Gazeta Interaktywna Nr 57

zgodnie ze standardem ESTA. To obecnie jedna z najmniej inwazyjnych i najbardziej precyzyjnych metod chemicznej ochrony w ochronie integrowanej. Nowe technologie i kierunki rozwoju Postęp hodowlany i biotechnologiczny ma kluczowe znaczenie dla przyszłości ochrony rzepaku. Szczególnie istotne są odmiany odporne na TuYV, pchełki, suchą zgniliznę, a także cechujące się większą mrozoodpor- nością i zdolnością regeneracji. W produkcji dostępny jest już jeden biopreparat na bazie Bacillus amyloliqu- efaciens, stosowany do zaprawiania nasion. W ochronie integrowanej nie można też pominąć znaczenia precyzyjnego monitoringu. Pomocne są w tym cyfrowe narzędzia, takie jak Platforma Sygnalizacji Agrofagów ( www.agrofagi.com.pl) oraz Internetowa Plat- forma Doradztwa i Wspomagania Decyzji (e-DWIN), które wspierają decyzje dotyczące terminów i metod ochrony. Ochrona rzepaku ozimego w zmieniających się realiach legislacyjnych i klimatycznych wymaga podejścia kompleksowego i elastycznego. Kluczem do sukcesu będzie integracja narzędzi agrotechnicznych, biologicz- nych, chemicznych i cyfrowych, a także wsparcie legislacyjne dla nowoczesnych i przyjaznych środowisku rozwiązań. Opracowanie: Małgorzata Kulma PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 57 Sezonowa presja szkodników Już od momentu kiełkowania, młode rośliny narażone są na ataki szkodników glebowych, takich jak pędraki, rolnice, drutowce czy lenie. Szczególnie groźne są larwy śmietki kapuścianej i chowacza galasówka, które uszkadzają podziemne części roślin. Ciepłe jesienie sprzyjają również intensyfikacji występowania mszyc – wektorów wirusa żółtaczki rzepy (TuYV), mączlika warzywnego, pchełki rzepakowej, gnatarza rzepakowca i tantnisia krzyżowiaczka. Wiosną dominują chowa- cze łodygowe – brukwia- czek i czterozębny, a następnie słodyszek rzepa- kowy, który może powodować znaczne straty w fazie zwartego pąka. W okresie kwitnienia i dojrzewania łuszczyn zagrożenie stanowią chowacz podobnik oraz pryszczarek kapustnik, których larwy niszczą zawiązujące się nasiona. Substancje czynne pod presją legislacyjną Unia Europejska systematycznie ogranicza możliwość stosowania wielu substancji czynnych. Wycofano już m.in . wszystkie neonikotynoidy (z wyjątkiem acetamiprydu), fosmet, indoksakarb oraz niektóre pyretroidy (zeta-cypermetrynę i alfa-cypermetrynę). W kolejnych latach spodziewane są dalsze ograniczenia – m.in. dla esfenwaleratu, gamma- i lambda-cyhalotryny oraz etofenproksu. Konsekwencją jest wzrost liczby zabiegów ochronnych, rosnące koszty i ryzyko narastania odporności szkodników. Szczególne zagrożenie stanowi ograniczenie możliwości zwalczania takich gatunków jak: mszyce, mączlik warzywny, tantniś krzyżowiaczek, gnatarz czy śmietka PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 57 Integrowana ochrona jako fundament strategii Od 2014 r. w UE obowiązuje integrowana ochrona roślin (IOR), a od 2023 r. – dobrowolny, certyfikowany system Integrowanej Produkcji Roślin (IP). Ograniczenie chemizacji wymusza stosowanie metod niechemicznych: prawidłowej agrotechniki, płodozmianu, terminowych siewów, wykorzystania odmian odpornych i tolerancyjnych oraz zrównoważonego nawożenia. Wiele można zdziałać bez użycia chemii. Do podstawowych metod prewencyjnych ograniczających presję szkodników należą odpowiedni płodozmian, kontrola zachwaszczenia oraz optymalne nawożenie – ponieważ zdrowe, dobrze odżywio- ne rośliny są mniej podatne na uszkodzenia. Obec- nie coraz większe znaczenie zyskuje także metoda hodowlana, która jako niechemiczna forma ochrony odgrywa ważną rolę w integrowanej ochronie roślin. Wprowadzane na rynek nowe odmiany są coraz czę- ściej odporne lub tolerancyjne na agrofagi, w tym na wirusa żółtaczki rzepy (TuYV). Odmiany o zwiększo- nej mrozoodporności pozwalają na późniejsze siewy, co automatycznie ogranicza presję wielu jesiennych szkodników. Z kolei odmiany mieszańcowe lepiej regenerują ewentualne uszkodzenia niż odmiany populacyjne. Hodowla powinna zmierzać w kierunku uzyskania odmian bardziej odpornych nie tylko na patogeny i szkodniki, ale także na stresy abiotyczne, np. suszę, oraz lepiej dostosowanych do lokalnych warunków agroklimatycznych. Coraz intensywniej rozwijane i promowane są również metody biologiczne. Obejmują one zarówno ochronę organizmów pożytecznych naturalnie występujących na plantacjach, jak i stosowanie biopreparatów. Te ostatnie, choć potencjalnie bardzo S kuteczna ochrona wymaga dziś nowoczesnych i zrównoważonych strategii – łączących agrotechni- kę, monitoring, selektywną ochronę chemiczną i metody biologiczne. Już od momentu kiełkowania, młode rośliny narażone są na ataki szkodników glebowych, takich jak pędraki, rolnice, drutowce czy lenie. 28. AgroNews .com.pl AgroNews .com.pl 29.