Gazeta AgroNews Nr 49

EKONOMIA NUMER 48 Motywujący rok wyborczy Rząd wprowadził zerowy VAT na niektóre produkty żywnościowe w lutym 2022 r. W kolejnych kwartałach zamrożenie VAT-u było przedłużane. Pod koniec czerwca premier Mateusz Morawiecki zadecydował, że zero- wa stawka na wiele produktów żywnościo- wych pierwszego wyboru ( m.in. pieczywo, nabiał, warzywa i owoce, mięso oraz ryby) obowiązywać będzie do końca roku. Prof. Elżbieta Mączyńska, ekspertka z Pol- skiego Towarzystwa Ekonomicznego (PTE), zwraca uwagę na to, że mamy rok wybor- czy. W takich warun- kach – co jest natural- ne – zarówno partia rządząca, jak i każda inna, różnymi sposo- bami walczy o gło- sy wyborców. Obec- nie najistotniejsze jest jednak to, że wciąż mamy wysoką infla- cję. Wprawdzie ona dość szybko spada, ale ciągle jest na poziomie dwucyfrowym. We- dług wstępnych danych GUS-u, inflacja kon- sumencka w czerwcu br. wyniosła 11,5 proc. Jednak ceny samej żywności zwiększyły się o ponad 17 proc. I uderza to przede wszystkim w najuboższe osoby, bo produkty spożywcze stanowią relatywnie duży udział w ich wy- datkach. To empiryczne potwierdzenie wciąż aktualnego prawa, sformułowanego w 1857 roku przez niemieckiego ekonomistę i staty- styka Ernsta Engla. Zgodnie z nim, im niższy jest poziom dochodów gospodarstwa domo- wego, tym większą jego część pochłaniają wydatki na żywność. – Najuboższe gospodarstwa są szczególnie wrażliwe na wzrost cen żywności i najdotkliwiej go odczuwają. Stąd też obowiązkiem demokra- tycznego państwa są działania, które mogą je chronić przed negatywnymi skutkami inflacji. Jednym z nich jest wprowadzenie zerowej staw- ki VAT, czyli płaconego przez nabywców po- datku od wartości dodanej VAT. Wyzerowanie go stanowi istotną ulgę dla gospodarstw domowych, zwłaszcza najmniej zasobnych. Bez tego ceny żywno- ści byłyby jeszcze wyższe – przekonuje ekonomist- ka. Decyzja polityczno-gospodarcza Z kolei Piotr Kuczyński, główny analityk firmy Xe- lion, jest zdania, że w warunkach wysokiej inflacji decyzja o tym, by podstawowe produkty żywno- ściowe były objęte zerową stawką VAT, jest roz- sądna. Oczywiście pomoże to partii rządzącej po- prawić wynik wyborczy. Jednak zdaniem eksperta, ludzie i tak nie zauważyliby przy codziennych za- kupach powrotu podatku do podstawowej stawki. Co innego podniesienie VAT-u, ale sam jego po- wrót do poziomu 5 proc. nie miałby większego znaczenia. Natomiast prof. Witold Orłowski, główny do- radca ekonomiczny fir- my PwC, postrzega de- cyzję o pozostawieniu stawki VAT na niektóre produkty żywnościowe na zerowym poziomie w kategoriach politycznych, a nie gospodarczych. – W przyszłości trzeba będzie przywrócić podstawową stawkę VAT, bo jej utrzy- manie odbywa się kosztem zwiększonego deficy- tu budżetowego. Decyzja o kolejnym przedłuże- niu zerowego VAT-u akurat wtedy, kiedy inflacja spada, jest podyktowana wyłącznie motywacjami politycznymi, ale rozumiem ją. Zresztą w Polsce rządzący podejmowali już gorsze decyzje – mówi prof. Orłowski. Ekspert zauważa przy tym, że w przyszłości będziemy mieć potężny problem albo z finansami publicznymi, albo z inflacją. – To są rze- czy, które się nawzajem do pewnego stopnia niwe- lują. Jeśli jest gwałtowne przyspieszenie inflacji, to wtedy zmniejsza się deficyt finansów publicznych oraz ciężar długu publicznego i odwrotnie – więc jedno z tych dwóch nieszczęść nas prawdopodob- nie czeka i będzie to skutek podejmowanych wła- śnie decyzji o charakterze politycznym. Polskę stać na zamrożenie VAT-u Prof. Mączyńska przypomina, że podatki mają prof. Witold Orłowski: "Decyzja o kolejnym przedłużeniu zerowego VAT-u akurat wtedy, kiedy inflacja spada, jest podyktowana wyłącz- nie motywacjami politycznymi, ale rozumiem ją". WYWIAD NUMER 30 EKONOMIA NUMER 48 Zerowy VAT na żywność doprowadzi do efektu jo-jo? Znani ekonomiści wyjaśniają, co nas czeka? Pod koniec czerwca premier Mateusz Morawiecki poin- formował o utrzymaniu zerowej stawki VAT na żywność do końca roku, by – jak wówczas wyjaśniał – polskie ro- dziny płaciły jak najmniej. Ekonomiści przyznają, że w wa- runkach wysokiej inflacji decyzja ta jest zrozumiała, nie- mniej dostrzegają w niej dużą dozę motywacji poli tycznej. AgroNews .com.pl 41. 40. AgroNews .com.pl