Gazeta AgroNews Nr 49

WYWIAD NUMER 30 EKONOMIA NUMER 48 Co z cenami, gdy VAT wróci do podstawy? Czy decyzja o przedłużeniu zerowego VAT na niektóre produkty żywnościowe jest słuszna? Piotr Kuczyński nie dostrzega jednoznacznie negatywnych skutków tej decyzji, bo rów- nież podkreśla, że wyższy VAT uderza przede wszystkim w osoby najmniej zarabiające. Pewne problemy mogą wystąpić w przyszłości, gdy stawka wróci do poziomu sprzed lu- tego 2022 r. Żyw- ność zdrożeje, co może utrudnić walkę z inflacją. – Może nie skończyć się na podniesie- niu cen o wyso- kość podatku, bo branża może wy- korzystać tę sytuację do wprowadzenia pod- wyżek. Handlowcy mogą zechcieć przy tej okazji zarobić. Czy jednak tak się stanie? Ob- serwujemy zmniejszony popyt, co oznacza, że ludzie mniej kupują. W tej sytuacji sprze- dawcy mogą obawiać się podnosić ceny, by tego jeszcze bardziej nie wyhamować – za- stanawia się nad możliwymi scenariuszami Kuczyński. Do tego prof. Orłowski przypo- mina, że rząd „dość skutecznie” przypilnował przedsiębiorców, by obniżyli ceny w momen- cie wejścia w życie niższego VAT-u, stąd za- kłada, że dopilnuje również, by sprzedawcy nie wykorzystali chwili podniesienia podat- ku do wprowadzenia po cichu podwyżek cen żywności. Inaczej postrzega to dr Sławomir Dudek, prezes i główny ekono- mista Instytutu Finansów Publicznych któ- ry jest zdania, że powrót do stawek podsta- wowych będzie skutkował efektem jo-jo, a więc wzmożonym wzrostem cen. Ostrzega również, że jeśli rząd nadal będzie dosypywał tyle gotówki do budżetów domowych (np. w postaci 13. i 14. emerytury oraz programów społecznych), to jeszcze bardziej doleje oliwy do ognia, skutkiem czego wzrośnie in- flacja. – Powiedzmy sobie otwarcie. Pienią- dze z zamrożonego VAT-u są potrzeb- ne w budżecie do fi- nansowania usług. Wspomniany prze- ze mnie efekt jo-jo, czyli skok inflacji po powrocie do sta- wek podstawowych, może nas kosztować dwa, trzy punkty pro- centowe. Jeśli więc uda się nam zejść do po- ziomu 8-9 proc. inflacji, to właśnie ten efekt może spowodować, że inflacja wróci do po- ziomu dwucyfrowego – ostrzega dr Dudek. I przywołuje przykład Węgier, w których pre- mier Viktor Orban zamroził ceny przed wybo- rami, co spowodowało wyrwę w budżecie. Po zwycięskiej elekcji „odmroził” ceny, co skut- kowało tym, że inflacja poszybowała do 25% i węgierscy politycy nie są w stanie poradzić sobie z powstałymi problemami gospodarczy- mi. – Jednak mam nadzieję, że w Polsce tak to nie zadziała – podsumowuje ekspert z Insty- tutu Finansów Publicznych. Źródło: Monday News dr Sławomir Dudek: "Pieniądze z za- mrożonego VAT-u są potrzebne w bu- dżecie do finansowania usług. Wspo- mniany przeze mnie efekt jo-jo, czyli skok inflacji po powrocie do stawek podstawowych, może nas kosztować dwa, trzy punkty procentowe". AgroNews .com.pl 43. WYWIAD NUMER 30 EKONOMIA NUMER 48 swoje dwie strony. Dla płatników są wydat- kiem, a dla państwa i budżetów samorzą- dowych stanowią wpływy umożliwiające fi- nansowanie usług publicznych, takich jak np. edukacja i ochrona zdrowia, infrastruk- tura transportowa i cyfrowa oraz inne dobra wspólne. Dlatego też w polityce podatkowej ważne jest osiągnięcie złotego środka, czy- li sytuacji, w której można pomagać ludziom o najniższych dochodach i jednocześnie nie dopuszcza się do zmniejszania wpływów bu- dżetowych. To niełatwe wyzwanie i złożone zadanie dla kreatorów polityki społeczno-go- spodarczej, w tym systemu podatkowego. Ilustracją takiej złożoności są m.in . regulacje dot. podatku od towarów i usług, naliczane- go procentowo składnika ich cen. Stąd też w warunkach inflacji wpływy do budżetu z ty- tułu VAT rosną. Nawet jeśli VAT na żywność jest wyzerowany, to zwiększają się wpływy z tytułu „ovatowania” innych produktów i usług. – Każdy system społeczno-gospodarczy skła- da się z trzech filarów. Pierwszym z nich jest gospodarka, w której skalę postępu wyraża wzrost wartości nowych produktów i usług, czyli produktu krajowego brutto (PKB). Drugi filar to postęp społeczny, czyli poprawa jako- ści życia ludzi. A trzecim filarem jest postęp ekologiczny. Jeżeli choć jeden z tych filarów jest zaniedbany, to cały gmach się chwieje. Powstaje tu zarazem pytanie, ile w przypadku art. żywnościowych będzie nas kosztowało zamro- żenie VAT, czyli wydłużenie okresu obowiązywania wyzerowanej jego stawki. Zyskają gospodarstwa domowe, ale równocześnie do budżetu wpły- ną mniejsze kwoty z tego tytułu – podkreśla prof. Mączyńska Ekspertka z PTE przypomina, że nierówności spo- łeczne mamy na szczęście na relatywnie niskim poziomie, bo określany na podstawie ankietowych badań dochodów osobistych tzw. współczynnik Giniego jest niski. Z drugiej jednak strony bada- nia na podstawie podatkowych zeznań dotyczą- cych dochodów osobistych, czyli PIT-ów, wyraźnie wskazują na to, że nierówności dochodowe jed- nak niebezpiecznie narastają. Istotne jest więc, aby nie dopuszczać do wzrostu ubóstwa, co podkreśla prof. Mączyńska. Pytany o koszt zamrożenia VAT-u na kolejne mie- siące, prof. Witold Orłowski wyjaśnia, że to nie jest jedyny czynnik, który powoduje powstanie proble- mów gospodarczych państwa. – Finanse publicz- ne są rozmontowywane od przynajmniej dwóch czy trzech lat szeregiem różnych działań. Niektó- re trzeba podejmować, bo są zasadne, inne są w oczywisty sposób motywowane politycznie, a nie wynikają z troski o przyszłość gospodarki. Dlatego też uważam, że zerowy VAT nie jest żadną kroplą, która przeleje czarę. Raczej dołoży się do działań, które i tak są podejmowane – mówi główny do- radca ekonomiczny PwC. 42. AgroNews .com.pl