59

Po przekroczeniu ustalonego limitu obowiązują stawki celne takie jak dotychczas. Lista towarów objętych TRQ po stronie UE jest długa i obejmuje kluczowe segmenty polskiej produkcji rolnej: mięso wołowe, mię- so drobiowe, mięso wieprzowe, cukier trzcinowy, etanol, ryż, kukurydza, mleko w proszku i sery. Natomiast Mercosur otwiera TRQ tylko na trzy kategorie produktów z UE: niektóre produkty mleczarskie, preparaty do żywienia niemowląt oraz czosnek. Ta asymetria uwydatnia jednostronne ustępstwa UE w kluczowych sekto- rach produkcji podstawowej. Sektory kluczowe dla polskiej gospodarki rolnej Największe zagrożenie koncentruje się wokół trzech sektorów: drobiu, wołowiny i cukru, co było wyraźnie wskazywane przez polskie ministerstwo. Agresywna dynamika wzrostu tych kontyngentów zdefiniowana jest w sześcioletnich i jedenastoletnich okresach przejściowych. Tabela 1. Planowane Kontyngenty Taryfowe (TRQ) i ich Wpływ na Sektory Wrażliwe UE Zagrożenia sektorowe dla Polski Drób: Polska jest europejskim liderem w produkcji drobiu. Umowa przewiduje dwa kontyngenty bezcłowe na mięso drobiowe, których łączny wolumen ma wzrosnąć sześciokrotnie – z 30 tysięcy ton w pierwszym roku do 180 tysięcy ton w szóstym roku obowiązywania. Wprowadzenie tak dużej ilości bezcłowego mięsa bezpośrednio uderza w rentowność polskich producentów. MRiRW ostrzega, że grozi to wypieraniem pol- skich produktów drobiowych z rynków innych krajów UE. Wołowina: W przypadku wołowiny, kontyngenty mają wzrosnąć z 16,5 tys. ton do 99 tys. ton w ciągu sze- ściu lat (wzrost również sześciokrotny). Choć KE zapewnia, że import ten będzie obłożony obniżonym, 7,5-procentowym cłem, ten niewielki procent nie jest wystarczający, aby zniwelować radykalną różnicę w kosztach produkcji między UE a Mercosurem. Cukier i Etanol: Umowa przewiduje bezcłowy kon- tyngent 10 tys. ton dla Paragwaju na cukier trzci- nowy oraz zniesienie cła dla 180 tys. ton z obecnie alokowanej kwoty dla Brazylii. Łącznie jest to około 190 tys. ton cukru, stanowiącego 3–4% produkcji europejskiej. Ta liberalizacja uderza bezpośrednio w unijny sektor cukru buraczanego, obciążony wyso- kimi regulacjami środowiskowymi, jednocześnie za- grażając producentom etanolu. Zagrożenie ceny krańcowej i koncentracja impor- tu Komisja Europejska stara się minimalizować obawy, argumentując, że wolumeny te stanowią zaledwie 1.2–1.6% całkowitej produkcji unijnej, co w przy- padku wołowiny jest przeliczane na „zaledwie 2 hamburgery na głowę rocznie”. Taka argumentacja pomija kluczowe mechanizmy rynkowe. Import w ramach TRQ nie rozkłada się równomiernie i stano- wi wolumen preferencyjny – najtańszy i skoncen- trowany w czasie i przestrzeni. Wprowadzenie dużego wolumenu towaru (np. 180 tys. ton drobiu) po zerowej stawce celnej uderza w cenę krańcową produktu na europejskich gieł- dach. To natychmiast prowadzi do obniżki cen dla wszystkich unijnych producentów, zmuszając ich do sprzedaży poniżej realnych kosztów produkcji. Agresywna, wielokrotna dynamika wzrostu kontyn- gentów (sześciokrotna w 6 lat dla mięsa) gwarantu- je, że destabilizacja cenowa nastąpi szybko i będzie miała niszczące skutki dla rentowności lokalnych gospodarstw. Mały procent w skali UE przekłada się na potężny