Jako państwo członkowskie Unii Europejskiej od 2025 r. jesteśmy zobowiązani do stosowania normy GAEC 2, czyli do ochrony torfowisk i obszarów podmokłych. Przypominamy, że gospodarstwa o wielkości do 10 ha użytków rolnych (czyli 73 proc. gospodarstw kraju) nie podlegają kontroli i sankcjom związanym z realizacji warunkowości.
Obszary objęte normą GAEC 2
Dzięki negocjacjom MRiRW z Komisją Europejską (KE) udało się ustalić kryterium zawartości materii organicznej, definiujące obszar objęty normą GAEC 2, na poziomie co najmniej 40 proc., zamiast początkowo zakładanych 30 proc.
Powierzchnia obszarów użytkowanych rolniczo do objęcia normą GAEC 2 w skali kraju zmniejszyła się o ok. 178 tys. ha w stosunku do powierzchni przyjętej w PS WPR w 2022 r. Obecnie powierzchnia ta wynosi ok. 399,9 tys. ha, na które składają się:
- grunty orne – 9,58 proc., tj. ok. 38,3 tys. ha;
- trwałe użytki zielone – ok. 90,42 proc., tj. ok. 361,6 tys.
Znaczna część tych obszarów pokrywa się z obszarami chronionymi w ramach NATURA 2000, co oznacza, że już obecnie podlegają one ochronie.
Rolnicy, wypełniając wniosek o przyznanie płatności, będą mieli możliwość zobaczenia szczegółowych zasięgów występowania gruntów objętych normą GAEC 2 w swoim gospodarstwie w aplikacji eWniosekPlus.
Kryteria definiujące obszary do objęcia norma GAEC 2 są określone w rozporządzeniach Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie torfowisk i obszarów podmokłych objętych normą GAEC 2. Natomiast warunki stosowania normy, zarówno na gruntach ornych, jak i trwałych użytkach zielonych, ujęto w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, zmieniającym rozporządzenie w sprawie norm oraz szczegółowych warunków ich stosowania. Oba rozporządzenia weszły w życie 15 marca 2025 r.
Przypominamy, że wizualizacja obszarów GAEC 2 dostępna jest na stronie: https://gaec2.iung.pl/.
Możliwość ubiegania się o płatności bezpośrednie
Rolnicy, którzy mają w swoich gospodarstwach obszary podlegające ochronie w ramach tej normy, jeśli spełniają warunki i kryteria dostępu, mogą ubiegać się o wsparcie na tych obszarach w ramach płatności bezpośrednich, w tym m.in. o:
- ekoschemat: Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych;
- praktykę: Ekstensywne użytkowanie trwałych użytków zielonych z obsadą zwierząt w ramach ekoschematu: Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi;
- płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne;
- płatności dla ONW.
Możliwość zgłoszenia rozbieżności lub odwołania od decyzji
Jeżeli rolnik nie zgadza się z wyznaczonymi obszarami objętymi normą GAEC 2, może:
- do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) zgłosić rozbieżność na etapie składania wniosku poprzez aplikację eWniosekPlus, lub;
- złożyć odwołanie od decyzji w sprawie przyznawanej pomocy, lub;
- wystąpić do Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowego Instytutu Badawczego (IUNG-PIB) o weryfikację wyznaczonych obszarów objętych normą GAEC 2.
ARiMR będzie weryfikować wniosek rolnika na podstawie opinii uzyskanej z IUNG-PIB.
