Kapusta brukselska zaliczana jest do warzyw o dużej wartości odżywczej i smakowej. Zawiera dużo wysokowartościowego białka, witaminy C, B1, karotenu a także soli wapnia, żelaza i fosforu. Jest warzywem, które pojawia się w sprzedaży na początku jesieni i utrzymuje się na rynku w okresie zimowym. Mrożona dostępna jest w handlu przez cały rok.
Optymalna temperatura wzrostu dla kapusty brukselskiej to 12oC. Zbyt wysoka temperatura ma wpływ na tworzenie się główek luźnych i miękkich. Brukselka należy do roślin wytrzymałych na niskie temperatury. Dobrze znosi spadki temperatur do -12oC a nawet -17oC. Jej zamrażanie i rozmarzanie w okresie zimowym nie odbija się na jakości główek. Rośliny mogą pozostawać na polu do stycznia a nawet lutego.
W Polsce centralnej i wschodniej, gdzie najczęściej uprawia się ten gatunek, często latem występują zbyt wysokie temperatury oraz niedobór opadów, a to powoduje zbyt wybujały wzrost części wegetatywnej i rozluźnienie główek. Niedobór wody w okresie zawiązywania główek wpływa na złe przemieszczanie się wapnia w roślinie, czego następstwem jest wewnętrzne brunatnienie główek.
Warunki glebowe
Ze względu na długi okres wegetacji brukselka uprawiana jest w plonie głównym. Przedplonem dla niej mogą być warzywa wcześnie schodzące z pola: szpinak, sałata, cebula, pomidory oraz groch i fasola.
Wymagania glebowe tej kapusty są średnie. Dobrze plonuje na glebach próchnicznych, zasobnych w wapń. Udaje się też na glebach piaszczysto – gliniastych o ph 6 – 7,5. Nie powinno się jej jednak uprawiać po roślinach krzyżowych ze względu na występowanie kiły.
Wymagania pokarmowe…
… w stosunku do azotu, fosforu i potasu są duże. Sadzi się ją w pierwszym roku po oborniku zastosowanym jesienią w dawce 30 – 40 t/ha.
Oprócz organicznego niezbędne jest uzupełniające nawożenie mineralne. Optymalną jego wielkość można ustalić w oparciu o analizę gleby. Zalecane dawki nawożenia mineralnego zależą też od odmiany. Azot należy stosować w 2 – 3 dawkach łącznie około 150-200 kg/ha. Aż 40% tej dawki najlepiej zastosować przed sadzeniem, 30% pogłównie w fazie 5-6 liści, a pozostałe 30% w międzyrzędzia w początkowym okresie wiązania główek. Pamiętajmy, że zbyt wysokie dawki azotu powodują wyleganie roślin, zwiększenie udziału główek dużych, oraz występowanie wewnętrznego brunatnienia główek.
Potas i fosfor najlepiej stosować przed sadzeniem. Dawki na 1ha wynoszą: 70-120 kg P2O5, 200-250 kg K2O a także 0,5-1kg Mo.
Uprawę gleby przeprowadza się po zbiorze przedplonu. Na glebach zwięzłych wykonuje się orkę wczesną pod którą wysiewa się nawozy fosforowe w postaci superfosfatu i nawozy potasowe w postaci soli potasowej.
Wysiew
Kapustę brukselską można uprawiać z rozsady lub z siewu nasion wprost do gruntu. Zaprawione nasiona kapusty brukselskiej wysiewa się na rozsadniku w ilości 3-4 g na 1m2 w rzędy co 20 cm. Aby wyprodukować rozsadę potrzebną do obsadzenia 1ha należy wysiać ok. 600g nasion.
Termin wysiewu nasion odmian wczesnych przypada na drugą połowę kwietnia, natomiast dla odmian późnych wysiew jest wcześniejszy – z początkiem kwietnia. Od połowy maja do początku czerwca sadzi się rozsadę na polu w rozstawie rzędów 67,5 cm. Odległość między roślinami w rzędzie zależy od przeznaczenia, techniki zbioru, odmiany i wynosi od 40 do 60 cm. Przy uprawie do bezpośredniego zaopatrzenia rynku zagęszczenie roślin na 1 ha wynosi 20 – 25 tys. sztuk, natomiast dla zamrażalnictwa 33 – 35 tys. sztuk. Kapustę brukselską z siewu nasion bezpośrednio do gruntu uprawia się z myślą o przemyśle chłodniczym. Zaprawione nasiona wysiewa się za pomocą siewnika precyzyjnego. Termin siewu przypada na 2 lub 3 dekadę kwietnia na głębokość 1-2 cm.
