Gazeta Nr 50

PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 50 24. AgroNews .com.pl i mycie są kluczowymi metodami sanitar- nymi. Pomieszczenie magazynowe powin- no być odpowiednich rozmiarów i umożliwić swobodne składowanie produktów w zapla- nowanej ilości. Często, gdy pomieszczenia magazynowe są za małe, produkty są skła- dowane w niewłaściwych miejscach, opako- wania ich są uszkadzane i w nich rozwijają się szkodniki. Należy pamiętać, że dużych przed- miotów nie należy nigdy ustawiać przy ze- wnętrznych ścianach budynku, a szczególnie przy drzwiach, gdyż szkodniki, a szczególnie gryzonie, mogą się ukryć w tych przedmio- tach i wtargnąć do pomieszczenia magazy- nowego, gdy drzwi zostaną otwarte. Drzwi powinny szczelnie przylegać do ściany i pod- łogi, gdy są zamknięte. Największym błędem jest pozostawianie otwartych drzwi, szcze- gólnie tych, które otwierają się na zewnątrz. Pomieszczenia, w których trzymana jest pa- sza, nie mogą być otwierane na zewnątrz, gdyż szkodniki z łatwością mogą wtargnąć do środka, a zapachy mogą się wydostać na ze- wnątrz i zwabić tych „nieproszonych gości”. W magazynie zbożowym okna w ogóle nie są zalecane! Jeśli są potrzebne, okna muszą być zaopatrzone w siatkę, gdy są otwierane, albo lepiej – nie należy ich otwierać się. Dobre praktyki w celu poprawy magazyno- wania pasz i płodów rolnych powinniśmy wdrożyć już w okresie przedżniwnym, a mia- nowicie: • W przypadku, gdy budynek posiada okna, wówczas te, które są otwierane, muszą być wyposażone w siatkę zatrzymującą owady. • Jeżeli okna nie zamykają się szczelnie, aby w środku utrzymać wymagane stężenie gazu podczas fumigacji, muszą być wymienione. • Drzwi, które nie zamykają się szczelnie, muszą być naprawione lub wymienione. • Przewody i rury, które prowadzone są na ścianach muszą być ukryte w ścianach lub szczelnie zamknięte w okrągłych profilach. • Wszystkie urządzenia i maszyny znajdują- ce się w budynku magazynowym muszą być z łatwością otwierane w celu ułatwienia ich czyszczenia. • Palety z workami wypełnionymi paszą należy usta- wiać przynajmniej 50 cm od ścian i na podłodze, a na tych 50 cm należy namalować biały pas (ułatwia to zna- lezienie owadów lub odchodów gryzoni). • Wszystkie ściany, podłoga i sufity muszą być gładkie. Silosy muszą być zamykane szczelnie (za pomocą siat- ki drucianej lub podobnego materiału), szczególnie od spodu, gdyż szereg typów silosów posiada liczne kana- ły (korytarze) biegnące w dolnej części, które szkodni- kom oferują idealną kryjówkę. Silosy wewnątrz muszą mieć drabinę, przewody wentylacyjne w części dacho- wej do usuwania powietrza wydmuchiwanego przez tur- biny powietrzne, a u podstawy na zewnątrz muszą być wycementowane gładko, szczelnie i starannie. Porowa- te materiały dostarczają szkodnikom idealnych kryjó- wek, gromadzą wilgoć i w ten sposób ułatwiają wzrost pleśni. Silosy, które posiadają tunel biegnący pod nimi, muszą mieć ten tunel wystarczająco szeroki do odwie- dzania, oświetlony i ze szczelnym wejściem dla ludzi. W okresie przedżniwnym, gdy magazyny są puste, należy wykryć wszystkie miejsca, w których gromadzą się od- padki, stare ziarno, brud i inne nieczystości. Ich obec- ność w pomieszczeniu stanowi poważne ryzyko skaże- nia, gdyż resztki ulegają rozkładowi lub na nich rozwijają się mikroorganizmy i szkodniki. Usuwanie tych resztek jest sprzątaniem, czyszczeniem i myciem, które należy prowadzić systematycznie we wszystkich pomieszcze- niach budynków gospodarczych. Im więcej czasu jest przeznacza się na czyszczenie i mycie, tym mniej czasu i kosztów przeznaczy się na zabiegi chemiczne. Jeszcze gdy magazyny są puste, ich ściany, sufit i podłogę należy dokładnie oczyścić usuwając resztki ziaren zbóż, nasion i innych produktów, a także śmieci, zmiotki, pajęczynę i kurz, a nawet je wygładzić. Duża ilość pyłu i brudu w po- mieszczeniu pochłania stosowane preparaty owadobój- cze i znacznie ogranicza kontakt szkodników z każdym insektycydem. Aktywność wielu dobrych środków owa- dobójczych w pomieszczeniach zapylonych i brudnych jest krótka. Resztki zbóż, zbędne odpadki należy spalić na zewnątrz magazynu lub zakopać na głębokość 30-40 cm po uprzednim zalaniu 