59

Słonecznik – roślina odporna i mniej wymagająca Słonecznik zwyczajny (Helianthus annuus L.) najlepiej udaje się na południu i wschodzie kraju, ale jego areał rośnie w całej Polsce. To roślina dobrze znosząca suszę, tolerująca przeciętne gleby i umiarkowane nawożenie. Dzięki coraz lepszym odmianom i postępom w technologii uprawy, coraz więcej gospodarstw sięga po nią jako tańszą, bardziej odporną alternatywę dla rzepaku ozimego. Powierzchnia upraw sło- necznika rośnie z roku na rok Jeszcze w 2021 roku w Polsce słonecznik zajmo- wał zaledwie 19,5 tys. ha. Rok później było to już ponad 64 tys. ha , a w 2025 roku – według danych ARiMR – 5 2,1 tys. ha. Mimo pewnych wahań, trend jest jed- noznaczny: uprawa sło- necznika się opłaca i się rozrasta. Ile kosztuje uprawa słonecznika? Eksperci Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu (WODR) przygotowali szczegółową kalkulację kosztów i przychodów dla plantacji słonecznika uprawianego na ziarno (stan na wrzesień 2025 r.), przy plonie 25 dt/ha. Na koszty produkcji składają się: 1. Materiał siewny • Odmiana bazowa C1 – 4,35 kg × 102,80 zł/kg = 447,18 zł/ha 2. Nawożenie (łącznie 1004,49 zł/ha) • Mocznik (46% N) – 314,36 zł/ha • Superfosfat 40% – 247,92 zł/ha PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 59 • Sól potasowa – 427,51 zł/ha •Wapno nawozowe – 14,70 zł/ha 3. Ochrona roślin (701,80 zł/ha) • Bandur 600 SC – 305 zł/ha • Propulse 250 SE – 280 zł/ha • Pirimor 500 WG – 116,80 zł/ha 4. Koszty maszynowe Praca własnym sprzętem to koszt ok. 489,40 zł/ha, uwzględniający orkę, nawoże- nie, opryski i transport ziarna. 5. Usługi zewnętrzne Do najdroższych należy zbiór kombajnem (619,85 zł/ha), co łącznie daje 872,52 zł/ha. 6. Inne koszty Dosuszanie ziarna z 20% do 9% wilgotności – 544,50 zł/ha. Łączne koszty bezpośrednie wynoszą więc 3358,09 zł/ha. Ile można zarobić na słonecz- niku? Przy plonie 25 dt/ha i cenie 200 zł/dt, przychód z hektara wynosi 5000 zł. Po odjęciu kosztów bezpo- średnich pozostaje nadwyżka 1641,91 zł/ha. W przeliczeniu na decytonę (100 kg) daje to: • koszt bezpośredni: 134,32 zł/dt, • zysk: 65,68 zł/dt. Oznacza to, że przy obecnych cenach i założonym plonie słonecznik jest uprawą rentowną, zwłaszcza przy racjonalnym gospodarowaniu środkami ochrony roślin i nawozami. Dlaczego rolnicy wybierają słonecznik? Słonecznik przyciąga rolników nie tylko rosnącą opłacalnością, ale też prostotą uprawy. Nie wyma- ga intensywnego nawożenia, dobrze znosi okresowe C oraz częściej staje się alternatywą dla rzepaku i kukurydzy – zwłaszcza w regionach, gdzie gleby są słabsze, a warunki pogodowe nie sprzyjają wymagającym uprawom. 24. AgroNews .com.pl niedobory wody i wpasowuje się w system płodozmianu. Co więcej, po jego uprawie gleba jest czysta, a sta- nowisko dobrze przygotowane dla kolejnych roślin. Dodatkowym atutem jest rosnący popyt na krajowy olej słonecznikowy oraz stabilny rynek eksportowy. Dla wielu gospodarstw jest to też sposób na dywersyfikację produkcji i uniezależnienie się od wahań cen rzepaku. Wnioski: uprawa słonecznika z potencjałem Z kalkulacji WODR jasno wynika, że słonecznik to uprawa, która może przynosić zysk nawet przy umiarko- wanym plonie. Odporny na suszę, mniej wymagający i coraz bardziej poszukiwany przez przemysł olejarski, zyskuje w oczach rolników. Jeśli ceny skupu utrzymają się na obecnym poziomie, a koszty nie wzrosną gwałtownie, słonecznik może w kolejnych latach stać się stałym elementem polskiego krajobrazu rolniczego – nie tylko jako alternatywa dla rzepaku, ale pełnoprawna, dochodowa uprawa. Opracowanie: Agata Molenda PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 59 AgroNews .com.pl 25. Słonecznik przyciąga rolników nie tylko rosnącą opłacalnością, ale też prostotą uprawy. Nie wymaga intensywnego nawożenia, dobrze znosi okresowe niedobory wody i wpasowuje się w system płodozmianu.