Dzięki własnej, komercyjnej produkcji nasion, Chorwacja stała się jednym z czołowych krajów Unii Europejskiej pod względem ekologicznej produkcji rolnej. Jednak rolnicy pracujący w tym sektorze obawiają się, że wprowadzenie nowej ustawy o nasiennictwie może temu zagrozić, piszą Iva Badanjak i Karla Junicic z EURACTIV.hr.
Projekt ustawy, który został przedstawiony w grudniu, ma na celu uproszczenie produkcji i certyfikacji nasion, w szczególności w odniesieniu do starszych i rodzimych odmian.
Co z bioróżnorodnością w chorwackim rolnictwie
Proponowane przepisy okazały się być kontrowersyjne, a krytycy ostrzegają, że mogą one mieć daleko idące konsekwencje dla bioróżnorodności w chorwackim rolnictwie. Zarówno flagowa strategia Unii Europejskiej „od pola do stołu” (F2F), jak i dotycząca bioróżnorodności, wyrażają istotę ochrony nasion i potrzebę ułatwienia dostępu do odmian rodzimych na rynku.
„Komisja podejmie środki, których celem jest ułatwienie rejestracji odmian nasion, w tym dla rolnictwa ekologicznego oraz zapewnienie łatwiejszego dostępu do rynku dla odmian tradycyjnych i przystosowanych do warunków lokalnych”, napisano w strategii F2F. Podobne postanowienie, które mówi o „ochronie i zrównoważonym wykorzystaniu oraz rozwoju zasobów genetycznych w rolnictwie”, zapisano w ramach wspólnej polityki rolnej (WPR).
Przepisy ustawy uderzają bezpośrednio w rolników
Jednakże według chorwackiego Stowarzyszenia na rzecz Zrównoważonego Rolnictwa (Biovrt), proponowana ustawa zawiera szereg problematycznych elementów. Silvija Kolar-Fodor, szefowa Biovrt wskazała, że przepisy ustawy uderzają bezpośrednio w tysiące rolników i znacząco podniosą cenę produktów oraz ryzyko dalszego wzrostu cen nasion.
„Chorwacka produkcja nasion jest niewystarczająca, aby spełnić zapotrzebowanie, a nasz cały system żywieniowy jest zależny od importu. W 2019 r. zaimportowano nasiona o łącznej wartości 9,9 mln euro”, wylicza Kolar-Fodor. Jednym z kluczowych problemów jest fakt, że celem nowych przepisów jest wprowadzenie terminu „Nasiona z gospodarstwa rolnego” – materiał siewny odmiany rośliny rolniczej wyprodukowany i przeznaczony do siewu wyłącznie we własnym gospodarstwie rolnym – i zakazanie jego sprzedaży na rynku.
Inna kontrowersja dotyczy art. 16, który ogranicza stosowanie takich nasion w rodzinnych gospodarstwach rolnych. „Termin ten nie istnieje w żadnej z dyrektyw unijnych, które regulują produkcję nasion”, powiedziała Kolar-Fodor. „Projekt ustawy reguluje kwestie dotyczące nasion z gospodarstw rolnych i jednocześnie wyraźnie zakazuje ich wprowadzania na rynek. Dlatego wierzymy, że termin ten, jak i wszystkie przepisy, które się do niego odnoszą, powinny zostać usunięte”, zaznaczyła.
Ministerstwo rolnictwa zaprzecza
Ministerstwo rolnictwa twierdzi, że nowe prawo nie nakłada żadnych nowych restrykcji na produkcję nasion i system ich certyfikacji, a umożliwia wprowadzanie starszych i rodzimych odmian. Według ministerstwa, sektor produkcji nasion wzrósł o 23 proc. w ciągu ostatnich trzech lat, ale co roku około 20 proc. nasion jest wyjątkowo niskiej jakości, co prowadzi do spadku produkcji.
Tymczasem Chorwacka Agencja Rolnictwa i Żywności (HAPIH) podkreśla, że dzięki rejestrowaniu odmian w wykazie krajowym, wszystkie istniejące odmiany zostaną zgromadzone w jednym miejscu, ułatwiając produkcję i sprzedaż starych, rodzimych genotypów. Jednakże Sunčana Pešak, sekretarz HSEP, wskazuje na art. 16, który mówi o tym, że rolnicy mogą uprawiać tylko certyfikowany materiał siewny na własny użytek pod warunkiem, że są w stanie udowodnić jego pochodzenie.
16 marca komisarz unijna ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności Stella Kyriakides powiedziała, że nie posiada informacji na temat chorwackiego prawa, więc może jedynie odnieść się do „legislacji UE w zakresie rynku nasion”.
Na prośbę Rady, Komisja obecnie sporządza badanie w zakresie możliwości aktualizacji prawa o obrocie materiałem siewnym. „Chorwacja posiada naturalny potencjał do zrównoważonego rolnictwa. Wierzę, że nowa europejska strategia, czyli Europejski Zielony Ład, umożliwi nam dokonanie postępu we właściwym kierunku, jeśli w odpowiednim czasie przyjmiemy spójne strategie i plany”, stwierdziła Žulj Mihaljević.
https://www.euractiv.pl/ – Iva Badanjak i Karla Juničić | Tłumaczenie Paulina Borowska
