W okresie pięciu miesięcy 2021 r. odnotowano wzrost wartości eksportu towarów rolno-spożywczych z Polski. Od stycznia do maja 2021 r. sprzedaż towarów rolno-spożywczych za granicę osiągnęła 14,5 mld EUR, o 3,8% więcej niż rok wcześniej.
Wzrost eksportu był wynikiem rosnącej aktywności gospodarczej polskich przedsiębiorców, dobrym przygotowaniem krajowych firm do funkcjonowania w warunkach pandemii oraz utrzymującym się popytem na polskie produkty na rynku międzynarodowym. Konkurencyjność cenową polskich produktów rolno-spożywczych wspierał korzystny dla eksporterów kurs złotego względem euro.
Jednocześnie import towarów rolno-spożywczych wyniósł 9,7 mld EUR i był o 2,1% wyższy niż przed rokiem. Dodatnie saldo wymiany handlowej zwiększyło się w porównaniu z tym samym okresem 2020 r. o 7,6%, osiągając 4,7 mld EUR.
Wpływ na wyniki sprzedaży zagranicznej uzyskiwane przez krajowych eksporterów w okresie styczeń–maj 2021 r. miały także wysokie ceny żywności na rynku światowym mające odzwierciedlenie w rosnącej wartości miesięcznego indeksu cen żywności FAO. W okresie pięciu miesięcy 2021 r. średnia wartość indeksu wzrosła z 113,3 pkt w styczniu 2021 r. do 127,8 pkt w maju br., tj. o blisko 13%. Był to dwunasty z rzędu miesięczny wzrost wartości, na poziomie nienotowanym od września 2011 r. (http://www.fao.org/worldfoodsituation/foodpricesindex/en/). Znaczną dynamiką wzrostową odznaczały się w szczególności ceny nasion oleistych oraz w mniejszym stopniu produktów mięsnych i mlecznych.
Struktura geograficzna eksportu produktów rolno-spożywczych z Polski
W okresie pierwszych pięciu miesięcy 2021 r. polskie produkty rolno-spożywcze trafiły do odbiorców w 192 krajach na wszystkich kontynentach. Podobnie jak w latach poprzednich towary te były eksportowane z Polski przede wszystkim na rynek unijny. Dostawy do krajów UE–27 wygenerowały 10,3 mld EUR (wzrost o 5,6%), co stanowiło 71% przychodów uzyskanych z eksportu towarów rolno-spożywczych ogółem.
Struktura geograficzna polskiego eksportu rolno-spożywczego w okresie styczeń–maj 2021 r.
Polski eksport rolno-spożywczy na rynek UE charakteryzuje się znaczną koncentracją geograficzną. Głównym partnerem handlowym Polski pozostają Niemcy. Eksport do tego kraju w okresie pięciu miesięcy 2021 r. wyniósł 3,5 mld EUR i był o 6% większy niż przed rokiem. Ważnymi odbiorcami polskich artykułów rolno-spożywczych były także: Francja (862 mln EUR, wzrost o 13%), Niderlandy (838 mln EUR, wzrost o 5%), Włochy (792 mln EUR, wzrost o 14%) oraz Czechy (605 mln EUR, podobnie jak przed rokiem). Łącznie eksport na rynki wymienionych pięciu krajów wygenerował 6,6 mld EUR, co stanowiło ponad 64% wartości eksportu do UE-27.
Do krajów pozaunijnych w okresie styczeń–maj 2021 r. wyeksportowano z Polski produkty rolno-spożywcze o wartości 4,2 mld EUR, nieznacznie (o 0,3%) niższej niż w analogicznym okresie przed rokiem, w tym eksport do krajów Wspólnoty Niepodległych Państw ukształtował się na poziomie 749 mln EUR, o 4% wyższym niż rok wcześniej. Spośród krajów WNP największą wartość osiągnął wywóz na Ukrainę – 317 mln EUR (wzrost o 6%), następnie do Federacji Rosyjskiej – 256 mln EUR (wzrost o 11%) oraz na Białoruś – 111 mln EUR (spadek o 8%).
