Gazeta Nr 51

PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 51 28. AgroNews .com.pl W zbożach ozimych możliwe jest wykony- wanie mechanicznej pielęgnacji, polegającej na bronowaniu broną chwastownik lub zę- bową, którą można zastosować jeden raz w okresie jesiennym i nawet dwukrotnie wio- sną w fazie krzewienia. Jesienne bronowanie może jednak wpływać niekorzystnie na archi- tekturę łanu i zmniejszyć zimotrwałość zbóż. Wiosenne natomiast oprócz zmniejsze- nia zachwaszczenia pobudza rośliny do krzewienia i poprawia ich zdrowotność na plantacjach porażonych pleśnią śniegową. Mechaniczne zwalczanie chwastów, mimo opracowanych zasad, stosowane jest w prak- tyce rolniczej niezmiernie rzadko. Chemiczne ograniczenie zachwaszczenia możliwe jest w wielu terminach w trakcie je- siennej i wiosennej wegetacji, a nawet w okresie zimowego spoczynku, np: – bezpośrednio po siewie (2–5 dni), – od siewu do końca wegetacji jesiennej, – po wschodach jesienią (od fazy 1–3 liści), – jesienią w fazie krzewienia, – zimą i na przedwiośniu – wiosną po wznowieniu wegetacji, do fazy: pełni krzewienia, początku strzelania w źdźbło, 2. kolanka, początku ukazywania się liścia flagowego. w zbożach ozimych najczęściej występują chwasty roczne ozi- me i zimujące oraz fakultatyw- ne, a na polach o niskiej kulturze także chwa- sty wieloletnie. Na ogół licznie pojawiają się gatunki jednoliścienne, głównie miotła zbo- żowa oraz: wiechliny, życice, wyczyniec po- lny i samosiewy zbóż, a z dwuliściennych: gwiazdnica pospolita, chwasty rumianowate, przytulia czepna, fiołek polny, przetaczniki, jasnoty, chaber bławatek, mak polny, tobołki polne, tasznik pospolity. Ponadto jesienią po- jawiają się wschody chwastów jarych. Chwa- sty te wschodzą także wiosną, zwłaszcza na plantacjach późno zasiewanych oraz przerze- dzonych. Stosowanie herbicydów musi być skutecz- ne, bezpieczne dla zbóż i środowiska. Wybór optymalnego terminu ich aplikacji zależy od wielu czynników, szczególnie istotne są: zna- jomość potencjalnego zachwaszczenia pola lub struktury zachwaszczenia łanu, wrażli- wość chwastów i zbóż na substancję czynną, sposób jej wnikania do roślin, przebieg po- gody, uwarunkowania organizacyjne gospo- darstwa. Selektywność herbicydów stosowa- nych w zbożach warunkowana jest różnymi mechanizmami. Pionowe ustawienie źdźbeł i liści, a także delikatny nalot woskowy ogra- niczają możliwość zatrzymywania i wnikania cieczy roboczej do wnętrza roślin. Herbicy- dy stosowane bezpośrednio po siewie mają utrudniony dostęp do korzeni zbóż. Ponadto rośliny zbożowe mają zdolność detoksyka- cji niektórych substancji czynnych. Spośród zbóż ozimych najbardziej wrażliwy na herbi- cydy jest jęczmień. Jesienny zabieg zwalczania chwastów w zbożach ozimych jest czynnością podstawo- wą, wymagającą jedynie wiosennej korekty. W sytuacji skutecznego działania herbicydów wystarczy więc jeden, niekiedy dwa zabiegi herbicydowe. Bezpośrednio po siewie można stoso- wać herbicydy przy dobrej znajomości za- chwaszczenia potencjalnego. Substancje czynne wnoszone do gleby muszą oddzia- ływać przez korzenie lub tworzące się or- gany pędowe kiełkujących i wschodzących chwastów. Ten termin aplikacji umożliwia do- brą ochronę zbóż od początku ich wegeta- cji. Skuteczność chwastobójcza zmniejsza się jednak wraz z upływem czasu, co może po- wodować wtórne zachwaszczenie późną je- sienią lub wiosną. Do zwalczania miotły zbożowej i innych chwastów jednoliściennych, a także dwuli- ściennych w okresie jesiennym