Silosy metalowe czy betonowe są nieodzownym wyposażeniem magazynów w produkcji roślinnej. Dzięki postępowi technologicznemu charakteryzuje je bardzo dobra jakość, mają bezpieczne konstrukcje i są trwałe.
Powszechne jest budowanie nowych magazynów zbożowych lub rozbudowa istniejących z wykorzystaniem silosów metalowych połączonych w układy bateryjne. Na polskim rynku istnieją firmy oferujące budowę baterii silosów, czyli kompleksowo zorganizowane połączenia technologiczne stanowiące układ.
Jaki silos postawić?
Pierwszym ogniwem magazynu zbożowego jest waga, następnie „kosz przyjęciowy”, dalej czyszczalnia, suszarnia i właściwy silos stanowiący podstawowy magazyn. Już w fazie projektu należy przewidzieć ewentualną możliwość lub wręcz konieczność w przyszłości rozbudowy baterii silosów.
Silosy z dnem lejowym, w odróżnieniu do płaskodennych, cechuje łatwość opróżniania i duża wydajność wyładowcza. Jednak konstrukcje tego typu, ze względów wytrzymałościowych, oferowane są w mniejszych pojemnościach. Dodatkowym rozwiązaniem w silosach tego typu jest stosowanie podwójnego płaszcza, który stwarza dodatkową izolację termiczną. Ma ona na celu zapobieganie skraplaniu się pary wodnej wewnątrz silosu.
Ziarno musi być wietrzone
Konstrukcje silosów zapewniają aktywne przewietrzanie surowca w trakcie magazynowania. System wentylacji najczęściej zbudowany jest z wentylatora, kanału powietrznego, systemy podług sitowych i kominków wentylacyjnych. Wtłaczane powietrze otoczenia rozprowadzane jest kanałami i przez podłogę sitową wprowadzane do surowca przechowywanego w silosie.
Powietrze po przejściu przez całą warstwę opuszcza silos kominkami wentylacyjnymi w dachu konstrukcji, bądź innymi elementami konstrukcji. Oprócz wentylacji powietrzem otoczenia, układ może przy użyciu elektrycznej nagrzewnicy podwyższać temperaturę powietrza poprzez podgrzanie o 5-8 stopni Celsjusza i w ten sposób realizować w pewnym zakresie proces długotrwałego suszenia.
Połączone z silosem układy przewietrzające muszą pod względem osiąganych parametrów czyli wydajności powietrza i sprężu (wielkość charakteryzująca prace sprężarki ) uwzględniać gatunek magazynowanego surowca rolniczego. Potrzeba około 1000 metrów sześciennych powietrza wentylacyjnego do ochłodzenia jednego metra sześciennego ziarna o 5-8 stopni Celsjusza, w okresie pierwszych przymrozków jesienią, gdy temperatura powietrza i składowanego materiału przekracza 20 stopni Celsjusza.
Czas trwania dosuszania ziarna przez wietrzenie, przy wymuszonym przepływie powietrza zależy nie tylko od wilgotności względnej powietrza i jego temperatury. Ma na to również wpływ natężenie przepływu powietrza oraz wysokość warstw oraz wilgotność i temperatura składowanego materiału.
Silos reguluje wilgotność
Wilgotność względna powietrza oraz jego temperatura zależy między innymi od warunków atmosferycznych, pory roku, dnia, nasłonecznienia. Warto przy tym zaznaczyć, że wilgotność względna powietrza nie wyraża bezwzględnej zawartości pary wodnej w powietrzu. Przykładowo, wielkość 50 procent wilgotności względnej wskazuje, że powietrze to zawiera połowę ilości wody, którą jest w stanie pochłonąć. Chłonność pary wodnej przez powietrze zależy od temperatury i jest większa przy wyższych temperaturach powietrza. W okresie niekorzystnych warunków atmosferycznych, gdy wilgotność powietrza jest duża przewietrzane ziarno mogłoby ulec nawilgoceniu, należy wtedy powietrze podgrzewać.
Urządzenia do schładzania ziarna zostały skonstruowane już około 45 lat temu. Dawnej były przeznaczone do schładzania wilgotnego ziarna po zbiorze kombajnem, w przypadku dużego nagromadzenia ziarna przed suszeniem. Aktualnie proces chłodzenia przeprowadza się dla ziarna suchego o odpowiedniej wilgotności przechowalniczej jako dodatkowa ochrona przed postaniem i rozwojem grzybów i działaniem owadów. Chłodzenie redukuje oddychanie zboża i przesuwa zimną porę roku na okres letni. W atmosferze schłodzonej przechowuje się nie tylko płody ziarniste, również owoce i warzywa.
Zanim ziarno trafi do magazynu
Wzrastająca liczba magazynów ziarna, powoduję że rola i wpływ podstawowych zjawisk zachodzących w składowanych płodach rolnych powinna być w większym stopniu kontrolowana w celu zapewnienia wymaganej jakości. Podstawowe zasady jakie należy brać pod uwagę w celu zapewnienia prawidłowych warunków przechowywania to chociażby dobór odmian zbóż do warunków klimatycznych zapewniających niskie wilgotności ziarna w okresie zbioru. Oczyszczanie ziarna przez zasypem do suszarni z zanieczyszczeń lekkich, które są dodatkową niepotrzebna masą i woda do odparowania. Kontrola temperatury ziarna i poziomu wilgotności ziarna szczególnie w okresie przewietrzania i schładzania.
Tekst: Monika Mocna, Powiatowy zespół Doradztwa Rolniczego w powiecie kaliskim
Źródło: Zboża wysokiej jakości – poradnik dla producentów, Warszawa 2023 rok, praca zbiorowa
