Gazeta AgroNews Nr. 53

PRAWO NUMER 53 43. AgroNews .com.pl AgroNews .com.pl 42. WYWIAD NUMER 30 PRAWO NUMER 5 Modernizacja Nie mniej ważne od dopłat bezpośrednich stabilizujących dochody rolnicze były środ- ki z II filara Wspólnej Polityki Rolnej przezna- czane na inwestycje oraz projekty rozwojo- we. Takie były dostępne jeszcze przed akcesją z programu SAPARD (Specjalny Przedakce- syjny Program na Rzecz Rolnictwa i Rozwoju ObszarówWiejskich), dzięki któremu polscy beneficjenci oraz agencja płatnicza mogli na- uczyć się skutecznego korzystania z funduszy unijnych. Dzięki tym środkom, przede wszyst- kim, polskie gospodarstwa oraz firmy prze- twórcze mogły dostosować się do wymogów sanitarnych i weterynaryjnych Unii Europej- skiej, co w późniejszym okresie czasu zaowo- cowały wzrostem produkcji, przetwórstwa oraz eksportu produktów rolnych i spożyw- czych na rynek Unii Europejskiej. Moderniza- cji uległ park maszynowy będący do dyspo- zycji rolników oraz budynki inwentarskie i ich wyposażenie. Bez dotacji unijnych tak duży i szybki postęp w rolnictwie nie byłby możliwy. Fundusze wspierały również rozwój przedsię- biorstw wiejskich, co pozwoliło na tworzenie miejsc na wsi poza rolnictwem, tak istotne z punktu widzenia przejęcia nadwyżki siły robo- czej z modernizującego się rolnictwa. Dostęp- ne były również fundusze na tworzenie i roz- wój grup producentów rolnych, których celem było wzmocnienie pozycji rolnika na rynku. Niestety to jest chyba największe rozczaro- wanie jakie ma miejsce po akcesji. Grupy ow- szem powstały, ale w znaczącej większości przypadków jako pasy transmisyjne dotacji do gospodarstw rolnicy, a nie wsparcie two- rzenia trwałych struktur rynkowych. W dobie dzisiejszego kryzysu na rynku, to „zmarnowa- nie” funduszy jest szczególnie widoczne. Akcesja pozwoliła również na znaczące pod- niesienie jakości życia na terenach wiejskich oraz dostępu do infrastruktury i usług pu- blicznych. Takie inwestycje były dotowane z różnych źródeł. Zmodernizowano wiele lokal- nych dróg, oczyszczalni ścieków czy wodocią- gów. Wieś stała się wygodnym miejscem do zamieszkania, spędzania wolnego czasu oraz prowadzenia działalności pozarolniczej. Zmiany w strukturze agrarnej Według wyników Powszechnego Spisu Rolne- go 2020, liczba gospodarstw rolnych wynosiła 1317,4 tysięcy. Z tej liczby 99,4% (1309,9 tys.) stanowiły gospodarstwa indywidualne, które po- siadały 91,3% ogółu użytków rolnych oraz 90,8% ogółu przeliczeniowych sztuk dużych zwierząt go- spodarskich znajdujących się w gospodarstwach rolnych. W 2020 r. utrzymała się notowana od wielu lat tendencja spadku liczby gospodarstw rolnych (przy jednoczesnym wzroście ich średniej powierzchni). W porównaniu do 2010 r. ich licz- ba zmniejszyła się o ok. 192 tys. (o 12,7%). Było to spowodowane spadkiem liczby gospodarstw w grupach obszarowych użytków rolnych (UR) od 1 do 20 ha. Najgłębszy spadek dotyczył grupy ob- szarowej 1 2 ha UR (o ponad 25%) oraz 5 10 ha UR (o ponad 16%). Najmniej gospodarstw ubyło w grupie 2 3 ha użytków rolnych. Jeżeli chodzi o Wielkopolskę to wyniki Powszech- nego Spisu Rolnego 2020r. potwierdziły utrzyma- nie tendencji spadkowej liczby gospodarstw rol- nych w naszym województwie przy jednoczesnym wzroście ich średniej powierzchni. W porównaniu ze spisem z 2010 roku liczba gospodarstw rolnych zmniejszyła się o 7,4%, a średnia powierzchnia go- spodarstwa wzrosła z 15,53 do 16,57 ha. Zmniej- szenie liczebności dotyczyło przede wszystkim gospodarstw o powierzchni UR od 1 do 20 ha, na- tomiast największy przyrost odnotowano wśród gospodarstw najmniejszych (do 1 ha UR) oraz naj- większych, należących do grup obszarowych UR 20 ha i więcej. W okresie między spisowym liczba gospodarstw rolnych prowadzących tylko produk- cję roślinną wzrosła o 41,2%, przy jednoczesnym spadku o 34,2% gospodarstw mieszanych. Spo- śród wszystkich gospodarstw rolnych 85,8% pro- dukowało na rynek, a 7,0% przeznaczało końcową produkcję rolniczą głównie na samozaopatrzenie żywieniowe gospodarstwa domowego. Według wyników PSR 2020 liczba gospodarstw rolnych w województwie wielkopolskim w czerwcu 2022 roku wyniosła 116,4 tys. Z tej liczby 99,3% (115,5 tys.) stanowiły gospodarstwa indywidualne, które posiadały 87,2% ogółu użytków rolnych (UR) oraz 81,3% ogółu przeliczeniowych sztuk dużych zwie- rząt gospodarskich znajdujących się w gospodar- stwach rolnych. W gospodarstwach indywidual- nych pracowało w badanym roku 93,6% ogółu płatności obszarowych w kampanii 2004r Poniższy wykres przedstawia liczbę złożo- nych wniosków o przyznanie płatności ob- szarowych w latach 2004-2023: Z kolei ten wykres przedstawia liczbę złożonych wniosków w ww. okresie, ale wWielkopolsce: Wskazane zostały stawki dopłat JPO/płatności pod- stawowych oraz liczbę złożonych wniosków, więc należy przyjrzeć się danym przedstawiającym kwo- tę zrealizowanych płatności w ramach dopłat bez- pośrednich w latach 2004-2022. Łącznie w tym okresie polscy rolnicy otrzymali łącznie ponad 234 miliardów zł, dokładnie – 234 145 494 757,19 zł. 20 lat temu wielkopolscy rolnicy otrzymali łącznie w ramach JPO 791,9 mln zł, z kolei dla porówna- nia w roku 2022 było to 1,34 mld zł. Warto zwró- cić uwagę na relacje wartości płatności bezpośred- nich do cen rynkowych w roku 2004 i 2022, otóż w 2004 roku za wypłaconą rolnikom kwotę 791,9 mln zł można było zakupić 7,44 mln ton mocznika, a w roku 2022 roku za kwotę 1,34 mld zł można było zakupić 3,3 mln ton mocznika. Natomiast odnosząc się do oleju napędowego w roku 2004 za wypłaco- ną rolnikom kwotę 791,9 mln zł można było zaku- pić 2,167 mld litrów oleju napędowego, natomiast w roku 2022 za kwotę 1,34 mld można było zakupić 2,20 mld litrów oleju napędowego. Kwota zrealizowanych płatności w ramach płatno- ści bezpośrednich w ramach kampanii 2004-2022