Stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych u zwierząt w UE zmniejszyło się prawie o połowę w ciągu ostatnich 10 lat – takie dane opublikowała Europejska Agencja Leków, raport obejmuje dane z 31 krajów z 2 ostatnich lat (2019 i 2020). W ciągu ostatniej dekady sprzedaż antybiotyków weterynaryjnych spadła o ponad 43 procent, to niezwykle zadowalający wynik.
Specjaliści uważają, że jest to zasługa wieloletnich wysiłków i zaangażowania sektora zdrowia zwierząt m.in. poprzez kampanie uświadamiające oraz szkolenia na temat odpowiedzialnego stosowania antybiotyków. Sprawa jest o tyle ważna, że pogłębia się problem atybiotykooporności wśród pacjentów, co może być spowodowane między innymi spożywaniem mięsa od zwierząt, które były nadmiernie traktowane antybiotykami.
Zaobserwowano tendencję spadkową w przypadku antybiotyków o znaczeniu krytycznym, w szczególności sprzedaż polimyksyn (kolistyny), która zmniejszyła się o 76,5% w latach 2011-2020. Ponadto obserwuje się spadek odporności niektórych bakterii odzwierzęcych, m.in. E. coli, co pokazuje pozytywne skutki ograniczania stosowania leków.
Zmniejszenie sprzedaży weterynaryjnych środków przeciwdrobnoustrojowych w 25 krajach, które dostarczyły dane do badań w latach 2011-2020, wynosi:
- Polimyksyny (kolistyna) – spadek o 76,5%,
- Cefalosporyny III i IV generacji – spadek o 32,8%,
- Fluorochinolony – spadek o 12,8%.
Najistotniejszym działaniem w ograniczeniu stosowania leków jest profilaktyka chorób, to znaczy poprawa zarządzania zdrowiem zwierząt poprzez lepsze praktyki higieniczne, środki bezpieczeństwa biologicznego, stosowanie szczepionek i żywienie.
Należy wspomnieć, że sprawozdawczość dotycząca gromadzenia danych na temat środków przeciwdrobnoustrojowych w podziale na gatunki rozpocznie się od 2024 r. dla świń, drobiu i cieląt, do 2027 r. dla wszystkich zwierząt służących do produkcji żywności i do 2030 r. dla wszystkich zwierząt.
Niestety spadek stosowania antybiotyków u zwierząt nie dotyczy wszystkich krajów Unii, w tym Polski. Razem z Hiszpanią i Włochami plasujemy się w czołówce krajów stosujących antybiotyki w produkcji zwierzęcej. Dotyczy to zarówno ogólnego zużycia, które jest naturalną konsekwencją wzrostu skali i intensywności produkcji zwierzęcej w Polsce, jak i również zużycia na 1 sztukę zwierzęcia. Ten drugi wskaźnik może świadczyć o niskich warunkach dobrostanu, szczególnie w intensywnych chowach przemysłowych.
Konsument jest coraz bardziej świadomy
Zdaniem Wielkopolskiej Izby Rolniczej podwyższanie dobrostanu w produkcji zwierzęcej to właściwy kierunek rozwoju chowu i hodowli zwierząt. Po pierwsze będą za to pieniądze z funduszy unijnych a należy tu dodać, że Komisja Europejska nie zdecyduje się na bezpośrednie wsparcie tego sektora, ze względu na złe doświadczenia z przeszłości. Po drugie należy na to patrzeć w kontekście zielonego ładu, który zakłada zmniejszenie zużycia antybiotyków w produkcji zwierzęcej. Wysoki dobrostan powinien wspomagać osiąganie tego celu. Po trzecie konsument w coraz większym stopniu zwraca uwagę na to co spożywa i na technologię wytwarzania produktu.
Kluczem do sukcesu jest tu zrzeszanie się producentów takiego mięsa i jego właściwe oznakowanie na półce sklepowej a następnie promocja i reklama. Przykłady takich rozwiązań funkcjonują już w wielu krajach europejskich. Stworzenie takich systemów to pole do popisu dla nowych i istniejących jeszcze grup producentów trzody chlewnej. Najwyższy czas aby zaczęły z sobą współpracować i tworzyć własny system dobrostanowy i promować go na rynku. Działania w tym kierunku podejmuje już Grupa Agrointegracja pod wodzą Wojciecha Styburskiego. Grupa podjęła już działania w kierunku produkcji tuczników bez użycia antybiotyków i promowania wysokiej jakości wieprzowiny na rynku lokalnym i gastronomii.
Mariola Krusińska, Andrzej Przepióra
WIR