Odmiany
Wczesne:
Amoroso F1 – rośliny średnio wysokie, główki okrągłe lub jajowate, odległość między główkami mała.
Diablo F1 – odmiana średnio wysoka, główki kuliste, intensywnie zielone, ścisłe. Odmiana plenna. Zbiór październik, listopad. Nadaje się do mrożenia.
Średnio wczesne:
Asgard F1 – rośliny średniej wysokości, główki okrągłe, gładkie, ciemnozielone. Średnica główek 2-3 cm. Odporna na choroby. Wymaga ogławiania. Nadaje się do zbioru mechanicznego i do mrożenia.
Boxer F1 – rośliny wysokie, główki kuliste, zwięzłe, zielone. Odmiana odporna na niskie temperatury, do mrożenia. Zbiór: listopad , grudzień.
Fregata F1 – rośliny średnio wysokie, 40-50 cm, o dużych liściach, odznacza się dużym plonem głównym. Do przemysłu chłodniczego i bezpośredniego spożycia.
Valiant F1 – rośliny średnio wysokie, o gęsto osadzonych główkach, plenna, do przemysłu chłodniczego, odporna na wewnętrzne brunatnienie główek.
Średnio późne:
Bilion F1 – łodyga wysoka, główki małe, kuliste, ścisłe, odmiana plenna, do zamrażalnictwa.
Maczuga – odmiana krajowa, tworzy 40-50 główek na roślinie, główki ciemnozielone, ścisłe. Odmiana odporna na wewnętrzne brunatnienie główek.
Późne:
Ajax F1 – rośliny średnio wysokie, główki ciemnozielone, małe, twarde. Nadaje się do zbioru mechanicznego, zbiór listopad – grudzień.
Philemon F1 – rośliny wysokie, główki średniej wielkości, okrągłe, zwięzłe, ciemnozielone. Odległość między główkami na pędzie średnia.
Explorer F1 – odmiana średnio wysoka, główki okrągłe, zwięzłe, gładkie, duża odporność na niskie temperatury. Przeznaczona do bardzo późnych zbiorów dla zamrażalnictwa. Odporna na wewnętrzne brunatnienie główek.
Zabiegi pielęgnacyjne
Kapusta brukselska dobrze reaguje na nawadnianie w okresie wiązania główek. W sierpniu i wrześniu, w okresie suszy przeprowadza się nawadnianie w dawce 20 mm opadu. W celu poprawy wyrównania główek można zastosować obrywanie dolnych liści. Częściowe usunięcie liści może jednak sprzyjać szybszemu przemarzaniu główek późną jesienią.
Ogławianie roślin, czyli ścinanie wierzchołka wzrostu, przyspiesza dojrzewanie główek oraz wpływa na równomierne ich dorastanie. Zabieg ten wykonuje się gdy rośliny są w pełni wyrośnięte a dolne główki mają średnicę 15 mm. Termin ogławiania przypada na połowę września.
Zbiór
Przeprowadza się go w listopadzie, grudniu a u odmian odpornych na niskie temperatury nawet w styczniu. Uprawiane obecnie odmiany cechuje dobre wyrównanie główek, co umożliwia przeprowadzenie jednorazowego zbioru mechanicznego. Do zbioru należy przystąpić wówczas, gdy główki mają minimalną średnicę 10-15 mm, są twarde, zwięzłe a ich zewnętrzne liście nie zaczęły jeszcze żółknąć. Plon ogólny główek w zależności od odmiany i warunków uprawy jest zróżnicowany i wynosi 5-18 t z ha. Oczyszczone z zewnętrznych liści główki można przechowywać w chłodni lub pomieszczeniach magazynowych przez okres 3-5 tygodni, utrzymując temperaturę 0-10 C i wilgotność względną powietrza 95-100%.
Źródło: Grażyna Michalak, Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego, www.modr.mazowsze.pl, fot. sxc.hu