przydatne są doglebowo-dolistne herbicydy zawierające chlorosulfuron, chlorotoluron, izoproturon, diflufenikan, pendimetalinę, flurochloridon i WYWIAD NUMER 30 PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 51 AgroNews .com.pl 29. inne substancje czynne stosowane osobno lub w mieszaninach. Difluflenikan jest jedną z najskuteczniejsdzych substancji czynnych przeciwko fiołkowi polnemu. Odpowiednia wilgotność gleby jesienią pozwala aktywizo- wać się preparatom doglebowym. Dłuższy niż tygodniowy nie- dostatek wilgoci w glebie osłabia dzia- łanie chwastobójcze. Ponadto na glebach lekkich i suchych ist- nieje ryzyko prze- mieszczania się tych substancji wskutek erozji wietrznej gleb. Po wschodach sto- suje się herbicydy do- listne, doglebowe lub dolistno-doglebowe działające zarówno na chwasty wschodzące, jak i znajdujące się w późniejszych fazach rozwojowych. Termin ich aplikacji zależy głównie od sposobu działania danej substancji czynnej i wrażliwości rośliny zbożowej. Wybór terminu aplikacji pomiędzy jesienią a wiosną jest trudny, a skuteczność chwastobójcza różna w latach. Preferując je- sienne zabiegi, należy uwzględnić, że one po- dobnie jak te posiewne, przy długim okresie wegetacji i ciepłej zimie mogą nie chronić skutecznie zbóż wiosną. Konieczny jest wów- czas także zabieg na wiosnę. Brak ochrony jesienią może jednak spowodować, że wio- sną chwasty są zaawansowane w rozwoju i odporne na działanie herbicydów. Ponadto w niektórych latach lub na niektórych polach wykonanie zabiegu po zimie jest utrudnio- ne z powodu dużej wilgotności gleby i długo występujących przymrozków. Przesunięcie pierwszego terminu zwalczania chwastów w zbożach ozimych na wiosnę jest uzasadnio- ne przy znaczącym opóźnieniu siewu, małym zachwaszczeniu oraz osłabieniu upraw przez choroby, szkodniki lub wczesne przymrozki. Do wczesnowiosennego zwalczania wielu ga- tunków chwastów jedno- i dwuliściennych zalecane są przede wszystkim preparaty ma- jące w składzie: jodosulfuron, tifensulfuron, amidosulfuron, chlorotoluron, mezosulfuron, florasulam, tribenuron, fenoksaprop, propok- sykarbazon i inne. Wybór substancji czyn- nych zależy głównie od występujących chwastów i ich zaawansowania w rozwoju. Należy ponad- to uwzględnić zmiano- wanie herbicydów na polach, w celu przeciw- działania powstawaniu odporności chwastów na herbicydy. Większość herbicydów skutecznie zwalcza miotłę zbożo- wą do fazy 2–4 liści. Nie- kiedy na skutek warun- ków meteorologicznych niesprzyjających wegetacji roślin obserwuje się przejściowy negatywny wpływ herbicy- dów sulfonylomocznikowych na zboża. Rośli- ny zdrowe, w dobrej kondycji, w mniejszym stopniu narażone są na stres herbicydowy. Wwiosennym zwalczaniu chwastów dwu- liściennych, często jako zabieg kerekcyjny, przydatne są herbicydy dolistne z grupy tzw. regulatorów wzrostu zawierających 2,4-D, MCPA, mekoprop i dikambę jako substancje czynne. Szczególnie skuteczne są herbicy- dy mające w swym składzie mieszaniny tych substancji, pozwalające na skuteczne zwal- czanie większości gatunków dwuliściennych, w tym też maku polnego, chabra bławatka, rumianowatych, a nawet przytulii czepnej. Są to herbicydy stosunkowo tanie, wymagające do skutecznego działania temperatury powy- żej 8–12 o C. Cezary Mąkowski KPODR Wwiosennym zwalczaniu chwastów dwuliściennych, często jako zabieg kerekcyjny, przydatne są herbicydy dolistne z grupy tzw. regulatorów wzro- stu zawierających 2,4-D, MCPA, mekoprop i dikambę jako substancje czynne.