Pałecznica zbóż i traw coraz częściej atakuje zboża ozime w naszym kraju. Objawy choroby łatwo jest pomylić z pleśnią śniegową. Jak ją rozpoznać i zwalczać?
Duży udział zbóż w zasiewach wynoszący ponad 70% areału gruntów ornych będących w gospodarstwach produkcyjnych, nie sprzyja zdrowotności roślin. Zastąpienie agrotechniki uprawami uproszczonymi i monokulturami mogą przyczynić się do degradacji, pogorszenia właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych gleby.
Rezygnacja z prawidłowego płodozmianu, nadmierne nawożenie, zmiany klimatyczne prowadzą do wzmożonej agresji patogenów, które w uprawie wielu gatunków roślin prowadzą do strat gospodarczych. W zależności od przebiegu pogody zmieniają swoje nasilenie choroby grzybowe. Agresja chorób w niesprzyjających warunkach przyczynia się do osłabienia kondycji uprawianych roślin. Dlatego ważne jest monitorowanie czynników chorobotwórczych, aby zapobiegać negatywnym skutkom ich działalności. Podstawowym zadaniem rolnika jest wczesne i poprawne zdiagnozowanie przyczyny słabej kondycji roślin.
Trudne jest diagnozowanie patogena, wiąże się to z tym, że na każdej roślinie uprawnej może występować wiele różnych chorób o zbliżonych objawach. Rozpoznanie zagrożenia i ocena jego szkodliwości prowadzi do skutecznej walki z takimi chorobami grzybowymi jak: zgorzele siewek, zgorzel podstawy źdźbła i korzeni, pleśni śniegowej oraz pałecznicy zbóż i traw.
Jakie są pierwsze objawy pałecznicy zbóż?
Obserwując rośliny wiosną można zauważyć pierwsze objawy w postaci żółknięcia, obumierania i słabego krzewienia roślin. Jeżeli zaobserwujemy wypadanie roślin w wyniku czego pojawiają się puste place i zmniejsza się obsada roślin to świadczy o wystąpieniu choroby pałecznicy zbóż. Porażone rośliny łatwo jest wyciągnąć z gleby, gdyż uszkodzony mają węzeł krzewienia oraz korzenie.
Gdzie się pojawia?
Pałecznica zbóż najczęściej występuje na jęczmieniu ozimym, w warunkach podniesionej wilgotności gleby o małej aktywności biologicznej. Pojawia się tam gdzie na uprawach długo zalega śnieg powyżej 90 dni oraz w warunkach gdy spadnie śnieg na nie zamarznietą glebę. Wiosną po stopieniu śniegu rośliny pokrywa biało szarawa grzybnia, której sklerocja posiadają średnicę od 0,5 do 2mm. Młode sklerocja mają powierzchnię gładką, starsze chropowatą, często bywają nieco spłaszczone. Duże sklerocja są wewnątrz puste. Jesienią ze sklerocjów wyrastają owocniki (zwykle jeden). Są one buławeczkami długości 8-25mm, z delikatną, puszystą grzybnią u podstawy o odcieniu różowym. Podstawki mają kształt szerokiej buławki, zarodniki podstawkowe są jajowate, z jednej strony spiczasto zakończone. Kiełkując na powierzchni gleby są głównym źródłem porażenia roślin. Grzyb może wzrastać w temperaturze poniżej 0 C i w warunkach łagodnej długiej zimy, z dużą ilością opadów śnieżnych.
Czy można zapobiec pałecznicy zbóż?
Zapobieganie występowania pałecznicy zbóż to przede wszystkim stosowanie właściwego płodozmianu, zaprawianiu materiału siewnego fungicydami zawierającymi fludioksonil oraz sedaksan (np preparaty Beret Star, Beret Opti, a także gama produktów Vibrance).
Do głównych zabiegów ochrony przed pałecznicą należy przede wszystkim profilaktyka polegająca na: unikaniu częstego udziału zbóż w płodozmianie, opóźniony płytki siew o wyższej normie wysiewu, unikanie stagnacji wody poprzez prawidłową melioracje.
W związku z tym że choroba atakuje węzły krzewienia i system korzeniowy, zabiegiem który w pewnym stopniu może uratować plantację jest nawożenie. Należy zastosować w pierwszej kolejności azot, najlepiej szybko działający a także nawozy fosforowe i magnezowe. Fosfor i magnez to pierwiastki biorące udział w budowie systemu korzeniowego, który jest niszczony przez pałecznicę i wymaga szybkiej odbudowy.
Opodatkowanie pestycydów sposobem na sfinansowanie zrównoważonej produkcji – inicjatywa UE
Zaprawiając materiał siewny zapewniamy młodym roślinom optymalne warunki wzrostu, ograniczając tym samym rozwój patogenu nawet w warunkach silnego porażenia. Tylko profesjonalne podejście do tematu zagwarantuje nam wysoką skuteczność w walce z patogenem, a co z kolei pozwoli uzyskać wysoki plon ziarna o bardzo dobrych parametrach technicznych, biologicznych i biochemicznych.
Dorota Paczyńska
MODR
