ponad 158 lat, a węgla na ponad 400 lat. Jednak sięganie po te rezerwy będzie kosztować coraz więcej. USA, Chiny czy Rosja są świadome tych rezerw i obecne wydarzenia oraz decyzje nie są od tej geopolityki oderwane. Jak UE chce się uniezależnić od paliw kopalnianych? Pakiet „Gotowi na 55” (fit for 55) 1 to ze- staw wniosków ustawodawczych mających zmienić i uaktualnić unijne przepisy oraz ustanowić nowe inicjatywy, tak by polityka UE była zgodna z celami klimatycznymi uzgod- nionymi przez Radę i Parlament Europejski. Unijny system handlu uprawnie- niami do emisji (EU ETS) to rynek emisji dwutlenku węgla dla ener- gochłonnych sektorów przemysłu (m.in. chemia, nawozy) i sektora wytwarzania energii. Opiera się na zmniejszających się limi- tach emisyjnych oraz na handlu uprawnieniami do emisji – dziś jednostka EUA (European Union Allowance – jeden EUA uprawnia jej posiadacza do emisji jednej tony CO2 do atmosfery) kosztuje 80 EUR, a do roku 2030 progno- zuje się cenę nawet 140 EUR! To najważniejsze unijne narzędzie redukowania emisji . Od czasu jego wprowadzenia w 2005 r. emisje w UE spadły o 41%. W europejskich przepisach prawnych o klimacie zapisano obowiązkowy unijny cel klima- tyczny: ograniczenie emisji w UE o co najmniej 55% do 2030 roku – Polska zgodziła się z tym celem . Państwa UE pracują nad nowymi przepisami, które pozwolą osią- gnąć ten cel, a do 2050 r. uczy- nić UE neutralną dla klimatu . To wszystko będzie miało znacze- nie dla sektora chemii i nawozów i już dziś trzeba wdrażać realne rozwiązania pro-efektywnościo- we. Czy powstaną nowe fabryki nawozów w Europie? Tak – będą to nowoczesne „zielone” nawozy , a ich kolor wynika z odnawial- nych źródeł energii, wspieranych zachętami rządów i samej UE oraz braku opłat za emisję CO2 – przed nami ważna modernizacja sektora nawozów w Unii Europej- skiej . Należy podkreślić, że 13 grudnia 2022 r. Rada i Parlament Euro- pejski osiągnęły wstępne poro- zumienie polityczne co do CBAM, które podlega jeszcze zatwier- dzeniu przez Radę i Parlament. Graniczna opłata węglowa (CBAM) to nowe przepisy zachę- cające producentów spoza UE do redukowania emisji. Stanowi ona ważny element pakietu „Gotowi na 55” , w skład którego wchodzą wnioski nowelizujące i aktualizu- jące obecne unijne przepisy, aby zapewnić ich zgodność z celami klimatycznymi UE (ograniczenie emisji netto gazów cieplarnia- nych o przynajmniej 55% do 2030 r.). Wstępne porozumienie jest uzależnione od pewnych kwestii, które są istotne dla CBAM, ale muszą zostać uregulowane w in- nych aktach prawnych będących jeszcze przedmiotem negocjacji. Arabia Saudyjska, Katar i Egipt inwestują w zielone. Założona w sierpniu 2021 r. spół- ka joint venture ACWA Power, Air Products i NEOM, NEOM Green Hydrogen Company (NGHC) tworzy wielki zakład produkcji amoniaku oparty na zielonym wodorze , czyli czystym paliwie, które pozwala na przechowywa- nie i wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych. Wspierając „Wizję Arabii Saudyjskiej 2030”, ten mega-zakład będzie produko- 1 pakiet Fit for 55 to niemal 4 tys. stron zapisane w 13 różnych propozycjach legislacyjnych. To propozycje rewizji istnie- jących dyrektyw i rozporządzeń, ale również nowych mechanizmów. W ramach pakietu znajdziemy m.in . projekt rewizji dyrektywy o efektywności energetycznej czy dyrektywy o handlu emisjami (ETS), ale też nowe mechanizmy, takie jak społeczny fundusz klimatyczny, który ma opiewać na 72 miliardy euro i służyć wspieraniu najuboższych, zagrożonych ubóstwem energetycznym (wg. propozycji