Gazeta AgroNews Nr 48

PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 48 34. AgroNews .com.pl W takim razie gdzie przyczyna? Może rutyna, pogoda, gleba, brak wiedzy czy inny czynnik. A może kilka przyczyn naraz. Brak wiedzy wykluczam, rolnicy to fachowcy, od których można się uczyć. Na plon kukury- dzy jak każdej rośliny ma wpływ wiele czynni- ków, np. odmiana, gleba, pogoda, zmianowanie czy nawożenie. Skupię się tylko nad cząstką z nich, a mianowicie na mikroelementach. Z na- zwy mikro, a jakże makro ważnych. Często wysiewamy nawozy mineralne, bo inni już sieją, bo tak uczyli w szkole, bo tak na- mawiają sprzedawcy środków produkcji. To ich praca, za to im płacą. Namawianie na okre- ślone nawozy i dawki to tylko część prawdy. Uważam, że brak jest dodatkowych wyjaśnień, określenie problemu. A problem, to ustalenie właściwej dawki makro- i mikroelementów. Czyli pierwszy krok, to ustalenie zasobności gleby w makroskładniki. Zlecamy usługę, pła- cimy, mamy wyniki, podejmujemy decyzję ile dać na hektar. Proste. O ile świadomość makroskładników jest bar- dzo dobra, to już mikroelementy w uprawie sprawiają kłopoty. Rzadko sprawdzamy zasob- ność w mikroelementy. Tak wiem, kwestie finansowe, szczególnie w tym roku, ale nie one są przedmiotem artyku- łu. Z tego i innych powodów wielu rolników nawozi „na oko” lub książkowo. Często prze- kraczając bez uzasadnienia optymalne dawki, działają na swoją szkodę, jak i środowiska gle- bowego. Nadmiar pierwiastków zalega w gle- bie, przemieszcza się z wodą do rzek, uwstecz- nia inne składniki do form nieprzyswajalnych przez rośliny. Namawiam, profity wynikające z wykonania ana- lizy gleby przekładają się na oszczędności w konkretnych kilogramach nawozów. Niewiele wskóramy samym azo- tem, fosforem czy potasem, gdy pominiemy cynk, bor, molibden i inne mikroelementy. Pierwiastki liczone w ki- logramach czy w gramach, ale jakże niezbędne. I właśnie na nich skupię się poniżej. Mikroelementy decydują o optymalnym wykorzystaniu przez kukurydzę podanych dawek azotu, fosforu i pota- su. Mogą być podane razem z makroelementami lub w formie oprysku zapobiegawczo lub interwencyjnie. Tak, ktoś powie, ale to są drogie pierwiastki. Wiem – drogie, ale przedstawiam tylko rozwiązania, by osiągnąć plon rzędu 13–15 ton ziarna z hektara. A to wcale nie szczyt możliwości tej rośliny. Oczywiście uprawy na zielonkę też to dotyczy. Na początek należy określić i ustabilizo- wać odczyn gleby. Niezbędne jest pobranie prób glebo- wych i ocena zasobności gleby w wapń. Jeżeli potrzeba, to należy zastosować nawożenie właściwą formą wap- nia w zależności od gleby. PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 48 AgroNews .com.pl 35. P owszechna jest też opinia, że to rośli- na łatwa w uprawie i wierna w plono- waniu. Śmiem twierdzić, że to błęd- ne rozumowanie. Bo skoro łatwa w uprawie, to czemu zbieramy 7–9 ton mokrego ziarna. Wiem, że wielu osiąga znacznie powyżej 10 ton. Ale czy to już pełnia możliwości tej rośli- ny? Dane Głównego Urzędu Statystycznego za wielolecie w województwie kujawsko-pomor- skim to około 5–6 ton. Pierwszym krokiem jest ustalenie zasobności w makroskładniki. Na zdjęciu objawy niedoboru fosforu. Optymalne pH to 5,5 do 7,0. Przyjmuję, że ma- kroelementy po- dano doglebowo przedsiewnie w dawce opierając się o wyniki prób glebowych. Cynk – odpowiada za rozwój systemu korze- niowego, uczestniczy w syntezie białka, uak- tywnia przyswa- janie azotu, a to pośrednio zwięk- sza ilość ziarnia- ków w kolbie Ob- jawy niedoboru cynku – karłowa- cenie roślin, mniej- sza powierzchnia liści, jasnozielone przebarwienia pomiędzy nerwami liścia, zabu- rzenia generatywne powodujące opóźnienia wyrzucania wiechy, przebarwienia nasion do szaro-białej barwy. Bor – będący drugim, umownie ważnym mi- kroelementem w uprawie kukurydzy. Uczest- niczy w wielu procesach biochemicznych, od- powiada za proces zapylania oraz wypełniania kolb. Objawy niedoboru – skrócone między- węźla, wąskie i długie przezroczyste plamy na młodych liściach. W dalszej kolejności liście skręcają się, deformują i usychają. Kolby są mniejsze, przestrzelone, rzędy ziarniaków nie- regularne. Kolejny mikroelement to mangan – odpowiada za kształt i wypełnienia ziarna, buduje chlorofil i syntetyzuje białka. Objawy niedoboru – prze- barwienia i nekrozy na starszych liściach, braki ziaren w kolbie, puste czubki w kolbie, często wygięte. Częściej objawy takie występują, gdy zbyt często i w nadmiarze wapnujemy i marnu- jemy pieniądze. Siarka – jest składnikiem wielu aminokwasów, uczestniczy w syntezie białek, wpływając na lepsze wykorzystanie azotu. Zwiększa odpor- ność na choroby i szkodniki uaktywniając się pod wpływem czynników stresujących roślinę. Objawy niedoboru siarki – na młodych liściach po- jawiają się jasne paski i pożółkłe plamy zaś na obrzeżach liści pa- ski mają barwę czer- woną, dalej następuje chloroza całego liścia. Należy jeszcze pa- miętać o miedzi i mo- libdenie, ale z racji niszowego znaczenia w rozwoju kukurydzy pierwiastki te pominę. Powyższe pierwiastki można stosować doglebo- wo lub dolistnie. Coraz więcej zwolenników jest za dolistnym podaniem. Jest to na pewno sposób bar- dziej dokładny i precyzyjny. Można go stosować za- pobiegawczo lub interwencyjnie – w konkretniej fa- zie na konkretny problem. Na rynku jest wiele produktów zawierających mi- kroelementy. Dostępne są formy pojedynczych pierwiastków lub mieszanki złożone z dwóch lub więcej. Wybór pozostawiam zainteresowanym. Właściwie już dziś standardem są chelaty. To po- łączenia kationów pierwiastków przez chelator, czy- li nośnik. Nośnik ma za zadanie stopniowo uwal- niać pierwiastek oraz symulować jego przyswajanie przez roślinę. Są to związki dobrze rozpuszczalne w wodzie, działają bardzo szybko i precyzyjnie. Mogą być stosowane przez większość okresu wegetacji w zależności od potrzeb. Należy tylko pamiętać, aby stosować je zgodnie z zaleceniami producenta oraz we właściwych warunkach pogodowych. Piotr Bieliński, KPODR Cynk Bor Mangan Siarka Miedź Molibden 40 12 35 5 20 1 Tabela 1. Średnie zapotrzebowanie [w kg] kukurydzy na wyprodukowanie 1 tony ziarna oraz słomy Źródło: Na podstawie danych IUNG Puławy, Zakład Żywienia Roślin i Nawożenia Nadmiar pierwiastków zalega w glebie, przemieszcza się z wodą do rzek, uwstecznia inne składniki do form nieprzyswajalnych przez rośliny.