59

AgroNews .com.pl 57. WYWIAD NUMER 30 NUMER 59 Na dobry stan żyzności gleby w pływ ma wiele czynników, oto te podstawowe: • Płodozmian, czyli zaplanowane następstwo ro- ślin po sobie. W płodozmianie powinny się zna- leźć rośliny zwiększające ilość substancji organicz- nej, np. bobowate motylkowe z trawami. Powinno się sporządzić bilans substancji organicznej. Bilans substancji organicznej nie powinien być ujemny, ponieważ wówczas następują procesy degrada- cji. Gdy płodozmian jest dobrze skonstruowany, mniejsze jest porażenie roślin chorobami oraz niż- sze jest nasilenie szkodników. Odpowiedni dobór gatunków roślin do warunków glebowych i no- wych wysoko plonujących odmian roślin pozwa- la wykorzystać potencjał plonotwórczy, uzyskać dobre, wysokiej jakości plony. Różnorodność ro- ślin w płodozmianie i dostar- czanie odpowiedniej ilości resztek pożniwnych wpływa korzystnie na bioróżnorod- ność glebową i rozwój mi- kroorganizmów glebowych. Szereg pomocnych informa- cji na temat odpowiedniego płodozmianu można znaleźć w Kodeksie Dobrej Praktyki Rolniczej, wydawanym przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa — Państwo- wy Instytut Badawczy w Pu- ławach. • Zwiększanie ilości glebowej materii organicznej wpływa korzystnie na tworzenie próchnicy glebowej, któ- ra z kolei pozytywnie działa na plonowanie roślin. Brak płodozmianów lub złe metody uprawy gleby prowadzą do zmniejszenia zawartości materii or- ganicznej, pogorszenia struktury gleb, zmniejsze- nie zapasów wody glebowej — a w konsekwencji do mniejszych plonów. Nawożenie obornikiem, uprawa roślin bobowatych drobno- i grubona- siennych, pocięta słoma, korzystnie wpływają na wzrost ilości substancji organicznej w glebie. •Wapnowanie oraz zrównoważone nawożenie makro- i mikroelementowe. Wapnowanie jest podstawowym elementem zrównoważonego na- wożenia. Odpowiedni (nie kwaśny) odczyn gleby ROLNICTWO ZRÓWNOWAŻONE sprzyja rozwojowi roślin, ich dobremu i efektyw- nemu plonowaniu, wykorzystaniu nawozów, roz- wojowi mikroflory glebowej. Prawidło zbudowa- ny system korzeniowy pozwala roślinom pobierać składniki pokarmowe i wodę. W kwaśnej i bardzo kwaśnej glebie toksyczne jony glinu AL+ hamują rozwój systemu korzeniowego, co również prowa- dzi do obniżenia plonów roślin. Zrównoważone na- wożenie wykorzystuje metodę bilansowania skład- ników pokarmowych. Wykorzystanie programów komputerowych, nawozowych (na przykład INTER- -NAW), pozwala dokładnie ustalić zapotrzebowa- nie na składniki pokarmowe i właściwe dawki na- wozów. Podstawą zrównoważonego nawożenia są analizy zasobności gleb wykonane przez stacje che- miczno-rolnicze lub za pomocą specjalistycznego sprzętu. Analiza gleby powinna być wykonana co najmniej raz na 4 lata. Odpowiednio ustalona i wyliczona dawka nawozów to również zmniejszenie kosztów produkcji. • Uprawa roślin okrywo- wych — międzyplonów. Bar- dzo niekorzystne dla gleby są intensywne opady i ulewy. W ich wyniku następuje erozja wodna, uszkodzenie i niszcze- nie struktury gruzełkowej gle- by. Degradacja gleb może być spowodowana także przez erozję wietrzną. Stoki, pagórki, nachylenia pól mogą spowo- dować zwiększenie intensyw- ności procesów erozyjnych. Międzyplony, poplo- ny, zasiewy ozime sprawiają, że gleba jest pokryta roślinnością i jest chroniona przed niekorzystnymi zjawiskami pogodowymi. Międzyplony i poplony dostarczają glebie substancji organicznej, z kolei międzyplony bobowate — azotu i innych składni- ków pokarmowych. Rośliny okrywowe korzystnie wpływają na stan gleby, zapasy wody glebowej, a także namnażanie i działanie mikroorganizmów glebowych. • Prawidłowa agrotechnika. Odpowiednia techni- ka, system uprawy, dobór odpowiednich maszyn, wykonywanie zabiegów w odpowiednich warun- kach uwilgotnienia gleby — wszystkie te czynniki Brak płodozmianów lub złe metody uprawy gleby prowadzą do zmniejszenia zawartości materii organicznej, pogorszenia struktury gleb, zmniejszenie zapasów wody glebowej — a w konsekwencji do mniejszych plonów. WYWIAD NUMER 30 NUMER 59 mają wpływ na stworzenie roślinom korzystnych warunków wzrostu i rozwoju roślin. Prawidłowa agrotech- nika, odpowiednia ilość i jakość nasion, właściwe terminy wysiewu sprzyjają dobremu plonowaniu roślin. Integrowana ochrona roślin także przyczynia się do dobrego plonowania i wykorzystania żyzności gleb. Coraz szersze zastosowanie mają systemy uproszczonej uprawy gleby. Wykorzystanie techniki, agre- gatów uprawowych i uprawowo-siewnych, a także zmniejszenie liczby przejazdów i liczby wykonanych zabiegów uprawowych również wpływają korzystnie na stan gleb i plonowanie roślin. Należy tutaj zazna- czyć, że musi być zachowany podstawowy warunek — prace maszynami muszą być wykonane przy opty- malnym uwilgotnieniu gleby. Uprawa gleb zbyt mokrych lub zbyt suchych jest niekorzystna. Rolnictwo regeneratywne (dbałość o zasoby gleb) i uprawa konserwująca najbardziej sprzyjają żyzności i urodzajności gleb. Opracowanie: Krzysztof Domagała ŚODR ROLNICTWO ZRÓWNOWAŻONE 56. AgroNews .com.pl