piknidiami, z których uwalniają się zarodniki.
Są one odpowiedzialne za wtórne infekcje
sąsiednich roślin.Na jednym liściu może
znajdować się od kilku do kilkudziesięciu
plam, które niekiedy stykają się z nerwami,
przez któregrzybnia przerasta do ogonków
liściowych, a dalej do szyjki korzeniowej,
powodując jej porażenie. Wiosną u podstawy
pędu pojawia się wówczas wyraźna zgnilizna,
potem tkanki murszeją, a łodyga w czasie
dojrzewania wyłamujesię. Pierwotnym źródłem
porażenia w przypadkusuchej zgnilizny
kapustnych są resztki pożniwne porażonych
w poprzednim sezonie roślin, które znajdują
sięna danej plantacjilub na sąsiadujących
polach. Na resztkach łodyg i łuszczyn powstają
tzw. pseudotecja z zarodnikami workowymi.
Późnym latem i jesienią, zwłaszcza kiedy
jest ciepło i wilgotno, zarodniki uwalniają
sięmasowo i przemieszczają z wiatrem nawet
na odległe plantacje, docierającna zdrowe,
wschodzące rośliny. Źródłem choroby może być
też materiał siewny. Jeżeli zarodniki znajdują
się na nasionach rzepaku, to rozwijająca się
z nich grzybnia może powodować zgorzel
siewek lub porażenie liścieni.
Do ograniczania występowania tej ważnej
gospodarczo choroby na plantacjach rzepaku
zaleca się podchodzić kompleksowo.
W pierwszej kolejności należy wykorzystać
wszystkie niechemiczne metody walki
z chorobą, a dopiero na końcu zastosować
środek chemiczny. W przypadku rzepaku
ważna jest odpowiednio długa przerwa
w jego uprawie na tym samym polu. Jeżeli
wynosi ona 3-4 lata, to wyraźnie zmniejsza
się niebezpieczeństwo obecności choroby.
W nawiązaniu do biologii sprawców suchej
zgnilizny kapustnych niezmiernie ważne
jest po zbiorachstaranne niszczenie resztek
pożniwnych rzepaku, a więc likwidacja
pierwotnego źródła infekcji. Dobrym sposobem
ograniczenia zagrożenia przez suchą zgniliznę
kapustnych jest uprawa odmiany lub odmian
o zwiększonej odporności, szczególnie gdy
rzepak uprawiany jest na dużych areałach.
Chorobę zaleca się zwalczaćw fazie 4-8 liści
na podstawie ilości objawów chorobowych.
Monitoring plantacji przeprowadza sięmożliwie
jak najczęściej w celu określenia, czy został
przekroczony próg ekonomicznej szkodliwości,
a jest to ok. 10-20% ocenianych roślin
z pierwszymi objawami. Można również
kierować się wskazaniami Systemu Pojawu
Epidemii Chorób (SPEC), który informuje, jaka
liczba zarodników workowych (askospor)
znajduje się w 1 m
3
powietrza. Gdy następuje
gwałtowny wzrost ilości zarodników
w powietrzu, zaleca się wykonanie zabiegu.
Stosując fungicyd, przy okazji ograniczy się
również występowanie czerni krzyżowych
i szarej pleśni.
W tym samym czasie co sucha zgnilizna
kapustnych rozwijają się też grzyby
powodujące czerń krzyżowych (
Alternaria
brassicae, A. brassicicola, A. alternata
).
Pojawienie się na liściach ciemnobrunatnych
plam, niekiedy otoczonych chlorotyczną
obwódką, wskazuje na porażenie przez
wymienione grzyby. Szara pleśń (Botrytis
cinerea) to choroba występująca w dużym
nasileniu w miejscach uszkodzenia liści przez
szkodniki, maszyny, herbicydy itp. Objawem
obecności sprawcy choroby jest początkowo
sinozielona plama, która po pewnym czasie
gnije, a na jej powierzchni pojawia się szara
grzybnia z licznymi trzonkami i zarodnikami.
Czas wykonania zabiegu i faza rozwojowa
roślin są niezwykle istotne. Wiele
zarejestrowanych fungicydów zawiera bowiem
substancje czynne, które mają za zadanie
nie tylko zniszczyć sprawcę choroby, ale
dodatkowo działają jak regulatory wzrostu,
hamując wynoszenie stożka wzrostu ponad
powierzchnię gleby i zmieniając tym samym
pokrój roślin. Dotyczy to środków, które
mają w swoim składzie takie substancje
6
PRODUKCJA ROŚLINNA
NUMER 20
