i straty jakościowe bulw) oraz szkodniki
nalistne (stonka), glebowe (drutowce, pędraki).
Na roślinach ziemniaka rizoktonioza występuje
w trzech formach, jako: zgnilizna kiełków,
próchnienie podstawy łodyg i ospowatość
bulw. Każda z trzech form rizoktoniozy
występuje w innym terminie i na innej części.
Jedną z najbardziej szkodliwych postaci
choroby występującą wiosną jest zgnilizna
kiełków. Właściwy proces chorobowy zaczyna
się w wierzchołkowej części kiełka: grzyb
szybko rozwija się w młodych podatnych
komórkach rośliny i najczęściej zabija je.
Najpierw pojawiają się brunatne, zgorzelowe
plamy, które następnie powiększają się i kiełki
gniją. Obumieranie kiełków występuje przed
osiągnięciem przez nie powierzchni gleby.
Dlatego zbyt głębokie sadzenie ziemniaków
(
dodatkowo zimna gleba) prowadzi zazwyczaj
do nasilenia choroby, nierównomiernych
wschodów, opóźnień w rozwoju, a także
obecności na plantacji roślin jednopędowych
–
co występuje w przypadku, gdy pozostałe
kiełki zostaną zabite. Roślina broni się
wytwarzając kiełki wtórne mogące również
ulec infekcji (reakcja na zniszczenie pierwszych
kiełków), które są jednak słabsze i cieńsze,
dają w rezultacie dużo niższy i zdrobniały plon.
W późniejszym okresie na plantacji ziemniaka
możemy zaobserwować próchnienie podstawy
łodyg, które jest procesem gnilnym z tym, że
rozkładające się tkanki są suche. Procesowi
temu towarzyszą objawy wtórne: miękkie
zwijanie się liści tzw. „pseudoliściozwój”
oraz tworzenie w kątach liści bulwek
powietrznych (efekt zakłócenia transportu wody
i asymilatów). Ospowatość bulw jest formą
rizoktoniozy występującą na bulwach w okresie
jesiennym. Na powierzchni skórki widoczne
są ciemnobrunatne pseudoskleroty grzyba
(
fot.1), różnej wielkości, wypukłe, zbudowane
ze splątanych komórek grzybni (podobne
do grudek gleby). W czasie przechowywania
ich ilość nie ulega zmianie. Stanowią one
jednak źródło nowych infekcji na wiosnę,
szczególnie w niesprzyjających warunkach
pogodowych (niska temperatura gleby oraz
wysoka wilgotność). Odmianą rizoktoniozy
tworząca kolebki wewnątrz skórki jest tzw.
Dry core – czyli suchy czop (ostatnio bardzo
widoczny w uprawach krajowych), który jest
podobny do uszkodzenia przez drutowce
(
fot.2). Przy znacznym nasileniu choroby plon
39
produkcja roślinna
