Fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła zbóż
i korzeni
Chorobę powoduje wiele grzybów z rodzaju
Fusarium. Do głównych sprawców należą
Fusarium graminearum, F. culmorum, F.
avenaceum, F. Poae oraz Microdochium nivale
(dawniej: Fusarium nivale). Są to grzyby
powszechnie występujące w środowisku
rolniczym. Źródłem choroby są grzybnia
i zarodniki oraz formy przetrwalnikowe
wymienionych grzybów. Zarodniki są też
niesione z masami powietrza i mogą osiadać
na powierzchni gleby. Patogeny te są doskonale
przygotowane do porażania swoich żywicieli
i mogą rozwijać się w szerokim zakresie
temperatur, wilgotności powietrza i gleby.
Nekrozy na korzeniach w postaci brązowych,
brunatnych lub kasztanowych plam
występujących na małej części korzeni
lub całkowite przebarwienie korzeni
to jeden z ważnych objawów choroby. Innym
jednocześnie występującym objawem fuzaryjnej
zgorzeli podstawy źdźbła i korzeni są brązowe
nekrozy na pochwie liściowej i źdźble
właściwym. Nekrozy te mogą mieć różny
kształt, np. owalny, kreskowaty i nieregularny,
obejmujący częściowo lub całkowicie obwód
źdźbła. Straty powodowane przez chorobę mogą
wynosić nawet 50-60% potencjalnego plonu.
Chorobę zwalcza się kompleksowo, przy czym
zabieg opryskiwania przy pomocy fungicydów
odegrać może kluczową rolę w zapobieganiu
stratom w plonie i obniżeniu jakości zbieranego
ziarna. W tabeli podano przykładowe fungicydy,
które można, a właściwie: powinno się
zastosować, aby zwalczyć grzyby, które rozwijać
się mogą na podstawie źdźbła.
Łamliwość źdźbła
Choroba ta wywoływana jest przez dwa
gatunki: Oculimacula herpotrichoides
i O. acuformis, różniące się tempem wzrostu
i zdolnością do porażania pszenicy i żyta.
Objawy choroby występują na pochwie liściowej,
nibyźdźble i źdźble właściwym. Grzyby nie porażają
korzeni. Pierwsze objawy porażenia mogą być
widoczne już jesienią: są to małe, owalne plamy,
które mają w środkowej części barwę słomkową
i są otoczone jasnobrązową, rozmazaną obwódką.
Po ruszeniu wegetacji wiosennej są to plamy
bursztynowe lub miodowe, rozmazane, mają
brzegi, a wewnątrz niekiedy widoczne jest
czarne przyprószenie. Jest to pseudoparenchyma,
czyli zbita grzybnia, która stanowi formę
przetrwalnikową grzybów powodujących
łamliwość źdźbła. Na źdźble może być kilka
plam łączących się z sobą i tworzących rozległe
nekrozy, które obejmują ponad połowę obwódki
źdźbła. Wewnątrz źdźbła można znaleźć szarą
lub popielatą grzybnię. Porażone źdźbło murszeje
u podstawy i łatwo się przełamuje, co powoduje
wyleganie zbóż niekiedy na dużej powierzchni.
Utrudnia to żniwa i ma wpływ na pogorszenie
jakości ziarna. Do walki z łamliwością źdźbła
zalecany jest zabieg wykonany w fazie strzelania
w źdźbło BBCH 30. Niekiedy warto wykonać
oprysk w fazie pierwszego, drugiego kolanka
(BBCH 31-32). W tym roku proponuje się wczesne
wykonanie zabiegu, ponieważ praktycznie nie było
Ostra oczkowa plamistość
Łamliwość źdźbła zbóż
6
PRODUKCJA ROŚLINNA
NUMER 22