Eksport do pozostałych krajów (nienależących do UE i WNP) uległ obniżeniu o 1%, do 3,4 mld EUR. Na uwagę zasługuje spadek obrotów w eksporcie na rynek Wielkiej Brytanii (o 13%, do 1,1 mld EUR), co jest spowodowane m.in zmianami administracyjno–organizacyjnymi we wzajemnych relacjach handlowych w związku z opuszczeniem przez Wielką Brytanię rynku i unii celnej UE, a także zwiększonymi zapasami poczynionymi przez importerów brytyjskich w ostatnim kwartale 2020 r. na poczet pierwszych miesięcy 2021 r.
Znaczącymi odbiorcami krajowych artykułów rolno-spożywczych, podobnie jak w latach poprzednich, były także: Arabia Saudyjska (przychody na poziomie 301 mln EUR, spadek o 7%; eksport głównie papierosów i pszenicy), Stany Zjednoczone (233 mln EUR, wzrost o 13%; wywóz przede wszystkim mięsa wieprzowego, alkoholu i wyrobów czekoladowych) oraz Algieria (216 mln EUR, ponad dwukrotny wzrost; 60% wartości eksportu stanowił wywóz pszenicy), a w dalszej kolejności: Izrael (106 mln EUR, wzrost o 8%; wywóz przede wszystkim cukru i mięsa wołowego), Norwegia (98 mln EUR, wzrost o 7%; eksport przede wszystkim papierosów – 36% wartości), a także Chiny (93 mln EUR, wzrost o 20%; eksport głównie mleka płynnego i śmietany oraz serwatki – łącznie ponad 60% wartości wywozu) i Maroko (92 mln EUR, dwuipółkrotny wzrost; eksport głównie pszenicy – 88% wartości).
Struktura towarowa eksportu produktów rolno-spożywczych z Polski
W strukturze towarowej wartości polskiego eksportu produktów rolno-spożywczych dominowały mięso, przetwory mięsne oraz żywiec. W okresie pięciu miesięcy 2021 r. przychody uzyskane ze sprzedaży zagranicznej tej grupy towarowej były o 1% wyższe niż rok wcześniej i wyniosły 2,6 mld EUR, stanowiąc 18% wartości całego polskiego eksportu produktów rolno-spożywczych. Największy udział w wartości eksportu tej grupy towarowej miały: mięso drobiowe (38% – 985 mln EUR), przetwory mięsne (25% – 666 mln EUR), mięso wołowe (22% – 564 mln EUR) i mięso wieprzowe (12% – 323 mln EUR). Eksport zwierząt żywych oraz pozostałych gatunków mięs był stosunkowo niewielki i stanowił wartościowo odpowiednio 2% i 1% udziału w eksporcie produktów mięsnych z Polski.
W okresie styczeń–maj 2021 r. drugą pod względem wartości pozycję z 13% udziałem w eksporcie produktów rolno-spożywczych z Polski zajmowało ziarno zbóż i przetwory, których sprzedaż, w porównaniu z analogicznym okresem 2020 r., zwiększyła się o 7%, do 1,9 mld EUR.
Wzrost wartości eksportu odnotowano także w przypadku produktów mlecznych (o 7%, do 1,1 mld EUR), ryb i przetworów (o 9%, do 1,0 mld EUR), a także cukru i wyrobów cukierniczych (o 7%, do 1,0 mld EUR). Większa była również wartość wywozu m.in.: owoców łącznie z przetworami – o 1% (0,6 mld EUR), kawy, herbaty i kakao – o 5% (0,4 mld EUR), nasion roślin oleistych i tłuszczów roślinnych – o 11% (0,3 mld EUR) oraz alkoholi – o 4% (0,2 mld EUR). Zmniejszeniu uległy natomiast wpływy ze sprzedaży zagranicznej tytoniu i wyrobów tytoniowych (o 4%, do 1,6 mld EUR), warzyw i przetworów (o 0,2%, do 0,7 mld EUR) oraz soków owocowo-warzywnych (o 6,5%, do 0,2 mld EUR).
Struktura towarowa polskiego eksportu rolno-spożywczego w okresie styczeń–maj 2021 r.
Udział eksportu artykułów rolno-spożywczych w polskim eksporcie ogółem
W okresie pierwszych pięciu miesięcy 2021 r. odnotowano spadek udziału wpływów uzyskanych ze sprzedaży zagranicznej artykułów rolno-spożywczych w polskim eksporcie ogółem. W okresie styczeń–maj 2021 r. udział ten wyniósł 12,8% wobec 15,4% w porównywalnym okresie 2020 r.
Opracowano w Biurze Analiz i Strategii KOWR
