PIORiN: Pojawiła się alternarioza ziemniaka

PIORiN poinformował, że w województwie kujawsko-pomorskim pojawiło się zagrożenie alternariozą ziemniaka.

Alternarioza ziemniaka powodowana przez grzyby Alternaria solani i Alternaria alternata występuje zwykle w czerwcu, w fazie kwitnienia i zawiązywania bulw.

Występowaniu alternariozy sprzyja ciepła i umiarkowanie wilgotna pogoda, czyli okresy suszy występujące przemiennie z niewielkimi, ale częstymi opadami deszczu i długo utrzymującymi się rosami.

Objawem choroby, głównie na starszych liściach, są brunatnoczarne współśrodkowo strefowane suche plamy o różnej wielkości. Na styku tkanki żywej i zainfekowanej tych liści może występować dookoła plam żółta obwódka. Przy sprzyjających warunkach do rozwoju choroby plamy mogą się powiększać i łączyć powodując całkowite obumarcie blaszki liściowej. Na roślinach osłabionych w wyniku braku składników pokarmowych, zawirusowanych lub z rizoktoniozą objawy chorobowe występują o kilka dni wcześniej niż na roślinach pełnych wigoru. Na powierzchni bulw ziemniaków z objawami alternariozy występują brunatne, owalne lub nieregularne wgłębne, wklęsłe plamy, a miąższ porażonej części bulwy jest bardzo twardy i brunatny. Takie bulwy źle się przechowują, a użyte do sadzenia nie kiełkują lub po skiełkowaniu gniją. Straty plonów bulw w sprzyjających latach dla rozwoju alternariozy ziemniaka mogą sięgać nawet do 30-70 proc.

Skuteczna ochrona
W ograniczeniu występowania alternariozy  należy stosować zdrowe, najlepiej kwalifikowane sadzeniaki odmian o możliwie jak najwyższej genetycznej odporności. W celu przyspieszenia wschodów, szczególnie odmian wczesnych o niskiej odporności na te choroby, można zastosować pobudzanie i podkiełkowywanie bulw. Ważne jest także niszczenie źródeł pierwotnej infekcji, czyli chorych bulw odrzucanych podczas sortowania lub roślin wyrośniętych z bulw pozostawionych w glebie przez okres zimy.

Dla występowania choroby ważne jest nawożenie ziemniaków, a szczególnie azotem. Powinno być dostosowane do zasobności gleby i wymagań konkretnej odmiany. Zbyt wysokie jego dawki mogą przyczynić się do opóźnienia tuberyzacji i nadmiernego rozrostu naci powodując zbytnie zagęszczenie plantacji, w której ze względu na utrudnione przewietrzanie zaraza może intensywniej się rozwijać.

Dla skutecznej ochrony roślin przed alternariozą  zalecana jest chemiczna ochrona. W tym celu można stosować fungicydy kontaktowe (powierzchniowe), wgłębne i układowe (systemiczne). Preparaty o działaniu systemicznym wnikają do rośliny i krążą wraz z sokiem, chroniąc rośliny, a także nowo przyrastające ich części przed infekcją oraz niszczą patogena, którego rozwój w roślinie już się rozpoczął. Stosowanie tych preparatów w sezonie wegetacyjnym powinno ograniczyć się do 2-3 zbiegów, ze względu na możliwość uodpornienia się na nie zarazy. Do ochrony plantacji będących w pełni wegetacji nadają się preparaty wgłębne, które wnikają do rośliny na kilka warstw komórek. Podobnie jak środki systemiczne niszczą patogena, który wcześniej wniknął do rośliny, ale słabiej chronią nowo rozwijające się przyrosty. Natomiast do ochrony już w pełni rozwiniętych roślin można stosować środki kontaktowe, których skuteczność ochrony przed infekcją, przy dokładnym pokryciu liści preparatem, wynosi ok. 7 dni. Fungicydy te nie mają możliwości niszczenia patogena po jego wniknięciu do rośliny, ani nie przemieszczają się w roślinie. Stosowanie fungicydów na plantacjach ziemniaków powinno być przemienne.

Alternarioza ziemniaka występuje przeważnie 10-15 dni wcześniej przed zarazą ziemniaka. Stosując przeciwko niej fungicydy, możemy jednocześnie chronić ziemniaki także i przed zarazą. Pierwszy oprysk stosujemy od momentu wystąpienia pierwszych objawów alternariozy na roślinach. Przy niewielkim jej nasileniu wystarczy stosować fungicydy kontaktowe lub wgłębne, natomiast przy intensywnym rozwoju części nadziemnej i wzrostu presji infekcyjnej zarazy ziemniaka należy stosować środki o działaniu systemicznym lub systemiczno-wgłębnym. Określenie terminu pierwszego i następnych zabiegów fungicydowych przeciwko zarazie powinno być w oparciu o przebieg pogody oraz szczegółowy monitoring plantacji ziemniaków w regionie. Najczęściej pierwszy zabieg wykonuje się w momencie zwarcia rzędów lub gdy na ziemniakach odmian wczesnych wystąpiły pierwsze objawy choroby.

Monitoring występowania zarazy ziemniaka prowadzi również na swojej stronie IOR (www.ior.poznan.pl).

Częstotliwość zabiegów przy silnym zagrożeniu rozwoju choroby wykonuje się co 7 dni preparatami kontaktowymi lub co 10 dni preparatami wgłębnymi lub systemicznymi (układowymi). Przy mniejszym zagrożeniu infekcją zabiegi opryskiwania roślin można wydłużyć do 14 dni.

Do ochrony plantacji ziemniaków przed alternariozą w 2016 roku dostępnych jest na polskim rynku 59 preparatów o różnym zakresie działania, co pozwala układać zróżnicowane programy ochrony roślin.

Można je znaleźć tu: http://www.minrol.gov.pl/Informacje-branzowe/Wyszukiwarka-srodkow-ochrony-roslin

Redakcja AgroNews, fot. dr Wojciech Nowacki, Zakład Agronomii Ziemniaka, IHAR – PIB Oddział w Jadwisinie

Źródło: Gazeta Interaktywna AgroNews, nr 5, dr Katarzyna Rębarz, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu