czarne, zagłębione plamy wielkości około
1-5 mm. Nasiona z porażonych łuszczyn
są często zainfekowane przez grzyby,
drobne i niedojrzałe. Przy dużym nasileniu
choroby łuszczyny zasychają przedwcześnie
i pękają, a nasiona osypują się. Rozwojowi
choroby sprzyja ciepła i wilgotna pogoda,
występująca zwłaszcza pod koniec kwitnienia
rzepaku, częste opady deszczu, uszkodzenia
roślin wywołane przez chowacza podobnika,
pryszczarka kapustnika i mszyce, a także
zbyt gęsty siew i brak odpowiedniego
płodozmianu. Skuteczne ograniczenie
czerni krzyżowych wymaga zbiegu przy
użyciu odpowiedniego fungicydu w fazie
od opadania pierwszych płatków kwiatowych
do tworzenia pierwszych łuszczyn (faza
rozwojowa BBCH 65-71), gdy stwierdza się,
że porażonych zostało 10-15% liści. Wyższy
z podanych procent porażonych roślin
w progach szkodliwości należy uwzględnić
w przypadku mniej intensywnie uprawianych
i chronionych plantacji.
Dla łuszczyn równie groźna jest też szara
pleśń powodowana przez grzyb Botrytis
cinerea (Botryotnia fuckeliana). Choroba
najczęściej rozprzestrzenia się poprzez
zarodniki konidialne, które masowo tworzą
się na porażonych tkankach. Grzyb ten może
też rozwijać się saprotroficzne np. na płatkach
kwiatowych opadających podczas
kwitnienia na liście, a następnie infekować
nieuszkodzone tkanki roślin. W korzystnych
warunkach (podwyższona wilgotność)
infekcja przebiega w ciągu kilku godzin,
a okres inkubacji trwa od kilku do kilkunastu
dni.
Objawy szarej pleśni występują na łodygach,
liściach i łuszczynach we wszystkich fazach
rozwojowych rzepaku. Porażone części
roślin pokryte są szarobrązowym nalotem
grzybni z zarodnikami konidialnymi.
Zainfekowane przez patogena liście oraz
łodyga stają się szarobrunatne i stopniowo
gniją. Na porażonych łuszczynach występuje
szary nalot, natomiast wewnątrz znajdują
się drobne, często niedojrzałe nasiona.
W przypadku silnego porażenia, łuszczyny
przedwcześnie zasychają, pękają a nasiona
osypują się. Sprawca choroby poraża
najczęściej części rzepaku, które uprzednio
zostały osłabione lub uszkodzone przez
różne czynniki np. szkodniki, przymrozki,
suszę, maszyny, grad lub przez inne
choroby. Rozwojowi choroby sprzyjają
opady deszczu, duża wilgotność względna
powietrza i temperatura wynosząca 10-18°C
oraz duży udział rzepaku w płodozmianie.
Zabiegi zwalczania tego sprawcy choroby
wykonuje się w tym samym terminie co czerni
krzyżowych. Progi szkodliwości dla tych
chorób są również podobne.
Precyzyjne określenie progów szkodliwości
wymienionych chorób wymaga analizy
wybranych losowo w 4-6 różnych
punktach pola 25 roślin, ogółem od 100
do 150, w zależności od wielkości pola.
Na większych plantacjach obserwacje te
należy zwielokrotnić. Przy ocenie uwzględnia
się liczbę roślin z opisanymi objawami
choroby lub chorób na łodygach (zgnilizna
twardzikowa) i liściach (czerń krzyżowych,
szara pleśń). Po stwierdzeniu progu
szkodliwości zaleca się wykonanie zabiegu,
ponieważ jest to sytuacja wymagająca
interwencji, w przeciwnym razie straty
w plonie mogą być istotne.
EWA JAJOR
IOR POZNAŃ
Niebezpieczeństwo
infekcji jest
podwyższone
w rejonach
o dużym udziale
rzepaku
i innych roślin
żywicielskich
w strukturze
zasiewów oraz
na terenach
o zwiększonej
wilgotności.
Zgnilizna twardzikowa
25
PRODUKCJA ROŚLINNA
