59

W suchej masie siana jest prawie 54% feNDF, a w słomie – 73%. Siano w żywieniu bydła mięsnego może być jedy- ną paszą objętościową. Pod względem zawarto- ści białka najuboższa jest słoma żytnia i pszenna (0,4% w SM), nieco bogatsze są słomy jęczmien- na i owsiana – 0,9‒1,0%. Słoma pszenna, żytnia i jęczmienna działają zatwardzająco, a słoma owsia- na – rozwalniająco, dlatego nie należy jej skarmiać podczas wypasu wiosennego. Wówczas należy podawać słomę jęczmienną. Strawność słomy nie jest duża. Jej składniki pokarmowe, ze względu na zdrewnienie są trawione na poziomie 40‒50%. Z koniecznością dokarmiania bydła mięsnego na- leży liczyć się wraz ze zmniejszającą się wydaj- nością pastwiska, które nie pokrywa potrzeb po- karmowych. Można skarmiać dobrą zielonkę lub kiszonkę z upraw polowych i podawać dziennie 2‒3 kg śruty zbożowej na sztukę. Podstawowym ziarnem zbóż w mieszankach treściwych dla opa- sanego bydła mięsnego jest jęczmień. Może być też stosowane ziarno pszenicy, pszenżyta, żyta, owsa i kukurydzy oraz produkty uboczne pocho- dzące z przemysłu rolno-spożywczego – suche wysłodki buraczane, otręby. Zamiast śruty zbożo- wej można skarmiać rozdrobnione buraki pastew- ne, a nawet ziemniaki. PRODUKCJA ZWIERZĘCA NUMER 59 Jako uzupełnienie niedoboru białka mogą być skar- miane śruty – bobikowa, łubinowa lub grochowa oraz makuchy z nasion roślin oleistych. U buhajków opasanych na pastwisku mniejsza masa ciała niż po- żądana sprawia, że w okresie zimowym muszą one otrzymywać kiszonkę z traw podwiędniętych, za- wierającą szybko rozkładalne w żwaczu białko oraz paszę treściwą. Można też podawać kiszonkę GPS z jęczmienia, pszenicy i owsa lub z mieszanek zbożo- wo-motylkowatych, zbożowo-strączkowych czy zbo- żowo-motylkowato-trawiastych. Kiszonki takie po- winny zawierać 35‒40% SM. Żywienie w okresie przejściowym Żwacz odgrywa istotną rolę w trawieniu pasz u by- dła. Nie zachodzi w nim enzymatyczny rozkład składników pokarmowych, bo nie są tu wy- dzielane żadne enzymy endogenne (własne), lecz do- chodzi do rozkładu mikrobiologicznego. Dzięki by- tującym w nim bakteriom, pierwotniakom i grzybom następuje rozkład białka ogólnego i włókna surowe- go. W żwaczu rozkładane jest 86% białka ogólnego, 100% prostych węglowodanów, 58% włókna suro- wego i 85% suchej   masy. Podstawowym warunkiem niezakłóconego działa- nia mikroorganizmów jest niezmienność składu daw- ki pokarmowej. Pasze należy wprowadzać stopnio- wo. Na przykład już 2 kg SM nowej paszy (lub 15% SM) powinno wprowadzać się przynajmniej tydzień. Dwutygodniowego okresu adaptacyjnego wymaga zmiana całej dawki. Jednak taki czas występuje zwy- kle dwa razy w roku – podczas zmiany żywienia z zi- mowego na letnie oraz z letniego na zimowe (okresy przejściowe). Przed rozpoczęciem wypasu, skarmianie zielonki na- leży zapoczątkować jeszcze w oborze. Młoda zielon- ka zawiera nadmiar wody i białka ogólnego, a niedo- bór włókna surowego i energii. Taki skład sprawia, że należy skarmiać pasze włókniste (słomę, siano), a także bogate w energię (np. suche wysłodki buracza- ne). Ponadto niedobór magnezu występujący zwykle podczas żywienia zimowego może pogłębić się z po- wodu powstawania nierozkładalnych kompleksów białkowo-magnezowych, co upośledza metabolizm (tężyczka pastwiskowa). W intensywnym opasie lepsze jest żywienie samymi paszami przez cały rok, gdyż nie trzeba wówczas AgroNews .com.pl 33. stosować żywienia „przejściowego”, ani okresu adaptacyjnego. Podstawową soczystą paszą objętościową jest kiszonka, z reguły z kukurydzy zebranej w fazie dojrzałości woskowej. Kiszonka z traw przewiędniętych bywa niekiedy mniej chętnie pobierana przez opasy. Ponadto jeżeli jest ona średniej jakości, to dawki pokarmowe muszą zawierać większe ilości śrut zbożowych, niż dawki w których podstawą jest kiszonka z kukurydzy. Żywienie bydła mięsnego nie jest skomplikowane. Podstawową zasadą jest pokrycie potrzeb pokarmowych zgodnie z normami dla określonej grupy technologicznej oraz zapewnienie prawidłowego dobrostanu (ściółki, wybiegu, powierzchni bytowej, dostępu do paszy i wody, schronienia przed niekorzystnymi warunkami atmos- ferycznymi). Opracowanie: dr hab. Piotr Dorszewski, KPODR PRODUKCJA ZWIERZĘCA NUMER 59 32. AgroNews .com.pl