Ekoschematy – koszty i korzyści

Trwają właśnie spotkania z rolnikami, organizowane w ramach Cyklu „Wielkopolskie Fora Rolnicze – Wspólnie dla Wielkopolskiej Wsi”. Ich tematyka dotyczy głównie nowych zasad wzmocnionej warunkowości oraz ekoschematów. Te kwestie stanowią trzon dosyć zasadniczej zmiany Wspólnej Polityki Rolnej, w ramach której rolnicy będą już niedługo składali wnioski o dopłaty bezpośrednie.

Jak przygotować się do tej nowej perspektywy?

Często z sali padają pytania o to, jak przygotować się do tej nowej perspektywy. W moim przekonaniu jest to kwestia policzenia kosztów i korzyści z danego ekochematu oraz dopasowania go do profilu produkcyjnego oraz warunków przyrodniczych i glebowych danego gospodarstwa rolnego. Poniżej kilka przykładów takich analiz:

1. Ekoschemat – Obszary z roślinami miododajnymi

Jeśli rolnik wybierze ten ekoschemat to za 1 ha takiego obszaru otrzyma płatność w wysokości około 1264 zł, w zależności od kursu euro. To jest korzyść finansowa. Korzyści niefinansowe to utrzymanie i odbudowa populacji owadów zapylających, które są nieodzowne dla prowadzenia wielu kierunków produkcji roślinnej. Koszt finansowy to przede wszystkim utrata zysku z 1 ha. Jej wysokość zależy od aktualnej opłacalności danej uprawy. Patrząc na kalkulacje styczniowe i pszenicę ozimą to jest to koszt od około 700 zł przy pszenicy ozimej do nawet 4 000 zł przy buraku cukrowym. Do tego trzeba dodać koszty uprawy, zakupu mieszanki składającej się z dwóch roślin oraz koszty jej zaorania. Według naszych kalkulacji to może być kwota około 200 zł/ha. Do tego dochodzą koszty związane z potencjalnie wyższym zachwaszczeniem w kolejnym roku co przełoży się na wyższe koszty ochrony roślin. ‘Patrząc na taką analizę nasuwa się jeden wniosek. Ten ekoschemat nie jest atrakcyjny dla rolnika. Być może, przy bardzo słabych glebach, gdzie uprawa zbóż czy rzepaku nie daje oczekiwanego plonowanie, co obniża potencjalny zysk z 1 ha powierzchni, można rozważyć skorzystanie z tego ekoschematu.

2. Ekoschemat- Biologiczna ochrona upraw

Korzyść finansowa to dopłata do 1 ha w wysokości około 423 zł/ha. Po stronie kosztów mamy koszt zakupu takiego środka oraz koszt zabiegu. Nie znamy na dzień dzisiejszy listy takich środków i ich cen. Jeśli jednak zabieg okaże się skuteczny to zaoszczędzimy na kosztach zakupu  środków konwencjonalnych. Jeśli nie, to zgodnie z naszymi informacjami, rolnik będzie mógł powtórzyć zabieg środkiem konwencjonalnym. W tym przypadku wydaje się, że ten ekoschemat może być atrakcyjny dla rolników. O decyzji powinno zdecydować porównanie cen i kosztów zabiegów przy użycia środa biologicznego i konwencjonalnego w danej uprawie.  Warto też wspomnieć o redukcji ryzyka wynikającego z narażania się rolnika na kontakt z środkami chemicznymi, co jest bardzo ważne w kontekście chorób nowotworowych.

3. Ekoschemat – Prowadzenie produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin

W tym przypadku bezpośrednia korzyść finansowa to około 1 372 zł/ha dopłaty w ramach tego ekoschematu. Po stronie kosztów jest udział rolnika w 2-dniowym szkoleniu oraz proces certyfikacji. Koszt szkolenia to około 500 zł, natomiast koszt procesu certyfikacji będzie zwracany w ramach ekoschematu, jako koszty transakcyjne. Dodatkowe koszty mogą wynikać z nieco trudniejszych wymagań, co do samej technologii produkcji w porównaniu do produkcji konwencjonalnej. To jest bardziej złożona analiza dotycząca poszczególnych upraw. Jeśli założymy, że dla pszenicy ozimej te koszty będą o 5% wyższe to daje to kwotę około 400 zł/ha. Zdecydowanie korzyścią tego ekoschematu jest pozyskanie certyfikatu „Integrowana produkcja”, który ma swoją wartość rynkową. Będzie on jeszcze ważniejszy w miarę wzrostu świadomości konsumentów co do wybieranych produktów spożywczych.

4. Ekoschemat – Rolnictwo węglowe – praktyka wymieszania obornika w ciągu 12 godzin od aplikacji

Korzyść finansowa to dopłata w wysokości 200 zł/ha. Koszty raczej niewielkie, bardziej tutaj ważne jest skupienie się na logistyce tego procesu i współpracy rolników pomiędzy sobą. Dodatkową korzyścią są mniejsze straty azotu, co przy dzisiejszych cenach nawozów ma istotne znaczenie. Zatem bardzo polecamy tę praktykę. Warto wspomnieć, że najwięcej pytań na forach dotyczy właśnie tego ekoschematu.

5. Ekoschemat – Dobrostan loch – wariant zwiększenie powierzchni bytowej o 20%

W ramach tego wariantu rolnik otrzyma 3,9 pkt do każdej lochy, co oznacza dopłatę w wysokości 390 zł rocznie. Załóżmy, że w gospodarstwie utrzymywanych jest 30 loch w cyklu zamkniętym. Realizacja wariantu, jeśli nie mamy dodatkowej powierzchni i  nie chcemy inwestować spowoduje spadek obsady o 20% – czyli o 6 loch. A zatem do pozostałych 24 loch otrzymamy dopłatę w wysokości 9 360 zł. Po stronie kosztów musimy wyliczyć spadek dochodu wynikający z mniejszej obsady. Zakładając, że sprzedajemy 24 tuczniki od 1 lochy, to różnica w sprzedaży wyniesie 144 sztuki. Dalej zakładając, że w dzisiejszych realiach, rolnik w cyklu zamkniętym jest w stanie zarobić około 30 gr na 1 kg żywca, to w wyniku rozrzedzenia stada zyski spadną nam o około 5 184 zł rocznie. Porównując to z dopłatą dobrostanową, nasz przychód będzie większy o około 4 176 zł. Jeśli opłacalność chowu będzie rosła to atrakcyjność realizacji tego ekoschematu będzie malała. Do korzyści należy jeszcze dodać potencjalne mniejsze zużycie leków i antybiotyków wynikające z mniejszej obsady.

Emerytura z KRUS. Komu przysługuje i na jakich warunkach?

To są tylko przykładowe wyliczenia, które nasuwają nam się po realizacji dotychczasowych forów rolniczych. Każdy rolnik powinien taką analizę przeprowadzić jak najszybciej, biorąc pod uwagę swoje własne gospodarstwo rolne. Warto przejrzeć nasze materiały, które są dostępne w zakładce: Materiały szkoleniowe – Wielkopolskie Fora Rolnicze – Wspólnie dla Wielkopolskiej Wsi – Wielkopolskie Fora Rolnicze – Wielkopolska Izba Rolnicza (wir.org.pl) i policzyć najlepsze i najbardziej korzystne warianty, zanim złoży się wniosek o dopłaty bezpośrednie w nowej kampanii.

Andrzej Przepióra
WIR