Gazeta nr: 29

numer 25 numer 25 NUMER 29 30. AgroNews .com.pl SZKODNIKI NUMER 29 AgroNews .com.pl 31. trwałych użytkach zielonych, ugorach, nie- użytkach, a także po wieloletnich motylko- watych. Nierzadko ich obecność notuje się na zaniedbanych stanowiskach po uprawie różnych roślin, w tym kukurydzy. Przebywa- jąc w glebie wyjadają pęczniejące ziarniaki, żerują również na korzeniach, szyjkach ko- rzeniowych, czasami nawet w podstawie ło- dygi, prowadząc do osłabienia roślin, a także ich wypadania. Przy masowym występowa- niu tych dwóch gatunków można zaobserwo- wać w zasiewie obecność tzw. łysin, a więc pustych placów powstałych wskutek wyje- dzenia kiełkującego ziarna. Choć drutowce i pędraki występują na plantacjach przez cały okres wegetacji kukurydzy, to największą ich szkodliwość notuje się w początkowym okre- sie rozwoju roślin. ROLNICE W ażną grupą szkodników są rolnice. Na kukurydzy obserwuje się występowanie kil- ku gatunków, wśród których dominuje rolni- ca zbożówka. W mniejszym nasileniu pojawia się rolnica czopówka, oraz rolnica gwoź- dziówka. Z racji na bardzo dużą żarłoczność rolnice przy masowym wystąpieniu stano- wią poważne zagrożenie nie tylko dla wscho- dzących roślin, lecz także i tych będących w pełni wegetacji. W okresie wiosennym gą- sienice uszkadzają zarówno kiełkujące ziar- niaki, korzenie, a także łodygi oraz blaszki liściowe młodych roślin. Jedna rolnica może zniszczyć do kilkunastu roślin. OMACNICA O macnica to motyl, który daje się we znaki plantatorom kukurydzy. Jest zali- czana do najważniejszych szkodników tej uprawy. Gąsienice bezpośrednio po wylęgu uszkadzają liście. Uszkodzenie wiech skra- ca okres pylenia i redukuje ilość pyłku, co w połączeniu z poprzegryzanymi znamio- nami żeńskich kwiatów może skutkować nierównomiernym zaziarnieniem kolb i gor- szym wypełnieniem ziarniaków. Żerowanie gąsienic na wewnętrznych powierzchniach pochew liściowych powoduje stopniowe zasychanie, natomiast wgryzanie się do nerwu głównego prowadzi najczęściej do łamania się blaszki liściowej i jej stopnio- wego zasychania. Jeżeli żerowanie gąsie- nic przypada w okresie rozwoju zawiązków kolb, wówczas ich uszkodzenie prowadzi najczęściej do całkowitego zniszczenia tych organów. Po wylęgu część młodych gąsienic migru- je również pod liście okrywowe kolb, gdzie wyjadają tkanki z ich wewnętrznych po- wierzchni. Powoduje to tzw. bielenie kolb oraz przedwczesne zasychanie. Po okresie żerowania wstępnego, który trwa 2–3 ty- godnie od wylęgu, gąsienice rozpoczyna- ją wgryzać się do łodyg oraz kolb (ziarnia- ków). W łodygach odżywiają się rdzeniem, wygryzając w nim liczne kanały i komory. W miejscu silnego uszkodzenia dochodzi do łamania się łodyg zarówno powyżej jak i poniżej miejsca osadzenia kolby. W kolbach gąsienice odżywiają się począt- kowo miękkimi ziarniakami, lecz gdy ule- gną stwardnieniu wgryzają się do osadki. Obok bezpośredniego wyjadania ziarna mogą podgryzać kolby u nasady. Prowa- dzi to do zwisania i opadania kolb na gle- bę. Dodatkowe straty w plonach kukurydzy powstają wskutek porażania uszkodzonych tkanek przez grzyby, bakterie i wirusy, będą- ce sprawcami wielu groźnych chorób kukury- dzy. Szczególnie niebezpieczne są: fuzarioza kolb oraz zgnilizna korzeni i zgorzel podstawy łodygi, których sprawcy (głównie grzyby z ro- dzaju Fusarium) mogą wytwarzać i kumulo- wać w roślinach niebezpieczne mikotoksyny. Zdaniem dr. hab. inż. Pawła K. Beresia z In- stytutu Ochrony Roślin, rozszerzenie re- jestracji chlorantraniliprolu o kukurydzę pozwoli skutecznie zwalczać omacnicę pro- sowiankę (gąsienice, ale także i jaja, jeżeli ciecz robocza dotrze pod spód liści). Według eksperta nowa substancja wpisuje się w kon- cepcję zapobiegania wytwarzania się odpor- ności u tego szkodnika. - Przez okres wielu lat w ochronie kukurydzy dominowały pyretroidy. Z czasem dopiero zaczęły pojawiać się substancje z odmiennych grup chemicznych, a im większe będzie ich zróżnicowanie, tym lepiej można bę- dzie planować rotowanie substancji czynnych, zwłaszcza przy konieczności wykonywania dwóch zabiegów – wyjaśnia dr Bereś. ZACHODNIA KUKURYDZIANA STONKA KORZENIOWA C harakteryzuje się dużą zdolnością przsto- sowania się do nowych warunków, co sprzy- Budziszów 2018 - zobacz jak plonowały w tym roku odmiany Syngenty ja szybkiemu rozprzestrzenianiu się. Pierwsze owady w Polsce stwierdzono w 2005 roku na terenie woj. pod- karpackiego. Obecnie stwierdzono występowanie na terenie woj. podkarpackiego, małopolskiego, śląskiego, lubelskiego, świętokrzyskiego, opolskiego i mazowiec- kiego. Larwa żeruje na najcieńszych korzeniach oraz we- wnątrz korzeni wyjadając ich rdzeń. Uszkodzenie ko- rzeni prowadzi do wylegania i deformacji roślin, co utrudnia zbiór i przyczynia się do dużych strat w plonie. Dorosłe owady odżywiają się pyłkiem, znamionami kwiatów oraz osłoniętymi ziarnami i tkanką liści, co za- kłóca proces zapylenia i skutkuje słabo wytworzonymi kolbami. Dorosłe chrząszcze występują w największym nasileniu w sierpniu i wrześniu, dorosły chrząszcz osią- ga długość 4,2-6,8 mm. Larwy pojawiają się od połowy maja do początku sierpnia. Larwa jest wydłużona 10-18 mm, kolo- ru biało-kremowego z brązową głową. Główną rośliną żywicielską jest kukurydza, może żerować na innych roślinach, jak nie- które gatunki traw, motylkowych i dynio- watych. Redakcja AgroNews, na podst. dr. hab. inż. Paweł K. Bereś, Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Instytut Ochrony Roślin PIB Pędraki (fot. P. Bereś) Stonka kukurydziana (fot. P. Bereś)