Z dniem 5 czerwca 2025 r. wygasa obowiązujące obecnie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1392 w sprawie autonomicznych środków handlowych dla Ukrainy (ATM). Od 6 czerwca 2025 r. handel produktami rolnymi z Ukrainą do UE będzie odbywał się na podstawie zasad Układu o stowarzyszeniu UE–Ukraina, obowiązujących wcześniej w latach 2014–2022.
Przywrócenie kontyngentów i systemu cen wejścia
Od 6 czerwca br. nastąpi:
- Przywrócenie bezcłowych kontyngentów taryfowych na wrażliwe produkty rolne importowane z Ukrainy,
- Przywrócenie systemu cen wejścia dla wybranych owoców i warzyw, chroniącego unijny rynek przed importem po cenach dumpingowych.
Obniżone kontyngenty do końca 2025 r.
Wielkości kontyngentów taryfowych obowiązujące od 6 czerwca do 31 grudnia 2025 r. będą wynosić 7/12 rocznych limitów przewidzianych w Układzie o stowarzyszeniu – proporcjonalnie do długości okresu ich obowiązywania. Komisja Europejska przygotowuje w tym celu odpowiednie rozporządzenie wykonawcze.
Rozwiązanie przejściowe – trwają negocjacje
Komisja Europejska traktuje ten system jako rozwiązanie tymczasowe, które ma zostać zastąpione nowym porozumieniem z Ukrainą w sprawie warunków handlu. Rozmowy odbywają się na podstawie art. 29 Układu o stowarzyszeniu.
Jedną z omawianych propozycji jest zwiększenie wielkości kontyngentów, czemu Polska konsekwentnie się sprzeciwia, podkreślając potrzebę ochrony interesów polskich rolników.
Ostateczne porozumienie Komisja Europejska przedstawi Radzie UE do akceptacji.
Porównanie warunków importu wybranych produktów rolnych z Ukrainy
| Produkt | Bezcłowy kontyngent (Układ o stowarzyszeniu, pełny rok) | Limit bezcłowego importu w ramach ATM (1.01–5.06.2025) | Kontyngent na okres 6.06–31.12.2025 (7/12 kontyngentu rocznego) |
|---|---|---|---|
| Jaja i albuminy | 6 000 ton (2 × 3 000 ton) | 9 662 ton | 3 500 ton (2 × 1 750 ton) |
| Cukier | 20 070 ton | 109 438 ton | 11 708 ton |
| Kasze i mączki z jęczmienia, ziarna zbóż przetworzone | 7 800 ton | 8 603 ton | 4 550 ton |
Podsumowanie:
Od 6 czerwca 2025 r. następuje istotna zmiana w zasadach handlu produktami rolnymi z Ukrainy. Kończy się okres pełnej liberalizacji, a import będzie znów objęty kontyngentami i mechanizmami ochronnymi. Polska pozostaje ostrożna wobec propozycji dalszej liberalizacji, domagając się ochrony unijnych producentów rolnych.