Komisji Europejskiej Polska ma być jego największym beneficjentem i uzyskać 13 miliardów euro). wał do 600 ton dziennie bezemi- syjnego wodoru w postaci zielo- nego amoniaku, jako opłacalnego rozwiązania dla transportu na całym świecie. Katarski państwowy fundusz majątkowy może chcieć skorzy- stać z ambicji Arabii Saudyjskiej związanych z zielonym wodo- rem. Jak poinformował Al Borsa: Qatar Investment Authority (QIA) rozważa inwestycję w projekt zielonego wodoru i amoniaku w strefie ekonomicznej Kanału Sueskiego. Podczas gdy konwencjonalna produkcja amoniaku, wytwarza- nego z paliw kopalnych, emituje CO 2 , to w czasie produkcji zielo- nego amoniaku każdy wytworzo- ny dwutlenek węgla jest wychwy- tywany i przechowywany. Egipt pozycjonuje się jako regio- nalne centrum zielonej energii: rząd podejmuje kroki, aby wy- korzystać dynamikę inwestycji przed COP27 (Konferencja Na- rodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu 2022), ustanawia- jąc SCZone (Generalny Urząd ds. Strefy Ekonomicznej Kanału Su- eskiego) jako regionalne centrum zielonej energii. Międzynarodowe firmy podpisały w tym roku umo- wy wstępne o wartości 33 mld USD na projekty związane z zielonym amoniakiem i wodo- rem, z których ostatnia została zawarta z Maersk na ogromny zakład o wartości 15 mld USD, zdolny do produkcji 3 mln ton paliwa rocznie. CBAM będzie dotyczyć nawozów, cementu, żela- za, stali, aluminium, ener- gii elektrycznej i wodoru. Import nawozów będzie obciążo- ny opłatą węglową jako ekwiwa- lent emisji CO 2 przy wytworzeniu 1 tony i ceny jednostki EUA. Europejskie fabryki nawo- zów są obciążone opłatą za CO 2 , nowe – „zielone” fabryki nawozów w UE będą korzystać z zielonej rewolucji – tak ma wyglą- dać przyszłość. Unia Europejska zadeklarowała ambicję wykorzystania 20 mln t wodoru lub amoniaku w 2030 r. Chociaż większość amoniaku jest obecnie wykorzystywana do produkcji nawozów, jego zasto- sowanie można rozszerzyć, aby w sposób zrównoważony prze- kształcić system energetyczny UE. Dla wyobrażenia skali przedsię- wzięcia wystarczy dodać, że w Polsce produkuje się niecałe 5 mln t amoniaku rocznie w 5 lokalizacjach (Puławy, Włocła- wek, Kędzierzyn-Koźle, Police, Tarnów), który dalej przetwarza- ny jest na nawozy typu: saletra amonowa, mocznik, saletrzak. Co robią najlepsi w sekto- rze nawozów? Nawozowy lider europejski – fir- ma Yara pierwsze dostawy zielonych na- wozów zapowiedziała w ramach projektu pilotażowego w Porsgrunn w Norwegii, ponie- waż jest to jeden z pierwszych projektów, które zostaną urucho- mione. Budowa nowego zakładu już się rozpoczęła. Późniejsze dostawy zostaną włączone do portfela przyszłych projektów zielonego amoniaku firmy Yara. Projekt Porsgrunn to pierwszy projekt elektrolizera firmy Yara na skalę przemysłową, z integra- cją systemu z istniejącą fabryką amoniaku. Komercyjne urucho- mienie tego projektu zaplanowa- no na 2023 r. Będzie on produko- wać około 20 000 ton amoniaku rocznie, co przekłada się na od 60 000 do 80 000 ton zielonego nawozu mineralnego, wytworzo- nego bez paliw kopalnych. W ramach projektu HEGRA firma Yara zamierza za pięć do sied- miu lat przestawić całą fabrykę Porsgrunn na zielony amoniak, co umożliwi produkcję zielonego amoniaku na dużą skalę. Poniższy schemat firmy Yara znakomicie tłumaczy odmien- ność „zielonych” nawozów od nawozów konwencjonalnych – różnica wynika z surowca (zastą- pienie paliw kopalnianych ener- gią odnawialną, głównie wiatr, słońce). OCI globalny producent nawozów amoniakalnych i metanolu (fabry-