Unia Europejska i Ukraina otwierają nowy rozdział w relacjach handlowych. Państwa członkowskie UE jednogłośnie przyjęły porozumienie, które ma zacieśnić gospodarcze więzi, jednocześnie wprowadzając bardziej przejrzyste i zrównoważone zasady wymiany towarowej.
Handel bez barier – ale z zasadami
Nowa umowa handlowa przewiduje stopniowe dostosowanie ukraińskiego rolnictwa do unijnych standardów. Chodzi m.in. o dobrostan zwierząt, stosowanie pestycydów oraz leków weterynaryjnych – proces ten ma zakończyć się do 2028 roku.
W zamian Ukraina otrzyma obniżone lub zniesione cła na wybrane towary, takie jak:
- produkty mleczne,
- świeże owoce i warzywa,
- mięso i jego przetwory.
Jak podkreślił duński minister spraw zagranicznych Lars Løkke Rasmussen, decyzja o przyjęciu porozumienia „potwierdza niezmienne wsparcie Unii dla Ukrainy – militarne, finansowe i gospodarcze. Liberalizacja handlu to kolejny krok ku trwałej integracji Ukrainy z europejskim rynkiem”.
Mechanizmy ochronne i produkty wrażliwe
Porozumienie wprowadza także mechanizm ochronny, który pozwala obu stronom tymczasowo przywrócić cła lub limity, jeśli wystąpią poważne zakłócenia rynkowe.
Nie wszystkie produkty zostaną jednak całkowicie uwolnione od ograniczeń. Cukier, drób, jaja, pszenica, kukurydza i miód uznano za towary szczególnie wrażliwe – ich eksport do UE będzie liberalizowany stopniowo.
Z kolei pełna liberalizacja obejmie wyłącznie produkty uznane za niewrażliwe, m.in. mleko i przetwory mleczne.
Tło decyzji: od wojennego wsparcia po rolnicze protesty
Unia już w 2022 roku, tuż po rosyjskiej inwazji, czasowo zniosła cła i limity na ukraińskie produkty rolne. Ułatwiło to eksport w momencie, gdy Rosja zablokowała szlaki na Morzu Czarnym.
Jednak po trzech latach – w czerwcu 2025 roku – tymczasowe preferencje wygasły. Rolnicy z Polski, Rumunii i Słowacji protestowali przeciwko zalewowi taniego zboża i mięsa z Ukrainy, co wymusiło powrót do bardziej zrównoważonych zasad.
Nowa umowa ma więc pogodzić wsparcie dla Ukrainy z ochroną unijnego rynku rolnego.
Nowe kontyngenty importowe: kto zyska najwięcej?
Zgodnie z rozporządzeniem Komisji Europejskiej (UE) 2025/1132 z 3 czerwca 2025 r., od 6 czerwca do 31 grudnia 2025 r. obowiązują zerowe stawki celne na określone ilości towarów z Ukrainy.
Najważniejsze limity to:
- pszenica i orkisz – 1 000 000 ton,
- jęczmień – 350 000 ton,
- kukurydza – 650 000 ton,
- wołowina – 12 000 ton,
- wieprzowina – 40 000 ton,
- drób – 90 000 ton (w tym 70 tys. t mięsa przetworzonego i 20 tys. t mrożonego),
- mleko i przetwory mleczne – 18 000 ton,
- jaja – 6 000 ton (ok. 100 mln sztuk),
- cukier – 100 000 ton.
Te wartości przywracają Ukrainie stabilny, preferencyjny dostęp do rynku UE i zastępują tymczasowe przepisy obowiązujące od 2022 roku.
Krok ku integracji gospodarczej
Nowe porozumienie nie tylko porządkuje relacje handlowe, ale też zbliża Ukrainę do pełnego uczestnictwa w unijnym rynku wewnętrznym. To symboliczne i praktyczne potwierdzenie kierunku, w jakim zmierza Kijów – ku europejskiej wspólnocie gospodarczej i politycznej.
Wsparcie dla Ukrainy, ale na uczciwych zasadach
Unia Europejska podkreśla, że celem umowy nie jest zamknięcie rynku dla Ukrainy, lecz uporządkowanie zasad handlu. Europa nadal chce wspierać ukraińską gospodarkę, ale nie kosztem rolników z krajów członkowskich.
Dzięki nowym przepisom rolnicy z Polski i regionu zyskują większe poczucie bezpieczeństwa, a handel z Ukrainą będzie odbywał się na bardziej sprawiedliwych zasadach – z poszanowaniem wspólnego rynku i interesów producentów po obu stronach granicy.
