W uprawie rzepaku stajemy przed nieustannymi wyzwaniami – dobór skutecznej i opłacalnej ochrony, kurcząca się oferta środków chemicznych, zmiany klimatu oraz uodparnianie się patogenów. Celem hodowli KWS jest udoskonalanie odmian tak, by rolnik miał szanse sprostać tym wyzwaniom. W KWS jednym z ważniejszych projektów badawczych jest odporność na suchą zgniliznę kapustnych. Choroba ta jest powszechna i groźna. Zignorowanie jej objawów na plantacji może skończyć się startami rzędu 60%.
Rośliny rzepaku są narażone na infekcję od samego początku, aby się o tym przekonać wystarczy posiać niezaprawiony materiał siewny. Bez fungicydu ryzyko zamierania siewek jest bardzo duże. Zaprawa chroni na pierwszym etapie wzrostu i rozwoju roślin. W fazie 2-4 liści działanie preparatu słabnie i mogą pojawić się pierwsze objawy. Zarodniki pochodzące z resztek pożniwnych unoszą się w powietrzu i osiadają na liściach. Następnie proces chorobotwórczy postępuje co można rozpoznać po nekrotycznych, okrągłych plamach, w późniejszym stadium pokrytych czarnymi punktami. Przy umiarkowanej presji plamy występują pojedynczo, ale przy silnej może ich być nawet kilkanaście. Prowadzi to do zamierania liści i zaburzeń rozwoju. Skutkiem jest gorsze formowanie rozgałęzień bocznych
i pogorszona kondycja przed zimą co bezpośrednio przekłada się na plon.
Badania KWS nad odpornością wykazały że u jej podstaw leżą różne mechanizmy, a ich skuteczność widać już jesienią. Odmiany z genem Rlm7 charakteryzowało 50% mniejsze porażenie niż nieodporny wzorzec Natomiast odmiany z genem RlmS charakteryzowało porażenie mniejsze nawet o 90%.
W praktyce aby zapobiegać chorobie jesienią aplikowane są również fungicydy z funkcją regulatora wzrostu. W przypadku Adelmo KWS F1 i Feliciano KWS F1 wystarczy skupić się na regulacji ponieważ doskonale poradzą sobie z suchą zgnilizną. Brak jakiejkolwiek ochrony czy odporności prowadzi do dalszego rozwoju procesu chorobowego.
Z zainfekowanych liści grzyb rozprzestrzenia się w głąb rośliny i w okresie spoczynku zimowego gromadzi się u podstawy łodygi. Wiosną rozwija się wraz z jej wzrostem, prowadząc do zamierania tkanek. Rośliny są osłabione, bardziej wrażliwe na niekorzystne warunki zewnętrzne i gorzej sobie radzą z innymi patogenami. W końcowym stadium plantacja ma niskie wyrównanie, dochodzi do całkowitej martwicy łodyg i wylegania, jest mało łuszczyn, nasiona są drobne i o niskiej zawartości tłuszczu.
Spadek plonu spowodowany suchą zgnilizną kapustnych jest poważnym wyzwaniem w hodowli, jednak wykorzystanie zjawiska heterozji zwiększyło możliwości walki z tym zagrożeniem. Pojawiły się szanse na skrócenie czasu powstawania odmiany o pożądanych cechach z kilkunastu do kilku lat. Przenoszenie tych cech z różnych źródeł do konkretnej hybrydy mogło odbywać się w bardziej kontrolowany sposób i na większa skalę. Początki prac nad odpornością w KWS skupione były na poszukiwaniach jej źródeł, a proces ten trwa do dziś.
Przełomem okazały się odmiany z genem Rlm7. Umberto KWS F1 już od kilku sezonów jest numerem jeden w naszym asortymencie. Posiada bardzo wysoki potencjał plonowania, a w razie dużego zagrożenia suchą zgnilizną utrzymuje wysoka zdrowotność. Dziś zadaniem hodowców jest dostarczać pożądane cechy w kompletnych kombinacjach – plon, odporności, przystosowanie do warunków zewnętrznych, a nawet efektywne pobieranie składników pokarmowych. Dalszy rozwój zależy od tego na ile trafnie rozpoznamy potrzeby, które pojawią się dopiero w przyszłości. Hodowcy są odpowiedzialni za odmiany przyszłości, które będą musiały plonować w warunkach zmniejszonej ochrony chemicznej, przy zupełnie nowych uodpornieniach się patogenów lub przy nietypowym przebiegu pogody. KWS skupia swoją aktywność badawczą w tym obszarze. Przykładem jest wykorzystanie innowacyjnego mechanizmu odporności na suchą zgniliznę RlmS. Jego działanie zostało udokumentowane w doświadczeniach nad tą chorobą we Francji, gdzie od 2019 obserwuje się przełamanie Rlm7. Prawdopodobnie następuje ono wskutek coraz częstszego pojawiania się rzadziej spotykanych dotąd patotypów sprawcy choroby. Doświadczenia te są infekowane w sposób kontrolowany, a potem przez całą wegetację ocenia się zdrowotność. Odmiany Feliciano KWS F1 i Adelmo KWS F1 posiadające gen RlmS wykazywały minimalne objawy.
Już dziś KWS pracuje nad rozwiązaniami, które będą niezbędne w przyszłości i pozwolą utrzymać wysoka rentowność plantacji rzepaku ozimego.
Źródło: KWS Polska
