Basic HTML Version
26
numer 06
produkcja roślinna
kiełka. Choroba może również wystąpić
powschodowo, porażając nieco starsze
już rośliny, i w tym przypadku objawia się
w postaci brunatnych, kreskowatych plamek
na korzeniach i szyjkach korzeniowych, które
z czasem rozrastają się i obejmują cały obwód
szyjki. Postępujący rozwój choroby powoduje
charakterystyczne (ciemnobrązowe, czasem
czarne) przewężenia na porażonych organach,
co prowadzi do utrudnionego przewodzenia
wody i minerałów do górnych części rośliny
i odwrotnie substancji powstających w górnej
części rośliny do korzenia.
W pierwszym przypadku (zgorzel
przedwschodowa) kiełki obumierają przed
wydostaniem się na powierzchnię, a przy
silnym porażeniu nie dochodzi do wschodów,
w drugim przypadku (zgorzel powschodowa)
obserwujemy tzw. „wypady”, czyli placowy
brak roślin na polu.
Największą szkodliwość zgorzeli
siewek obserwuje się do fazy 3‑4 liści,
a jej rozwojowi sprzyja wysoka wilgotność
gleby oraz głęboki i gęsty siew nasion.
Podstawowym sposobem walki z tą chorobą
jest wysiewanie zdrowego, zaprawionego
(tab. 1) materiału siewnego oraz niszczenie
resztek pożniwnych i przestrzeganie
prawidłowej agrotechniki.
Nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie
sucha zgnilizna kapustnych jest często
uważana za najgroźniejszą chorobę
występującą na rzepaku.
Może być ona
powodowana przez dwa gatunki grzybów:
Leptosphaeria maculans
i
Leptosphaeria
biglobosa
(stadia płciowe), (
Phoma lingam
– stadium konidialne-bezpłciowe). Należy
wspomnieć, że wymienione gatunki dają
różny obraz symptomów chorobowych
obserwowanych na roślinie oraz różnią się
chorobotwórczością wobec rzepaku, przy
czym
L. maculans
jest gatunkiem bardziej
agresywnym, odpowiedzialnym za znaczne
straty w plonie rzepaku. Sucha zgnilizna
kapustnych może pojawić się w bardzo
wczesnym stadium rozwoju rośliny (może
być jednym z patogenów wchodzących
w skład kompleksu powodującego zgorzel
siewek). Obserwuje się wówczas na szyjce
korzeniowej porażonych siewek czarno
zabarwione zwężenie, które znacznie
osłabia rośliny, a w konsekwencji może
doprowadzić do zniszczenia podstawy łodygi
i zamierania całych roślin. Ta faza choroby,
nazywana czarną nóżką może być groźna aż
do powstania 6-go liścia rzepaku. Pocieszający
jest fakt, że tak wczesne wystąpienie choroby
o tak groźnym przebiegu w warunkach
naszego kraju należy do rzadkości.
W Polsce pierwsze objawy suchej zgnilizny
kapustnych najczęściej obserwuje się późną
jesienią na liściach.
Najczęściej są to owalne,
jasnoszare, a czasem zielonkawe plamy
(z ciemną obwódką lub bez) z widocznymi
na ich powierzchni czarnymi punktami. W miarę
upływu wegetacji objawy przenoszą się na inne
części rośliny. Zdecydowanie najgroźniejszą
postacią suchej zgnilizny kapustnych jest jej
wystąpienie na łodydze. Na porażonych łodygach
z czasem plamy chorobowe powiększają się
i pogłębiają, doprowadzając do przedwczesnego
zasychania roślin. Zarówno zasychanie roślin,
jak i przedwczesne dojrzewanie łuszczyn
spowodowane jest zaburzeniem transportu
wody w roślinie i osłabieniem samej łodygi,
co w ostateczności prowadzi do wylegania lub
wyłamywania rośliny. Późna infekcja łuszczyn jest
na ogół rzadka, ale jeśli wystąpi, to powoduje ich
pękanie i osypywanie się nasion, grzyb może też
zaatakować same nasiona.
Ochrona rzepaku przed suchą zgnilizną roślin
kapustnych obejmuje przede wszystkim
zabiegi agrotechniczne i chemiczne. Bardzo
Efekt działania triazoli - po prawej roślina traktowana triazolem,
po lewej roślina z obiektu kontrolnego
W Polsce za
najgroźniejsze
choroby
występujące
jesienią na
plantacjach
rzepaku ozimego
uważa się
suchą zgniliznę
kapustnych
i zgorzel siewek.