klin wbijany w stabilność cenową, wymierzony bezpośrednio w najbardziej wrażliwe sektory, które już teraz zmagają się ze spadkiem cen płodów rolnych. Konkurencja nierównych szans Głównym problemem, który zniekształca kon- kurencję i budzi najgłębszy sprzeciw polskiego MRiRW, jest to, że import z Mercosuru jest wytwa- rzany w warunkach, które są nieporównywalnie mniej rygorystyczne i tańsze niż te obowiązujące w UE. Walka z tym importem nie jest uczciwą kon- kurencją, lecz rywalizacją z kosztami, których unijni rolnicy nie są w stanie osiągnąć. Dramatyczne Dysproporcje Kosztowe (40–60%) Dane analityczne jasno wskazują na przepaść w kosz- tach produkcji. W sektorze wołowiny, gospodarstwa w krajach Mercosuru osiągają koszty produkcji, które są średnio 40% niższe niż w UE, a w przypadku Bra- zylii, różnica ta może sięgać nawet 60%. Te kolosalne oszczędności wynikają bezpośrednio z łagodniejszej asymetrii regulacyjnej: • Niższe standardy hodowli i dobrostanu zwierząt: Przepisy w Mercosurze są mniej restrykcyjne. • Niższe koszty pracy: Odnotowywano przypadki pracy niewolniczej w przemyśle mięsnym w Brazylii, co dodatkowo obniża koszty. • Brak rygorów środowiskowych: Mniejsze koszty związane z ochroną klimatu, środowiska i zarządza- niem gruntami. Wpuszczenie na rynek produktu, który jest o poło- wę tańszy w wytworzeniu, nawet przy obniżonym cle, prowadzi do systemowego dumpingu cenowego, który wypiera producentów działających zgodnie z wyśrubowanymi normami UE. Standardy: Stosowanie Substancji Zabronionych i Zrównoważony Rozwój Państwa Mercosuru stosują wiele substancji za- bronionych w Unii Europejskiej, w tym antybiotyki, pestycydy oraz hormony wzrostu w hodowli wołowi- ny, co bezpośrednio godzi w zasady uczciwej konku- rencji. Choć KE uspokaja, że produkty importowane z Mercosuru będą musiały spełniać unijne normy fito- sanitarne (np. zakaz wołowiny produkowanej z uży- ciem hormonów), główny niepokój rolników i państw sprzeciwiających się umowie dotyczy faktycznej sku- teczności kontroli granicznych i audytów. Co więcej, pomimo zawartych w umowie zobowią- zań dotyczących zrównoważonego rozwoju i Poro- zumienia Paryskiego, krytycy wskazują, że brakuje konkretnych, wiążących narzędzi egzekwowania tych zapisów. Produkcja rolna w Ameryce Południowej jest historycznie powiązana z problemem wylesiania. W praktyce oznacza to, że deklaracje środowiskowe mogą pozostać martwą literą, a państwa Mercosuru nie będą ponosić realnych konsekwencji za łamanie zasad ochrony środowiska. PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 59 PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 59 6. AgroNews .com.pl AgroNews. com.pl 7. Sektor Rolny Wolumen Końcowy TRQ (Rocznie) Docelowa Stawka Celna w Ramach TRQ Dynamika Wzrostu (Okres Przejściowy) Udział w Produkcji UE (Szacunki KE) Źródła Danych Wołowina (świeża/mrożo na) 99 000 ton 7,5% (cło obniżone) 6-krotny wzrost (6 lat) 1,5% – 1,6% 1 Drób (bez kości/z kością) 180 000 ton 0% (Bezcłowy) 6-krotny wzrost (6 lat) 1,2% – 1,3% 1 Cukier Trzcinowy (do rafinacji) ~190 000 ton 0% (Zniesienie cła na część limitu) Wprowadzenie /Zniesienie ceł 3% – 4% 1 Sery (bez Mozzarelli) 30 000 ton Redukcja do 0% (stopniowo) 10-krotny wzrost (11 lat) N/A 1