Jakość handlowa oliwy z oliwek jest ściśle uregulowana przepisami. Inspektorzy podczas kontroli sprawdzili sposób składowania oliwy, pobrali próbki do badań laboratoryjnych i zweryfikowali jej oznakowanie.
Kontrola przeprowadzona została na różnych etapach wprowadzania do obrotu (sklepy, podmioty sprowadzające z innych krajów, składujące, prowadzące sprzedaż hurtową) w ostatnim kwartale ubiegłego roku na terenie całego kraju.
Oliwę skontrolowano w 56 podmiotach, stwierdzając nieprawidłowości w 38 (67,9 % skontrolowanych).
Cechy organoleptyczne
Kontrolą objęto 50 partii oliwy o objętości 73,4 hl. Występowanie wad organoleptycznych tj. Md > 0 (mediana wad), które są niedopuszczalne w przypadku najwyższej kategorii oliwy z oliwek i świadczą o niższej kategorii oliwy, stwierdzono w 38 partiach (76 %) o objętości 40,7 hl. W wybranych partiach stwierdzono również brak aromatu owoców.
Cechy fizykochemiczne
Kontrolą objęto 52 partie o objętości 116,6 hl. Nieprawidłowości wykazano co prawda tylko w 5 partiach (9,6 %) o objętości 3,6 hl. Jednak również były to partie oliwy z najwyższej kategorii. Stwierdzono głównie przekroczenia poziomów parametrów określonych w przepisach, np. zawyżoną zawartość stigmastadienów (związków powstających pod wpływem temperatury) oraz estrów etylowych kwasów tłuszczowych.
Znakowanie
W zakresie znakowania sprawdzono 110 partii o objętości 136,9 hl, z czego zakwestionowano 50 partii (45,5 %) o objętości 30,9 hl.
Stwierdzono m. in.:
1. Podanie nazwy „oliwa z oliwek najwyższej jakości z pierwszego tłoczenia” oraz użycie opisu dla tej kategorii, podczas gdy klasyfikacja sensoryczna wykazała, że produkt był oliwą niższej kategorii tj. „oliwą z oliwek z pierwszego tłoczenia” lub „oliwą lampante”, która nie powinna być spożywana bez uprzedniej rafinacji.
2. Brak podania informacji o miejscu pochodzenia oliwy oraz jej kategorii.
3. Zamieszczenie obowiązkowych informacji przy użyciu zbyt małej czcionki, przez co te informacje były mało czytelne dla konsumentów.
4. Brak podania obowiązkowych informacji w języku polskim, w tym np. nazwy produktu, informacji na temat kategorii, miejsca pochodzenia.
5. Zastosowanie niewłaściwej, niezgodnej z przepisami nazwy np. zamiast „oliwa z oliwek najwyższej jakości z pierwszego tłoczenia” podano „Ekologiczna oliwa z oliwek (…) Extra Virgin” lub „oliwa z oliwek extra virgin tłoczona na zimno”.
6. Brak zamieszczenia informacji o warunkach przechowywania oliwy lub podanie tych informacji za pomocą komunikatów niezgodnych z obowiązującym w tym zakresie przepisem.
W ramach przeprowadzonej kontroli na żadnym z etapów nie stwierdzono przypadków bezprawnego zastosowania odniesień do chronionych nazw pochodzenia i chronionych oznaczeń geograficznych oraz ekologicznej metody produkcji. Stwierdzono jeden przypadek w sklepie przechowywania oliwy w niewłaściwych warunkach tj. na najwyższej półce regału z narażeniem na bezpośrednie działanie światła. Pozostałe kontrolowane partie produktów były przechowywane we właściwy sposób, zapewniający odpowiednią jakość. Nie stwierdzono produktów po upływie daty minimalnej trwałości.
Zastosowane sankcje
W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości, na podstawie przepisów ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, inspektorzy wydali 10 decyzji administracyjnych nakładających kary pieniężne, 8 decyzji zakazujących wprowadzenia do obrotu towarów niespełniających wymagań jakości handlowej, 4 decyzje nakazujące wycofanie z obrotu, 3 decyzje w związku z odstąpieniem od wymierzenia kary pieniężnej ze względu na niską szkodliwość czynu.
Dodatkowo nałożyli 2 mandaty karne oraz wydali 13 zaleceń pokontrolnych.
Z uwagi na niezakończone postępowania administracyjne oraz trwające procedury odwoławcze, ostateczna liczba i wielkość zastosowanych sankcji może ulec zmianie.
Konsumencie! Pamiętaj, że:
Kategorie oliwy z oliwy są ściśle uregulowane w przepisach. Jedną z nich jest oliwa z oliwek najwyższej jakości z pierwszego tłoczenia czyli „najwyższa kategoria oliwy z oliwek, uzyskana bezpośrednio z oliwek i wyłącznie za pomocą środków mechanicznych”.
Tylko na etykietach: „oliwy z oliwek najwyższej jakości z pierwszego tłoczenia” i „oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia” mogą pojawić się następujące oznaczenia:
- „pierwsze tłoczenie na zimno” – tylko odnośnie ww. oliw otrzymanych przy temperaturze poniżej 27˚C z pierwszego mechanicznego tłoczenia przecieru z oliwek za pomocą tradycyjnego systemu wytłaczania z wykorzystaniem tłoków hydraulicznych;
- „uzyskiwanie na zimno” – tylko odnośnie ww. oliw, otrzymanych przy temperaturze poniżej 27˚C, za pomocą przesączania lub wirowania przecieru z oliwek.
Na etykietach oliw należących do wspomnianych wyżej kategorii może pojawić się fakultatywnie oznaczenie roku zbioru oliwek.
Źródło: IJHARS