20% roztworem wapna chloro- wanego. Po oczyszczeniu podłóg, okien, ścian i sufitów oraz po wyskrobaniu zanieczyszczeń z różnych szczelin i pęknięć należy wszelkie szpary zaszpachlować zaprawą murarską lub kitem okiennym. Wszystkie pojemniki na WYWIAD NUMER 30 PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 50 AgroNews .com.pl 25. śmieci ustawione w pomieszczeniach budyn- ku powinny posiadać szczelne pokrywy. Po- jemniki te muszą być zawsze zamknięte, aby do nich nie były wabione szkodniki lub z nich nie wydostawały się. Śmieci należy regular- nie usuwać z pomieszczenia, a pojemniki na nie dezynsekować i/lub odkażać. Powinni- śmy także pamiętać o kombajnie zbożowym! Wszystkie dostępne powierzchnie w układzie omłotowym kombajnu, w jego komorze sito- wej, w wytrząsaczach i w zbiorniku ziarna do- kładnie oczyścić ze starego ziarna, pośladu i pyłu, bo w nim mogą występować i rozwijać się szkodniki magazynowe. Jeśli tego nie zro- bimy, wówczas pod- czas pracy kombajnu w polu szkodniki te szybko przedostaną się do świeżego ziar- na i go zanieczyszczą. Zwalczanie szkod- ników metodą che- miczną wykonujemy jeśli po wykonaniu podstawowych zabiegów higienicznych w magazynie i silosie stwierdzimy występowa- nie pojedynczych szkodników, np. wołków, trojszyków, czy mklików. Do wyboru mamy środki ochrony roślin o kontaktowym lub ga- zowym działaniu na szkodniki. Opryskiwanie należy przeprowadzać według szczegółowej instrukcji stosowania podanej w etykiecie wybranego preparatu. Po zabiegu pomiesz- czenie należy pozostawić możliwie jak naj- dłużej zamknięte (najmniej przez 4 godziny). Gdy magazyn jest silnie zaatakowany przez szkodniki, wówczas należy opryskiwać nie tylko jego sufit, ściany i podłogi, ale także ze- wnętrzne ściany budynku i podłoże przylega- jące fundamentu budynku z zewnątrz, gdyż z tych miejsc szkodniki mogą przedostać się do wewnątrz. Obecność szkodników stanowi dla przecho- wywanego ziarna dwojakiego rodzaju zagro- żenie. Z jednej strony straty bezpośrednie wynikające z ubytku masy ziarna w wyniku żerowania szkodników, z drugiej zaś straty pośrednie wynikające z pogorszenia się jako- ści ziarna i zanieczyszczenia go wydalinami, wy- dzielinami, wylinkami czy martwymi osobnikami. W zmagazynowanym ziarnie najczęściej wystę- pują: roztocze, owady, gryzonie, ptaki oraz mi- kroorganizmy, takie jak grzyby i bakterie. Grzyby i bakterie rozwijają się na powierzchni ziarniaków. Są niewidoczne gołym okiem. Or- ganizmy te zasiedlają ziarno jeszcze w okresie wegetacji na polu (mikroflora pierwotna) i dla przechowywanego ziarna nie stanowią one za- grożenia przy odpowiedniej jego pielęgnacji (ni- ska temperatura i wilgotność). Zagrożeniem jest natomiast tzw. mikroflora wtórna, która zasie- dla ziarno w czasie ma- gazynowania i której źródłem jest znajdują- cy się w pomieszcze- niach magazynowych kurz, a także zanie- czyszczone maszyny i urządzenia magazyno- we, owady, gryzonie, ptaki, a nierzadko sami pracownicy magazy- nów. Grzyby pleśniowe, mogą rozwijać się za- równo na powierzchni ziarniaków, jak i wnikać w ich głąb, prowadząc w ten sposób do trwałego uszkodzenia ziarniaków i zarodków. Ziarno pora- żone przez grzyby pleśniowe ma obniżoną war- tość siewną, zmienia się jego zapach, smak i bar- wa. Ziarniaki intensywnie oddychają, co objawia się wzrostem wilgotności i temperatury prowa- dzącym do tzw. samozagrzewania się ziarna. W przypadku ziarna siewnego może dojść nawet do termicznej sterylizacji ziarniaków, a tym samym utraty zdolności kiełkowania. W zagrzybionym ziarnie zachodzą niekorzystne zmiany bioche- miczne mające wpływ na wartość konsumpcyj- ną, paszową i technologiczną ziarna. Zwiększa się aktywność enzymów, następuje rozpad tłusz- czów. Mąka otrzymana z takiego ziarna nie nada- je się do wypieku, bo ciasto z niej otrzymane jest zakalcowate i szybko kwaśnieje. Rozwijające się grzyby wytwarzają substancje szkodliwe tzw. mikotoksyny, które gromadzą się w ziarnie bez możliwości ich usunięcia. Toksy- ny te mogą być przyczyną groźnych zatruć ludzi i zwierząt. Najważniejszy warunek wstępny zwalczania szkodników magazy- nowych stanowią metody sani- tarne (higieniczne) i metody te są zawsze dostępne.