W przypadku rdzy żółtej, której zwiększone
nasilenie występowania obserwuje się w Polsce
od kilku lat, plewy lub kłoski wyglądem mogą
przypominać porażenie przez fuzariozę kłosów.
Jednakże w takim przypadku po wewnętrznej
stronie oberwanej plewy widoczny będzie żółty
lub pomarańczowy pył (uredospory grzyba).
Septorioza plew to choroba, której sprawca
objawia się w postaci fioletowobrązowych
plam na plewach zielonych kłosów. Plamy te
często tworzą się od szczytu plew i rozwijają
się ku dołowi. W obumarłej tkance liści
i plew podczas wilgotnej pogody tworzą się
brunatnoczarne piknidia (owocniki), z których
w czasie wilgotnej pogody wydostaje się
różowy śluz wydzieliny w postaci wstęgi
zawierający zarodniki konidialne.
Zagrożenie dla wykłoszonych roślin zbóż
stanowi coraz częściej sporysz zbóż i traw
(Claviceps purpurea). W czasie kwitnienia zbóż
na kłosach widoczne są kropelki rosy miodowej
o żółtym zabarwieniu i klejącej konsystencji.
Wkrótce potem w poszczególnych kłoskach
w miejscu ziarniaka rozwijają się przetrwalniki
sporyszu (sklerocja) w kształcie rożków
o barwie purpurowoczerwonej. Sklerocja
są twarde, ale łatwo ulegają złamaniu,
zawierają też szkodliwe dla ssaków alkaloidy,
takie jak: ergometryna, ergotamina, ergotyna
i inne.
W przypadku czernienia zbóż na zamierających
kłosach lub na kłosach o technologicznej
dojrzałości, które przez dłuższy czas oczekują
na zbiór pojawia się charakterystyczny
dla sprawców tej choroby czarny nalot
przypominający sadzę, który pokrywa kłos
częściowo lub całkowicie. Opanowanie kłosów
przez sprawców tej choroby powoduje zmianę
barwy łanu z żółtozłotej na szaroczarną
(poczernienie kłosów).
Do zwalczania chorób na kłosie
zarejestrowanych jest wiele skutecznych
fungicydów, w skład których wchodzi
niekiedy kilka substancji czynnych. Producenci
dysponują największą liczbą fungicydów
do ochrony kłosa pszenicy. W przypadku
podjęcia decyzji o wykonaniu zabiegu
w terminie T3, gdy rośliny są już wykłoszone
zaleca się stosowanie fungicydów, które
w swoim składzie zawierają co najmniej
Rdza żółta na kłosie pszenżyta ozimego
dwie s.cz., w tym jedna z nich to substancja
o działaniu układowym, która może działać
interwencyjnie i wyniszczająco.
W ochronie kłosów ważną rolę odgrywać
mogą środki, w skład których wchodzą
triazole. Warto je stosować, gdy zagrożenie
stanowi fuzarioza kłosów czy rdza żółta.
W tym przypadku mowa tu między innymi
o triazolach, takich jak: protiokonazol,
tebukonazol, czy epoksykonazol). Przy
przystąpieniu do ochrony kłosa przydatna
jest analiza już zastosowanych s.cz.
do wcześniejszej ochrony. Ma to na celu nie
stosowanie ciągle jednej grupy chemicznej
czy jednej substancji czynnej, bo prowadzić
może to do uodpornienia się grzybów na te
substancje. Do ochrony kłosów przydatne
są również środki zawierające w swoim
składzie strobiluryny. W przypadku substancji
z tej grupy chemicznej stosowane one powinny
być profilaktycznie. Przydatne okażą się
również substancje czynne charakteryzujące
się typowym działaniem wgłębnym
czy powierzchniowym np. prochloraz
i chlorotalonil. Fungicydy oparte o kilka
substancji czynnych zwiększają zarówno
spektrum zwalczanych sprawców chorób, ale
jednocześnie dzięki rożnym mechanizmom
działania zapewniają lepszą ochronę
roślin przed sprawcami chorób. W tabeli
1 przedstawiono przykłady fungicydów
zarejestrowanych w uprawie pszenicy ozimej
Zabieg T3
najczęściej
wykonywany jest
w fazie wzrostu
zbóż BBCH 51–59
czyli od początku
kłoszenia, gdy
szczyt kłosa
wyłania się
z pochwy
i ukazuje się
pierwszy kłosek
do zakończenia
kłoszenia, czyli
do czasu, gdy
wszystkie kłoski
wydobywają
się z pochwy
i całkowicie
widoczny jest
kłos uprawianego
zboża.
7
TEMAT NUMERU
