Warte uwagi składniki herbicydów doglebowych w uprawie kukurydzy

Kukurydza potrafi odwdzięczyć się doskonałymi plonami za szybką eliminację konkurencyjnego działania chwastów. Ze względu na głęboki siew jej wschody mogą nastąpić nawet dopiero po 3 tygodniach. To okres, w którym na ogół pole robi się zielone od chwastów.

Nierozkrzewione siewki kukurydzy o pionowym wzroście, których znajduje się około 8 sztuk na 1 m2, to w początkowym okresie wzrostu zupełnie bezbronne rośliny. Komfortową sytuację dla wschodzącej kukurydzy stwarza stosowanie herbicydów doglebowych.

Jakie zawarte w nich substancje są warte uwagi?

Aktualnie zarejestrowanych jest około 30 substancji czynnych wchodzących w skład herbicydów, które można stosować w kukurydzy. Z tego zaledwie 1/3 to preparaty o działaniu doglebowym. W tej grupie do uniwersalnych można zaliczyć te środki, które da się również wykorzystać do wczesnych zabiegów nalistnych. Wśród nich znajdują się preparaty zawierające izoksaflutol. Znany jest on na krajowym rynku od blisko 20 lat jako substancja zalecana do stosowania pojedynczo oraz w formie mieszanin fabrycznych.

Izoksaflutol stosowany w dawce 75-100 g/ha skutecznie zwalcza bieluń dziędzierzawą, chwastnicę jednostronną, fiołka polnego, gwiazdnicę pospolitą, gorczycę polną, jasnotę purpurowa i różową, komosę białą, marunę nadmorską, palusznika krwawego i nitkowatego, portulakę pospolitą, psiankę czarną, rdest plamisty, rumianek pospolity, rzodkiew świrzepę, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne oraz włośnicę siną i zieloną.

Izoksaflutol znajduje się m.in. w preparacie Adengo® 315 SC, który dodatkowo zawiera tienkarbazon metylu. Obie substancje wykazują działanie przede wszystkim doglebowe, ale do chwastów wnikają także przez młode zielone części roślin. Dodatek tienkarbazonu metylu zwiększa skuteczność zwalczania chwastów prosowatych oraz poszerza zakres wrażliwych gatunków o rdest ptasi, rdestówkę powojową (dawniej rdest powojowy), rzepichę leśną, samosiewy rzepaku, chwasty ślazowate (w tym nowy w Polsce zaślaz pospolity), złocień polny oraz żółtlice. Z tej znacznej grupy chwastów potwierdzenie skuteczności w stosunku do kilku gatunków uzyskano także w badaniach i obserwacjach prowadzonych przez Instytut Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu w latach 2012-2013.

Dane zamieszczone w tabeli dotyczą porównawczych obserwacji dla efektów uzyskanych po zastosowania preparatu Adengo w dawce 0,4 l/ha przed- i powschodowo. Preparat stosowano również w obniżonej dawce (0,2 l/ha) łącznie z czterema innymi środkami sulfonylomocznikowymi. W tabeli zobrazowano wyniki dwóch obserwacji efektu chwastobójczego (10 czerwca i 8 sierpnia 2013 roku) oraz zamieszczono poddany analizie statystycznej uzyskany plon i masę 1000 ziaren.

Plony uzyskane z wszystkich kombinacji zabiegowych okazały się wyższe niż uzyskane w obiekcie kontrolnym, co udowodniono statystycznie. Po zastosowaniu mieszanin herbicydowych uzyskano również 100-procentową skuteczność chwastobójczą, ale nastąpiło to nieco później, ponieważ komponenty sulfonylomocznikowe stosowano dopiero w fazie 6 do 7 liści kukurydzy (Adengo w zalecanej fazie 1 do 2 liści). Ta trochę wydłużona w czasie konkurencja spowodowała, że także uzyskano istotnie wyższy plon niż w obiekcie kontrolnym, ale niższy niż po wcześniejszych zabiegach samym Adengo.

Podczas obserwacji skuteczności chwastobójczej oceniano wpływ działania zastosowanych kombinacji herbicydowych na kukurydzę. Przy pierwszej obserwacji na niektórych roślinach stwierdzono białe plamy o podłużnym kształcie. Były to objawy przemijające, których podczas drugiej oceny już nie stwierdzono. Warto wspomnieć, że Adengo, oprócz dwóch substancji czynnych zwalczających chwasty, ma w składzie tzw. sejfner. Jest to cyprosulfamid zabezpieczający kukurydzę przed trwałymi uszkodzeniami. O jego efektywnym działaniu świadczy ostateczny wygląd kukurydzy przed zbiorem oraz uzyskany plon.

Poważnym problemem zabiegów odchwaszczania jest coraz szerzej opisywane zjawisko uodparniania się chwastów. Program odchwaszczania kukurydzy obejmuje pewną liczbę herbicydów dwuskładnikowych (lub mieszanin zbiornikowych), jednakże część z nich posiada substancje czynne o takim samym mechanizmie działania. Adengo spełnia rolę środka przeciwdziałającego temu niekorzystnemu zjawisku. Każda z jego substancji czynnych działa inaczej. Tienkarbazon metylu jest inhibitorem syntazy acetylomleczanowej (ALS) blokującej aktywność enzymów odpowiedzialnych za biosyntezę aminokwasów. Prowadzi to do zakłócenia syntezy białek. W efekcie następuje zahamowanie wzrostu i rozwoju wrażliwych chwastów. Izoksaflutol jest inhibitorem syntezy barwników fotoaktywnych, który powoduje zamieranie chloroplastów w komórkach roślin. Wrażliwe gatunki nie potrafią ich odbudować, w efekcie czego giną.

Zabieg przy pomocy Adengo najlepiej wykonywać, gdy ziemia jest wilgotna, choć izoksaflutol nie wymaga wilgotności gleby w tak restrykcyjnym stopniu jak inne substancje czynne. Działa nawet, jeśli trzeba trochę poczekać na deszcz.

Wiele gatunków zwalczanych chwastów, długi termin stosowania, bezpieczeństwo rośliny uprawnej, przeciwdziałanie zjawisku uodparniania się chwastów, nieograniczone następstwo roślin w przypadku normalnego przebiegu wegetacji, wygodna dawka preparatu pozwalająca na jej regulację w zależności od typu gleby oraz fazy wzrostu chwastów – od 0,33 do 0,44 l/ha – to cechy wartego uwagi herbicydu doglebowego, który warto wykorzystywać w uprawie kukurydzy.

inż. Adam Paradowski
Instytut Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu